________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૮૬
www.kobatirth.org
આત્માનઃ પ્રાશ,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યવહાર શુદ્ધિ.
( લેખક મુનિ રત્ન વિજયજી )
વ્યવહાર એ વાક્ય મહા અર્થ સૂચક છે. જે વડે પ્રતીતિ થાય છે. જેના વડે ધાર્મિક યત્ર ક્યા કરે છે. જે સદાચરણ કહેવાય છે. ચારિત્ર કહેવાય છે. માક્ષ પથ કહેવાય છે. વલી જેને ગુણ ઠાણાનું સ્વરૂપ કહે છે. તેના પાંચ વિભાગ છે. ૧ આગમ વ્યવહાર, ૨ સૂત્ર વ્યવહાર, ૩ આજ્ઞા વ્યવહાર, ૪ ધારણા વ્યવહાર, ૫ જીત વ્યવહાર. આત્મ બલથી ઉત્પન્ન થઈ જે કાંઈ ક્રિયાના બલને પકડે તે આગમ વ્યવહાર. એવા આગમ પુરૂષોના મહા વાક્ય ત્રિપદી પૂર્વક ચાદ પૂર્વ જ્ઞાન દ્વારાએ આચરણ કરાય તે સૂત્ર. સૂત્રવ્યવહારી પુરૂષોએ ફરમાન કરેલું તે આજ્ઞા વ્યવહાર. તેમાં પણ કાલદાષ વડે અમૂક વિસ્મૃતિ અમૂક સ્મૃતિ અને તદ ંતર, ગત વ્યવસાયવાળુ આચરણ તે ધારણા વ્યવહાર. તેમાં પણ પુરૂષાંતર પક્ષાંતર, પાઠાંતર વિગેરે સખળ કારણેાને લીધે જ્યારે સુવિહીત, ભવભીરૂ, શુદ્ધ પ્રરૂપક, આજ્ઞારસિક, અશ અને વિદ્વાન પુરૂષો એકત્ર થઇ દીધં બુદ્ધિ પૂર્વક કાનુના ધડે તે જીત વ્યવહાર. આવા વ્યવહારા જુદા જુદા રૂપમાં પ્રવૃત્ત છે. જેવા કે જિન કલ્પ, સ્થિવિર કલ્પ, પ્રતિમા ધારક, અભિ ગ્રહ ધારક, સામાયિક ચારિત્ર, છે।પસ્થાપનીય ચારિત્ર, પરિહાર વિશુદ્ધિ, સૂક્ષ્મ સપરાય અને યથાખ્યાત ચારિત્ર, સંવૃતાનગાર, અસવૃંતાનગાર, અપ્રમત્ત, પ્રમત્ત, નવદ્દીક્ષીત, સ્થવિર, કુલગણુ, સંધ, ખારવ્રતધારક શ્રમણા પાસ, એકાદશ પ્રતિમા ધારક શ્રમણે પાસક, અિવ્રતિ સમ્યગ્દષ્ટ, માગાનુસારી, આ પ્રમાણે પૃથક
For Private And Personal Use Only
