________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૪
આત્માનંદ પ્રકાશ
વ્યાપાર વિના કરેલી કેવલ શ્રદ્ધા પરિણામે બુદ્ધિ પૂર્વક થઇ ન્તયછે, અને બુદ્ધિથી પણ પ્રાપ્ત કરવાની જે શ્રદ્ધા તે આરભથી કેળવાઇને છેવટે એવી ગાઢ અને વિશાલ થાય છે કે તેથી આર્હુત તત્ત્વ જ્ઞાનનો મહાન મહિમા પ્રત્યક્ષ જણાયા વિના રહેતા નથી.
આવી મહાનૂ શ્રદ્ધા સાથે એક બીજા ગુણની અપેક્ષા રહેલી છે. તે ગુણ વિવેકના નામથી ઓળખાયછે. વિવેક વિના એકલી શ્રદ્ધા અધગણાયછે. એવી અધ શ્રદ્ધા વખતે મુગ્ધ હૃદયના મનુષ્યને મિથ્યાત્વના મલિન માર્ગમાં પણ દોરી જાયછે.વળી એવી અંધ શ્રદ્ધા ના યાગથી ઘણાએ પામર જના મિથ્યાત્વના ભોગ થઇ પડ્યાછે.
દેવ કેવા હોય? ગુરૂ કાને માનવા? અને ધર્મ શાને કહેવે? એ વિષે પણ વિવેકની અપેક્ષાછે, એ ત્રણ તત્ત્વો ઊપર વિવેક પૂર્વક વિચાર કયા પછી શ્રદ્ધાને અવકાશ આપવા જોઇએ. જેનામાં કોઈ જાતનાં કૃષણે! ન હેાય અને જેએએ નિષ્પક્ષપાતથી જ્ઞાનાનુભવના ઉદ્દગાર વધુ આગમની પ્રરૂપણા કરેલી છે, તેજ ખરેખરા દેવ કહેવાય છે, તે દેવનાં વચનેને ત્રિકરણ શુદ્ધિથી અનુસરી વર્તનાર શુદ્ધ વર્તનવાળા ગુરૂ કહેવાય છે અને ઊપરકહેલા શુદ્ધ દેવે પોતાની વાણીમાં પ્રરૂપિત કરેલ જે કત્તવ્ય સ‘ગ્રહ-એ ધર્મ કહેવાય છે—એમ ખરાખર, વિવેક પૂર્વક સમજી પછી તેમની ઉપર શ્રદ્ધા સ્થાપિત કરવી જોઇએ. જ્યારે વિવેક પૂર્વક શ્રદ્ધાનું સ્થાપન થયું એટલે પછી તેમાં બુદ્ધિને પ્રયાગ કરી જોવાની આવશ્યકતા નથી. શ્રદ્ધા કરવામાં ઘણી વાર કાઇ વિષય બુદ્ધિથી ગ્રાહ્ય ન થાય ત્યારે આપણને એમ ભાસેછે કે, વગર વિચારે શ્રદ્ધા થાયછે, પણ તેમ હાતુ નથી. આપણે આપણા પૂર્વ પુણ્યના પ્રભાવથી, હૃદયમાં રહેલી ગુપ્ત ભવ્યતાથી, વર્ઝમાન કાલની ધાર્મિક કેળવણીથી, પ્રસંગેથી અને સાંસારિક સુખ દુઃખના અનુભવથી અમુક પ્રકારની કોઇ માનસિક સ્થિતિમાં આવ્યા હોઇએ છીએ કે જેથી કેાઇ અમુક મુનિ મહારાજાના અથવા કાઈ શુદ્ધ વ્રત ધારી શ્રાવકના ઊપદેશ તુરતજ આપણા હૃદયને રૂચિકર થઇ જાયછે અને આપણને તેના ઊપર શ્રદ્ધા થઈ જતાં, આપણી પોતાની ગુપ્ત રહેલ
For Private And Personal Use Only
