Prabuddha Jivan 2019 02

SR No.: 526127
Original Sutra Author: N/A
Author: Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2019
Total Pages: 56
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 5 MB

Page 16

અમારો નાતો. મેં કહ્યું કે, તમારી પાસે એક ગીતાનું પુસ્તક હતું, તેમાં જમણે એ જમાનામાં પણ ચાર ગુજરાતી ચોપડી ભણેલા મારાં મા પાને બાળબોધ (દેવનાગરી લિપિ)માં આ શ્લોકો હતા તેમાંથી તમે શિક્ષિતોમાં ખપે. વાંચનનો ખૂબ શોખ. મને કહે કે “પહેલવહેલું વાંચતાં હતાં. તો કહે, “ખરી વાત, પંચરત્ન ગીતા’ આ રહી.'' પુસ્તક મેં કરણઘેલો' વાંચ્યું. ત્યાર પછી રમણલાલ વસંતલાલ અને પોતાના ઓશિકાની બાજુમાંથી કાઢીને મને બતાવી. મેં જોયું દેસાઈની નવલકથાઓ વાંચેલી, ગાંધીજીની આત્મકથા વાંચેલી, કે બરોબર 60 વર્ષ પહેલાં જોયેલું તે જ એ પુસ્તક. મેં કહ્યું, ‘તમે શ્રીમદ્ ભાગવત, મહાભારત, રામાયણ, શ્રીમદ્ ભગવદ્ગીતા હજુ સુધી સાચવી રાખ્યું છે?' તો કહે, “એ તો હું હંમેશાં મારી જોડે વગેરે તો રોજિંદા વાંચનમાં હોવાના પણ સાથે સાથે આવા સર્જનાત્મક જ રાખવાની, તારા બાપુજીએ મને આપી હતી અને જે લજ્જાથી, સાહિત્યનો ચસકો પણ ખરો.' એક વખત મને કહે કે, “ગોવર્ધનરામે મારા સદ્દગત પિતાશ્રીને યાદ કરીને તેમનો ઉલ્લેખ કર્યો તે વખતે સરસ્વતીચંદ્ર તો નડિયાદમાં બેસીને લખી છે. ભાવનગરમાં નહિ.' મને નેવું વર્ષનાં એ વૃદ્ધ માતામાં જાણે કે સોળ વર્ષની નવોઢાંના મેં દલીલ કરી કે, “ના, ના. એ તો ભાવનગરના દીવાન હતા દર્શન થયાં. અને બધું વર્ણન પણ એમણે જાણે ભાવનગરના પ્રસંગ હોય એ મા ગયાં, ઘણું બધું મૂકતાં ગયાં, પંચરત્ન ગીતા તો ખરી જ. રીતે જ આલેખ્યું છે.' તો મને કહે કે, “પેલું તળાવ, ઓવારો, સાથે 96 વર્ષનું લાંબું અને સક્રિય જીવન, સુખ અને દુઃખના મહાદેવનું મંદિર, પેલો વડ, એનું વર્ણન ફરીથી વાંચી જો. આબેહૂબ નિચોડ, જોયેલું અને જાણેલું, તેની વાતો. અમારા કુટુંબ માટે એ આ વર્ણન નડિયાદના મંદિરોમાંથી લીધું છે. નડિયાદ અને ઉત્તરસંડા એક અમૂલ્ય અને અણમોલ વારસા સમાન છે. વચ્ચે આ સુંદર જગ્યા આવેલી છે. તું જઈને જોઈ આવ.' અને બધાં મને આશ્વાસન આપે છે. સંદેશા મોકલે છે. માજીના ખરેખર જોયું તો રમણીય વર્ણન સંપૂર્ણતઃ નડિયાદની ભાગોળે મરણના કારણે હું હવે મા વગરનો થયો ને ! માટે તેઓ મારા આવેલું તળાવ અને મહાદેવના મંદિરનું હતું. વર્ષો વીત્યાં એમ એ દુઃખમાં સહભાગી થાય છે, પણ હું કહું કે આવું ઉત્કૃષ્ટ જીવન આધુનિક પણ બનતાં ગયાં. મારું પ્રેમલગ્ન પણ સ્વીકાર્યું. મારી જેનું હોય, આટલું લાંબુ સુદીર્ઘ આયુષ્ય ધરાઈને જીવ્યાં, તેવું સંતોષ દીકરી નિશાને રામાનંદ સાગરને ત્યાં પરણાવી, એટલે કે પરનાત, આપનારું આયુષ્ય હોય અને તેનો જો કાળે કરીને અંત આવે તો પરપ્રાંત અને પરભાષી કુટુંબમાં, તેની સામે પણ તેમણે કોઈ વાંધો એમાં શોક શાનો? 95 પૂરાં કર્યા અને 100 ન કરી શક્યા તેનો ઉઠાવ્યો નહીં પ્રોત્સાહન આપ્યું. અફસોસ શાનો? આવો અસંતોષ અનુભવીએ કે વ્યક્ત કરીએ તો મારાં બધાં જ સંતાનો પોતપોતાની પસંદગી પ્રમાણે પરણ્યાં. પછી સદીઓથી આપણને મળેલું જ્ઞાન અને સમજણ શા કામનાં? માને તેનો વાંધો જ નહીં. પોતાની રીતે સ્વતંત્ર. ટેપ રેકોર્ડર પર જાતસ્ય હિ ધ્રુવો મૃત્યુ... એ બધી વાતો ક્યાં ગઈ? પુનિત મહારાજનાં ભજનો, ડોંગરે મહારાજની કથા વગેરે જાતે સાચી સમજણ તો એમાં છે કે આ દીર્ધાયુષી મા જે મોડી કે વગાડે અને ગામની વીસ પચીસ તેમની સમવયસ્ક સ્ત્રીઓ મારે વહેલી જવાની જ હતી એને પગલે આપણે પણ સૌએ જવાનું છે, ઘેર ભેગી થાય અને રોજ સાંજે ચારથી છ તેમનો આ કાર્યક્રમ તેના જીવનમાંથી ધડો લઈએ, તેની શિખામણોને યાદ કરીએ અને ચાલે. સમય વીતતા ટેલિવિઝન અને વીડિયો આવ્યાં તો તેની એક ઉમદા ઉત્કૃષ્ટ પ્રવૃત્તિસભર જીવનના સાક્ષી હોવાનો આનંદ કેસેટોમાં મોરારીબાબુની કે રમેશ ઓઝાની કથાઓ હોય, એ બધી માણીએ, તેનો ઉત્સવ ઊજવીએ. પોતે સાચવે અને આ બધાં ઉપકરણો પોતે જ સાચવે ને ચલાવે. “યુગપુરુષ ચિત્રભાનુજી” ચીજોની સાચવણી તો મારી માની જ. કોઈ વસ્તુ ગેરવલ્લે પૂજ્ય ચિત્રભાનુજીના જીવન અને કાર્યનું એક દળદાર પુસ્તક જાય નહીં. દરેક નાની-મોટી ચીજનો હિસાબ પોતાની પાસે. તૈયાર થઇ રહ્યું છે. પુસ્તકના પ્રકાશન નિમિતે એક ભવ્ય કાર્યક્રમનું પોતાને જરૂર હોય તેવી વિગતોની નોંધ પણ પોતે જ સાચવે અને આયોજન કરવામાં આવ્યું છે ભારતીય વિદ્યા ભવન, ગીતા ડાયરી રાખે. મંદિર હોલ ખાતે તા. 9-3-19 ના શનિવારના રોજ સાંજે 5.30 ચાર-પાંચ વર્ષ પહેલાં એક શ્લોક હું ગણગણતો હતો, “અસિત કલાકે જાણીતા વક્તાઓ તથા પુસ્તકના અમુક અંશોનું પઠન ગિરિ સમ સ્યાત્..' વગેરે પણ આગળ પ્રાસ ન બેસે અને શબ્દો જાણીતા નાટ્ય કલાકારો દ્વારા કરવામાં આવશે. આ પુસ્તકનું યાદ ન આવે, મને યાદ એટલું જ કે હું છ-સાત વર્ષનો હતો પ્રકાશન અંગ્રેજીમાં અમેરિકામાં એમેઝોન દ્વારા પ્રકાશિત થઇ ત્યારથી જ મને ચાર-પાંચ શ્લોકો કંઠસ્થ હતા અને તે એટલા માટે ગયું છે, તેની ગુજરાતી આવૃત્તિનું પ્રકાશન મુંબઈ તથા અમદાવાદની કે મારી મા એ શ્લોકોનું રોજ પઠન કરે. જાણીતી સંસ્થા નવભારત સાહિત્ય મંદિર દ્વારા પ્રકાશન થઇ રહ્યું જ્યારે મને આ શ્લોકોનો પ્રાસ ન બેઠો, શબ્દો ન જડ્યા ત્યારે છે. અંગ્રેજી તથા ગુજરાતી પુસ્તકના લેખક દિલીપ.વી.શાહ મેં તેમને પૂછ્યું. મને ફરીથી એ શ્લોક અને તેની સાથેના બીજા દ્વારા તૈયાર થયું છે. આ કાર્યક્રમમાં પધારવા જાહેર આમંત્રણ છે. શ્લોકો પણ સંભળાવ્યા. ૬૦થી વધુ વર્ષ પહેલાંની વાત યાદ કરતાં તો આપ તથા આપના મિત્રોને લઈ જરૂરથી પધારશો. પ્રબુદ્ધજીવન (ફેબ્રુઆરી - 2019