Page Text
________________
છે.
થયા છે. એમનું પ્રદાન પણ અલગ અલગ ભૂમિકાએ રહ્યું છે. પછી પાટ ઉપર સુધર્માસ્વામી બિરાજ્યા માટે આજે પણ સાધુ ઘણા આચાર્યોએ અથવા આત્મજ્ઞાની મુનિઓએ યોગ્ય શિષ્યોને ભગવંતો જે પાટ ઉપર બેસી વ્યાખ્યાન આપે છે એ પાટને આત્મસાધનાનો માર્ગ બતાડ્યો છે. જેમ કે આનંદઘનજીએ ઉપાધ્યાય સુધર્માસ્વામીની પાટ કહે છે. યશોવિજયજીએ આત્મસાધનાના પંથે પ્રયાણ કરાવ્યું. આવા આચાર્યોએ જૈન ધર્મની સાધુસંસ્થા વિશ્વમાં સૌથી પ્રાચીન છે. આ હકીકતને બાહ્ય ભૂમિકાએ પ્રદાન ન પણ આપ્યું હોય. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજીએ ચકાસીએ. ઈસ્લામ ધર્મના ઉભવને અંદાજે ૧૪૦૦ વર્ષ થયાં લખ્યું છે,
છે. ક્રિશ્ચિયન ધર્મના ઉદ્ભવને અંદાજે ૨૦૧૮ વર્ષ થયાં છે. ચેતન, અબ મોહિ દરશન દીજે,
ભગવાન બુદ્ધ અને ભગવાન મહાવીર સમકાલીન હતા. ભગવાન તુમ દરશન શિવ પામીજે, તુમ દરશને ભવ છીજે. બુદ્ધ ભગવાન મહાવીરથી ઉંમરમાં નાના હતા. ભારતમાં બૌદ્ધ | ઉપાધ્યાય યશોવિજયજીને દેહથી પર એવા આત્મતત્ત્વનો, ધર્મની સાધુસંસ્થાની પરંપરા અખંડિત અને વ્યવસ્થિત રીતે જળવાઈ ચેતન્યતત્ત્વનો અનુભવ થયો ત્યારે હર્ષોલ્લાસમાં એમણે લખ્યું, નથી. વૈદિક પરંપરામાં ત્રષિ પરંપરાના અતિપ્રાચીન છે, પરંતુ સખીરી, આજ આનંદકી ઘડી આઈ,
ઋષિઓ સાધુ ન હતા. વૈદિક પરંપરામાં વ્યવસ્થિત ચાલતી દશનામી કરકે કૃપા પ્રભુ દરશન દીનો, ભવની પીડા મિટાઈ. સાધુઓની પરંપરા છે. આ પરંપરા આદિ શંકરાચાર્યે શરૂ કરી આત્મજ્ઞાની આચાર્યોના ઉપદેશ વિશે કહી શકાય કે – હતી, જેને લગભગ ૧૧૦૦ વર્ષ થયાં છે. દશનામી સંન્યાસીની ધરમ એ તો પાંપણો ઢાળ્યા પછીની વાત છે. પરંપરા એટલે એવી પરંપરા કે જ્યારે સંન્યાસીને દીક્ષા પછી નામ એટલે કે ભીતરે કશુંક ભાળ્યા પછીની વાત છે. અપાય છે ત્યારે આ દશનામમાંથી એક નામ એમના નામની પ્યાસા બહાર ના ભટક, ભીતર એક તળાવ પાછળ લાગે છે. દશનામ એટલે ગિરી, પૂરી, ભારતી, સરસ્વતી, મારગ જાણ સગુરુથી ને નાખ ત્યાં પડાવ. તીર્થ, વન આદિ કે જે સંન્યાસીના નામની પાછળ લાગે છે.
ાર્યોનો ઉપદેશ એટલે ઘટઘટમાં બિરાજતા આત્મતત્ત્વ આપણે તારતમ્ય ઉપર આવ્યા કે વિશ્વમાં સૌથી પ્રાચીન સાધુઓની કે ચૈતન્ય તત્ત્વને ભાળવું એટલે કે એનો અનુભવ કરવો. પરંપરા કે જે આજદિન સુધી વ્યવસ્થિત રીતે ચાલી રહી છે એ જૈન આત્મતત્ત્વરૂપી તળાવમાં પડાવ કરવો.
ધર્મની સાધુ પરંપરા છે. એ અલગ વાત છે કે આ પરંપરામાં ઘણા આવા આચાર્યો કેવા હોય છે?
ફાંટા પણ પડ્યા છે. ઉલટી હી ચાલ ચલતે હૈ દિવાનગે ઈશ્ક,
ભારતમાં મોગલોના શાસનકાળમાં ઈસ્લામ ધર્મ જોરશોરથી, આંખોકો બંધ કરતે હૈ દિદારકે લિએ.
ફેલાઈ રહ્યો હતો. હિંદુમંદિરો તોડી પાડવામાં આવ્યા હતા. માત્ર આત્મસાધક હોય એવા આચાર્યોનો અભિગમ જુદો બળજબરીથી વટાળ પ્રવૃત્તિ ચાલી રહી હતી. સિદ્ધપુરના બ્રાહ્મણોને હોય છે. આંખો બંધ કરીને પરમજ્યોતિના દર્શન કરે છે. બળજબરીથી વટલાવ્યા કે જેઓ આજે વોરા તરીકે ઓળખાય છે.
મારે શ્વેતાંબર જૈન પરંપરાના એવા આચાર્યો વિશે વિવરણ લોહાણાઓને પણ બળજબરીથી વટાલાવ્યા કે જેઓ આજે મેમણ કરવું છે કે જેમના પ્રદાનને કારણે ૨૫૦૦ વર્ષથી અલ્પસંખ્યક કે ખોજા તરીકે ઓળખાય છે. ઘણી બધી વ્યક્તિઓને બળજબરીથી જૈન ધર્મ ટકી રહ્યો છે.
કે લાલચથી વટલાવી હતી, પરંતુ એક પણ જૈનને બળજબરીથી સદગુરુકો વંદન કરું, ઐસા કિયો ઉપાય
કે લાલચથી વટલાવ્યો નથી. મોગલોના શાસનકાળમાં ચતુર્વિધ પરંપરા અખંડ રહી, નચિંત વહેં સમુદાય. સંઘને એટલે કે જૈન સ્થાનકો, સાધ્વીજીઓ, શ્રાવકો અને આ વિશ્વમાં સૌથી પ્રાચીન છતાં હજી સુધી અખંડ, વ્યવસ્થિત શ્રાવિકાઓને લગભગ અપેક્ષાએ ઊની આંચ આવી નથી. જૈન અને સફળતાપૂર્વક ચાલતી સાધુ કે સંન્યાસીની પરંપરા એ જૈન સ્થાનકો, જૈન મંદિરો અને ગ્રંથભંડારો પણ મોગલોના શાસનકાળમાં સાધુની પરંપરા છે!
અપેક્ષાએ સુરક્ષિત રહ્યા છે એનાં મારી દૃષ્ટિએ ચાર કારણો છે. શ્વેતાંબર જૈન ધર્મની સાધુ સંસ્થાની પાટ પરંપરાની વિગત ૧) તીર્થંકર પ્રભુની અચિંત્યશક્તિ. કલ્પસૂત્રમાં છે. આદિનાથ પ્રભુ કે પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પરંપરાની ૨) શાસનદેવી – દેવતાઓની અમીદ્રષ્ટિ. વાત છોડી દઈએ તો પણ ભગવાન મહાવીર પછી પાટ ઉપર ૩) આચાર્ય ભગવંતોનું તપોબળ, મંત્રબળ, અનેકાંતદષ્ટિ, સુધર્માસ્વામી બિરાજ્યા હતા. સુધર્માસ્વામી પછી જંબુસ્વામી, અહિંસક જીવનશૈલીનું બળ, જગતના દરેક જીવો પ્રત્યે કરુણાનો સ્વયંભૂસ્વામી અને છેલ્લે દેવર્ધિગણી ક્ષમાશ્રમણ પર્વતની પાટ ભાવ, દૂરંદેશી, સમયની માગ પ્રમાણે ત્વરિત નિર્ણયો લેવાની પરંપરાનો ઉલ્લેખ કલ્પસૂત્રના બીજા વિભાગ સ્થવિરાવલ્લિમાં છે. શક્તિ આદિ. આપણે એમ કહી શકીએ કે ભગવાન મહાવીર પછી લગભગ ૪) જૈન શ્રાવકોનો જિનશાસન પ્રત્યેનો સમર્પણભાવ, તીર્થકર ૧000 વર્ષ સુધીની પાટ પરંપરાનો ઉલ્લેખ છે. ભગવાન મહાવીર પ્રભુ પ્રત્યેની અનન્ય ભક્તિ, જીવદયાની પ્રવૃત્તિઓ માટે ધનનો
પ્રબુદ્ધજીવન
જાન્યુઆરી - ૨૦૧૯)
| SR No. | 526126 |
| Book Title | Prabuddha Jivan 2019 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sejal Shah |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 2019 |
| Total Pages | 56 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 5 MB |