________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાર વ્રતના અંતરંગ હેતુઓ.
બાર વ્રતના અંતરંગ હેતુઓ.
શ્રી તીર્થંકર પ્રણીત આહંત ધર્મનું રહસ્ય કેટલું ગંભીર અને ગહન છે? તે તેની ધાર્મિક પેજના ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે. ભવસ્થિતિના વતુ સ્વરૂપને વિલેકનારા આહંત મહાત્માઓએ ઘણે દીર્ધ વિચાર કરી આહત ધર્મનું સ્વરૂપ બાંધેલું છે. યતિ અને શ્રાવક એ બે વિભાગના જુદા જુદા ધર્મોનું કથન એવી નિપુણતાથી કરવામાં આવ્યું છે કે, જે ઉપરથી ધાર્મિક અને સાંસારિક જીવન બંને નિરાબાધપણે સાધી શકાય તેમ છે. યતિ ધર્મનું રહસ્ય કે જે ઉપરતિમાં વિશ્રાંત થાય છે, તે છતાં તેની અંદર શારીરિક ધર્મોનું રક્ષણ આવી શકે છે. અહિ તે માત્ર ગૃહસ્થ ધર્મને માટે કહેવાનું છે. જેના મહાત્માઓએ દાન, શીલ, તપ અને ભાવ એવા ધર્મના ચાર વિભાગ પાડી ઉભય લેકના કર્તવ્યને બંધ કરી બતાવ્યું છે. તે ધર્મના દરેક વિભાગમાં એટલું બધું ઉત્તમ રહસ્ય રહેલું છે કે, જે તેને મનન પૂર્વક વિચાર કરવામાં આવે તે આપણને તેમાંથી ઘણું મલી શકે તેમ છે.
પ્રથમ આપણે ગૃહસ્થ ધર્મના વર્તનને માટે વિચાર કરીએ તે તેમાંથી ધર્મ, સંસાર નીતિ અને બીજા વ્યવહારિક તને એટલે બધે ઉત્તમ બોધ મલે છે કે, જે ઉપરથી આપણને તે મહેકારી મહાત્માઓની ઉપકાર વૃત્તિ તરફ અવર્ણનીય ભાવ ઉત્પન્ન થાય છે.
ગૃહસ્થ ધર્મને અંગે ધર્મના યેજ કે એ બીજા અનેક પ્રકારે હેતુ પુર્વક દર્શાવેલા છે, પરંતુ તેમાંથી આ સ્થળે ગૃહસ્થ શ્રાવકના બાર તેને માટે વિવેચન કરવું ઉચિત છે. શ્રાવક જ્યારથી ગૃહસ્થા વાસન સંપાદક થાય છે, ત્યારથી તેને યાજજીવિત બારવ્રત ધારણ કરવાના છે. અહિત ધર્મમાં કહેલા ઉચ્ચપદ રૂપ શિખર ઉપર ચડવાના એ બાર પગથીઆ છે. એ બાર પગથી ઉપર આરૂઢ થયેલે શ્રાવક સુખેથી પિતાનું ધર્મ કર્તવ્ય બજાવનારો થઈ શકે છે. ગૃહસ્થ શ્રાવક કદિ વૈભવ સંપન્ન ન હોય, વિવિધ પ્રકારના સહાયથી પરિપૂર્ણ ન હય, અને સર્વ સાધન સંપન ન હોય, પણ જે તે પિતાના
For Private And Personal Use Only