________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન સાળસકાર જૈન સાળ સંસ્કાર.
૮ નામકરણ સંસ્કાર
શુચિ કર્મ સંસ્કાર થયા પછી આઠમે નામકરણ સસ્કાર કરવામાં આવે છે. આ પવિત્ર સસ્કારમાં શ્રાવક શિશુનુ નામ પાડવાને પ્રકાર દર્શાવેલા છે. જેનાથી શ્રાવક સ્થૂલ શરીરને જગતમાં એલખાવી શકે, તેવા નામના સંસ્કાર કરવાની ખાસ આવશ્યકતા છે. વિધિ પૂર્વક કરેલા તે સાંસ્કાર નામવાલી વ્યકિતની ઉપર ધાર્મીક અસર કરી શકે છે. તે પવિત્ર વિધિના મત્રાના ઉચ્ચાર સાથે સ્થાપિત કરેલું નામ યાવતૂળવત એ સ`સ્કારના અળથી અંતરગમાં ઉત્તમ પ્રકારના ગુણાને રેડયા કરેછે.
For Private And Personal Use Only
૧૫૫
નામકરણ સંસ્કારના હેતુ બીજી રીતે પણ ઘણો ઉત્તમ પ્રકારને ગણાય છે. નામ પાડવું, એ ગુણુ અને મને અનુસારે છે, એટલે પ્રાયે કરીને ગુણ અને કર્મને ઉદેશીને નામ પાડવામાં આવે છે. જન્મેલે બાળક ભવિષ્યમાં કેવા ગુણવાળા અને કેવુ’ કામ કરનારા થશે ? એ સૂચનાનુ અવલબન કરીને નામ પાડવામાં આવે છે, પૂર્વે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવને અનુસારૂં નામ પાડવામાં આવતા હતા. ગર્ભવતી માતાએ ભવિષ્યને સૂચવનારા સ્વપ્નાના ભાવ ઉપરથી યાતિર્વેત્તા અને વિદ્વાન્ પિતાએ પોતાના માલકાના નામ પાડતા અને આર્હત ધર્મના પવિત્ર મંત્રોથી નામકરણને ઉત્તમ સહસ્કાર કરતા હતા. જન્મ વખતે આ વિશ્વમાં કાળ કે ક્ષેત્ર ઉપર કાંઈ ચમત્કારી અસર થઇ હાય, તે ઉપરથી પણ નામની ભાવના ઉભી થતી હતી. જેમકે, અભિનંદન પ્રભુના જન્મ વખતે આ બધું વિશ્વ ચારે તરફ આનદ પામ્યું હતું, તે ઉપરથી તે પ્રભુનુ નામ અભિનંદન પડયું. સુમતિ પ્રભુ ગર્ભમાં હતા ત્યારે તેમની માતાને કાઇને ઇનસાક્ આપવાની સારી મતિ થઇ તેથી તે પ્રભુનું નામ સુમતિ કહેવાયું. આ પ્રમાણે વિવિધ જાતના નામની ભાવનાએ થતી હતી.
