Prabuddha Jivan 2018 09

SR No.: 526122
Original Sutra Author: N/A
Author: Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2018
Total Pages: 52
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 5 MB

Page 22

ભસી ભસીને અંતે થાકી ને કુતરાઓનેજ ચુપ થવું પડે છે. હવે આપણે જોઈએ કે....
(૪) વિચારો કે જો તેઓ મારા શરીરની નિંદા કરતા હશે તો યોગ કેટલા? એમાં સૌથી શક્તિશાળી કયો? કેમ? પળે પળે લોહી-માંસને ગંદકી થી ભરેલા નાશવંત એવા આ શરીરની હું આર્ત-રૌદ્રમાં સરકી જતાં મનને કેમ રોકવું? પણ નિંદા કરું છું. અને જો તેઓ મારા આત્માની નિંદા કરતા હશે યોગ ત્રણ છે. મનયોગ. વચનયોગ, અને કાયયોગ. એ તો મારો ને તેમનો આત્મા તો એકજ છે. તો મારે ચિંતા કરવાની ત્રણેયમાં સૌથી વધુ શક્તિ મન યોગની છે. શું જરૂર છે?
મન જે દિશામાં જાય ત્યાં એ વચન અને કાયાને ઘસડી જાય (૫) કોલસા ને ગમે તેટલી વાર ધુઓ છતાં પણ તે તેની છે. માટે જ મનને જીતવાની જરૂર છે. મન જીતાયા પછી વચન કાળાશ છોડતો નથી તેમ નિંદા કરનાર પોતાના દુઃસ્વભાવ ને અને કાયાને જીતતા વાર નથી લાગતી. મન ચંચળ છે, એ કયાંય છોડી શકતો નથી તેવીજ રીતે ચંદન ને ઘસી નાખો કે અગરબત્તીને ને કયાંક દોડવાનું અને કયાંક ને કયાંક સ્થિર થવાનું છે. આપણે બાળી નાખો તે તેની સુગંધ આપવાનો સ્વભાવ છોડતો નથી.. તેમ આપણા મનની ભૂમિકાને જાણવી હોય તો સતત મનના વિચારો હે જીવ.. તુ કોલસા જેવો નહી પણ ચંદન જેવો બનજે. વૃક્ષને ને વાંચતા રહેવું જોઈએ. મન ગતિશીલ છે તો કયા વિષયમાં પથ્થર મારો તોય તે તમને મીઠા ફળ આપે છે તેમ તું તારી નિંદા પ્રવૃત્તિશીલ છે, ને સ્થિર છતાં કયાં વિષયમાં સ્થિર છે? આર્તમાં કરનાર પ્રત્યે પણ હૃદયમાંથી પ્રેમની ધારા વહેવડાવજે. છે? રૌદ્રમાં છે? ધર્મ કે શુક્લમાં છે? પોતાના મનની સ્થિતિને
(૬) હે આત્મન! જ્યારે હૃદયમાં અસહ્ય પરિતાપ ઉપજે ને સુધારવા માટે જાણવું બહુજ જરૂરી છે એ વિના આત્મિક ઉત્થાન નિંદક પ્રત્યે દુર્ભાવના જાગી ઉઠે ત્યારે વિચારજે કે (જવું કર્મ કર્યું શક્ય બની શકે નહી. એકવાર ઘરમાં પેઠેલા ચોરને જોઈ જાવ તો હોય તેવુજ ફળમળે) મેં પણ કોઈ જન્મમાં જાણે-અજાણે એની તે નિકળવાનો જ છે. નહિતો એ ઘરમાં રહીને જલસા કરશે. એમ નિંદા કરી તેને પરીતાપ ઉપજાવ્યો હશે. હવે એ કર્મ એનું ફળ મનનું અવલોકન કરતાં ખબર પડશે કે મન આર્ત તરફ જઈ રહ્યું આપવા આવ્યું છે ત્યારે સમતા ભાવે વેઠી લે. નહી તો એનો છે તો તરત જાગૃત થઈ જાવ.. મનને રોકો કે હવે મારે તિર્યંચમાં ગુણાકાર થઈ જશે. નિંદા કરવાવાળો તો ફક્ત નિમિત્ત છે. નિમિત્તને નથી જવું અનંતાભવ તિર્યંચમાં રખડીને આવ્યો છું.. બસ બહુ થઈ શું બચકા ભરવા? નિંદક પ્રત્યેક દ્વેષ ઉત્પન્ન ન થઈ જાય તે માટે ગયું હવે નહિં, તેમ રૌદ્ર તરફ જતાં મનને રોકો મનને ટોકો... સજાગ થઈ જા. ક્ષણે ક્ષણે એ જીવની અંતરથી ક્ષમાયાચના કર. હવે નરકમાં નથી જવું જીવતારી તાકાત છે નરકના દુઃખો સમભાવે
(૭) મારી નિંદા કરવાથી, તિરસ્કાર કરવાથી તેઓને સુખ સહન કરવાની જો નથી તો જીવ આ ચારે ગતિના ભટકણમાંથી થાય છે તો ભલે થતું... કારણકે પ્રેમથી, સમતાથી, દૃષ્ટાભાવે બાર નીકળ... હવે તો મોક્ષથી ઓછું કાંઈ ન ખપે... આમ સહન કરવાથી મારા તો કર્મનો ક્ષય થઈ રહ્યો છે. પોતાના માથે મનપર ચોકીપહેરો લગાવી પળે પળે આર્ત રૌદ્રમાં સરકી જતા જવાબદારી લઈ મારા કર્મક્ષયમાં નિમિત્ત બનનાર, વગર સાબુએ મનને રોકો. મારો મેલ ધોનાર તેઓ મારા પરમ ઉપકારી છે.
મનઃ એવું મનુષ્યાણાં કારણે બંધ મોક્ષયો.. (૮) જે લોકો કઠોર વચનો દ્વારા, માયા પ્રપંચ દ્વારા મારા મન એજ કર્મબંધનું કારણ છે, મન એજ મોક્ષનું કારણ છે. દુષ્કર્મોની ગ્રંથીને ભેદવાની ચિકિત્સા કરે છે તે મારા પરમ મિત્રો દેવગતિમાંથી મોક્ષ નથી પમાડુ કારણ જે ઊચ્ચસ્થિતિ સુધી મનુષ્યનું છે. જેઓ પોતાના પુણ્યનો વ્યય કરીને મારા પાપોને દુર કરે છે મન જઈ શકે છે તે હાઈ લેવલ સુધી દેવાનું મન જઈ શકતું નથી.. એના જેવા હિતચિંતક બીજા કોણ હોય? પણ આ વસ્તુ એમના અને દેવ મરીને નરકમાં જન્મતો નથી કારણકે જે નિમ્નકક્ષા અનંત સંસારનું કારણ બની જશે એનું મને અત્યંત દુઃખ છે. (નીચામાંનીચી સ્થિતિ) સુધી મનુષ્યનું મન નીચે ઉતરી શકે છે
(૯) હે જીવ! જો ખરેખર તને ધર્મરૂચ્યો છે, ને સાધના તેટલું દેવોનું ઊતરતું નથી. માટે આપણે જો આપણા મનને પથમાં આગળ વધવું છે તો આવી બધી અડચણો તો આવશે.. ઓળખીએ ને મનને જીતીએ તો કામ થઈ જાય. મન સાધ્યું એણે આવી બધી પરીક્ષાઓમાંથી પાસ થવુજ પડશે. તારે તારી પ્રશંસા સધળું સાધ્યું. પૂ. ઉપાધ્યાયજી મહારાજે પણ શ્રી વાસુપૂજ્ય સાંભળીને ન ખુશ થવાનું છે, તારી નિંદા સાંભળી ને ન દુઃખી સ્વામીજીના સ્તવનમાં કહ્યું છે કે ક્લેશ વાસિત મનસંસાર, ફ્લેશ થવાનું છે.
રહિત મન તે ભવપાર. તો આવેલી સુખદ કે દુઃખદ પરિસ્થિતિનો નિંદા, સ્તુતિ શ્રવણ સુણીને, હર્ષ શોક નહિ અણેરે, તે જોગીસર સમભાવે સ્વીકાર કરી મનને નિયંત્રિત કરવું તે ધર્મસાધના છે. જગમેં પૂરા, નિત્ય ચડતે ગુણઠાણેરે
આવેલી સુખદ કે દુઃખદ પરિસ્થિતિનો સમભાવે સ્વીકાર થાય - હવે તુંજ નક્કી કરકે તારે તારા આત્માને ઉપર ચઢાવવાનો તે માટે શું કરવું? કેમ કે તો જ આર્ત-રૌદ્રથી બચી શકાય. છેકે ફરી એજ મિથ્યાત્વ ના ગુણઠાણી માં ધકેલી દઈ સંસારના તે માટે કર્મના સિદ્ધાંત પ્રત્યે અવિચળ શ્રદ્ધા હોવી જરૂરી છે. 24552 241ALEO? Choice is yours.
આ શ્રદ્ધામાંથી પરિસ્થિતિનો સ્વીકાર કરવાનું બળ પ્રગટે છે. મને પ્રબુદ્ધજીવન
સપ્ટેમ્બર- ૨૦૧૮)