Prabuddha Jivan 2019 01

SR No.: 526126
Original Sutra Author: N/A
Author: Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2019
Total Pages: 56
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 5 MB

Page 28

જીવનની પ્રાથમિકતાઓ - Priorities of Life
જાદવજી કાનજી વોરા સામાન્ય રીતે રોટી, કપડાં અને મકાન એ દરેક વ્યક્તિ માટે વ્યર્થ, નકામી અને નિંદાખોર વાતો પાછળ તમારો અને મારો સમય જીવનની મૂળભૂત જરૂરિયાતો - પ્રાથમિકતાઓ ગણાય છે પણ અત્રે શા માટે બરબાદ કરવો? સાર્થક અને સફળ જીવન જીવવા માટે આપણે આ ત્રણ જરૂરિયાતો પૂર્ણ થયા બાદ જીવનના ધ્યેયને હાંસલ કોઈપણ વ્યક્તિના જીવનની પ્રાથમિકતાઓ સુનિશ્ચિત હોય તો એ કરવા માટે અનેક વિકલ્પો વચ્ચે પસંદ કરવાના યોગ્ય તર્કવિતર્ક – વ્યક્તિ સામાન્ય રીતે ક્યારેય પણ પોતાના સમયને વ્યર્થ ગુમાવતો માર્ગ - અગ્રતાક્રમો વિશે વાત કરવાની છે. સ્પર્ધાત્મક અને નથી. દોડધામભરી ટૂંકી જિંદગીમાં જો આપણે કરવાના અનેકવિધ બેન્જામિન ફ્રેન્કલિને એક વખત કહ્યું હતું કે, “જીવનનો સૌથી કાર્યોમાંથી યોગ્ય કાર્યની પસંદગી કરવામાં ન આવે તો મોટા ભાગે મોટો વૈભવ એ સમયની મોકળાશ છે. આરામ કરવા માટે, વિચાર આપણો બહુમૂલ્ય સમય તથા શક્તિ વ્યર્થ ચાલ્યા જતા હોય છે. આપણી કરવા માટે તથા જીવનમાં પોતાની શક્તિ મુજબ ઉત્કૃષ્ટ કાર્યો કરવા સમક્ષ રહેલા ઘણાં બધાં કામોમાંથી આપણે કયા કામને પ્રાથમિકતા માટે સમયની મોકળાશ હોવી જરૂરી છે જે માત્ર એક જ માર્ગે આવી આપવી એ ઘણું મહત્ત્વનું છે. આ પસંદગીમાં જો આપણે કાચા પુરવાર શકે. તમે તમારા જીવનનાં કાર્યોનાં અગ્રતાક્રમો (પ્રાયોરિટીઝ) નું થઈએ તો એવું થવાની શક્યતા વધી જાય છે જ્યારે આપણે ઓછા આયોજન કરો. એ અંગે પૂરતો વિચાર કરો અને પછી કાર્ય કરો. મહત્ત્વની કામની પસંદગી કરીને વધારે અગત્યનું કામ કોરાણે મૂકી તમારાં બધાં જ કાર્યોને યોગ્ય સંદર્ભમાં મૂકો. આમ કરશો તો તમારા દેતા હોઈએ છીએ.
જીવનમાં નવી ચેતના આવશે. જીવનમાં વર્ષોનો વધારો થશે અને સાર્થક, સફળ અને હેતુપૂર્ણ જીવન જીવવા માટે કોઇપણ વ્યક્તિને વર્ષોમાં નવજીવનનો સંચાર થશે.'' પોતાના ધ્યેય વિશેની સ્પષ્ટતા હોવી અનિવાર્ય છે. જો તેનું ધ્યેય જીવનમાં ખૂબ જ સફળતા પામેલા અને સમૃદ્ધિના શિખરે સુનિશ્ચિત હોય તો એ વ્યક્તિ સામાન્ય રીતે ક્યારેય પણ પોતાના આળોટતા એક ઉદ્યોગપતિ સામાન્ય રીતે હંમેશાં બહુ જ નિરાંતભર્યા સમયને વ્યર્થ ગુમાવતો નથી અને તે ચોક્કસ સમયે પોતાના નિશ્ચિત દેખાતા અને કેટલાય સામાજિક કાર્યક્રમોમાં પણ હાજરી આપતા કામમાં જ વ્યસ્ત રહેતો હોય છે. આવા મનુષ્યને સમયનો અભાવ હતા. આ જોઈને એક નવયુવાનને નવાઈ લાગતાં તેણે તેમની આટલી પણ નડતો હોતો નથી કે સમય વ્યર્થ રીતે પસાર કરવા માટે પણ કોઈ ભવ્ય સિદ્ધિ હાંસલ કરી હોવા છતાં પણ હંમેશાં જાણે કે તેમની પાસે નિરર્થક પ્રવૃત્તિ શોધવી પડતી નથી. જીવનમાં સફળતાને પામવા ખાસ કોઈ કામ જ ન હોય અને ઘણી બધી નવરાશ હોય એમ લાગતું માટે પોતાના ધ્યેય પ્રત્યે માત્ર એકાગ્રતા જ નહીં પણ, નિરર્થક હોવાનું કારણ પૂછ્યું. ત્યારે તેમણે આપેલો જવાબ આપણે સહુએ પ્રવૃત્તિઓની બાદબાકી પણ એટલી જ જરૂરી છે. આ સંદર્ભમાં ગ્રીસના આપણા જીવનમાં ઉતારવા જેવો છે. તેમણે કહ્યું કે, "I always મહાન તત્વજ્ઞાની સોક્રેટિસના જીવનનો એક વિખ્યાત પ્રસંગ છે. decide upon my priorities of life and then, work upon સોક્રેટીસની વિચારશીલ વાતો અને પ્રભાવશાળી વ્યક્તિત્વથી યુવાનો them." હું હંમેશાં મારા જીવનના કાર્યોના અગ્રતાક્રમોનું આયોજન હંમેશાં તેમના તરફ આકર્ષાયેલા રહેતા. એક વખત એક યુવાને તેમને કરું છું અને પછી એ પ્રમાણે જ કાર્ય કરું છું. પોતાની વાત વિશે વધારે કહ્યું, “અરે સોક્રેટીસ, મેં તમારા ખાસ મિત્ર વિશે એક ગંભીર અને ખુલાસો કરતાં તેમણે કહ્યું કે, “સવારના હું જ્યારે મારી ઓફિસે ગુપ્ત વાત સાંભળી છે. તમે એ જાણો છો ખરા? હું તમને કહું?'' જાઉં ત્યારે કેટલાય કાગળોનો ઢગલો મારા ટેબલ ઉપર પડ્યો હોય ત્યારે સોક્રેટીસે તેને કહ્યું, “હું તારી વાત ચોક્કસ સાંભળીશ, પણ એ છે. એ બધા કાગળો-કામોને હું ચાર ભાગોમાં વહેંચી નાખું છું અમુક પહેલાં તારે ત્રણ પ્રશ્નોના જવાબ આપવા પડશે. જો તારા ઉત્તરો પેપરોનો કોઈ અર્થ ન હોવાથી તેમાં કાંઈ કરવા જેવું જ નથી હોતું.] યોગ્ય હશે તો પછી હું તે તારી પાસેથી જરૂર સાંભળીશ.'' આ immediately destroy it. હું તેનો તરત જ નિકાલ કરી નાખું છું. સાંભળીને કોઈક ગુપ્ત વાત કહેવા માટે આવેલો એ મિત્ર થોડો અમૂક પેપરો કોઈકને Delegate it સોંપી દેવા જેવા હોય તેને કરવા ઝંખવાયો ખરો પણ કહ્યું કે, “ભલે, તમારા પ્રશ્નો કહો, પછી એ માટે તરત જ યોગ્ય વ્યક્તિને સોંપી દઉં છું. બાકી રહેતાં કાર્યોમાંથી વાત કરું.'' સોક્રેટીસે તેને શાંતિથી પૂછયું, “શું તે નજરોનજર એ કેટલાંક પછીથી કરવા જેવા હોય તેને Delayitપછીથી કરવા માટે જોયેલું છે? શું તારી વાતમાં મારા મિત્રની પ્રશંસા છે? શું તારી વાતથી રાખી દઉં છું. હવે બાકી રહેલા માત્ર થોડાંક કાર્યો એવાં હોય છે જે મને કોઈ લાભ થવાનો છે ખરો?'' જ્યારે આ ત્રણેય પ્રશ્નોના જવાબ મારે એ વખતે જ કરવા જેવા હોય તે હું તરત જ Do it કરી દેતો “ના'' માં આવ્યા ત્યારે સોક્રેટીસે તેને કહ્યું કે, “જે વાત સત્ય નથી, હોઉં છું. જો આ Four D ચાર ડી ની થિયરી, Destroy it, Delસારી નથી તથા લાભદાયી પણ નથી, તો તે સાંભળવી શાને? આવી egate it, Delay it And Do it ને જીવનમાં યોગ્ય રીતે
પ્રવ્રુદ્ધ જીવન
જાન્યુઆરી - ૨૦૧૯)