________________
પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક
પૃષ્ઠ ૬૪ પ્રબુદ્ધ જીવન : બાર ભાવના વિશેષાંક ળ ઓગસ્ટ ૨૦૧૬ પર ભાવતા વિશેષાંક # પ્રબુદ્ધ જીવત :
ભાવના ભવનાશિની
1 આચાર્યશ્રી વિજયશીલચંદ્રસૂરિ શિષ્ય : મુનિશ્રી રૈલોક્યમંડન વિજયજી મ.સા.
જીવન : બાર ભાવના વિશેષાંક BN પ્રબુદ્ધ જીવન : બાર ભાવતા વિશેષાંક 8 પ્રબુદ્ધ જીવન : બાર ભાવના વિશેષાંક ## પ્રબુદ્ધ જીવન : બીર પ્રબુદ્ધ જીવન બાર ભાવના વિરોષુક HR પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવના વિશેષાંક NR પ્રબુદ્ધ
જ્ઞાનપીઠ-પુરસ્કારથી સન્માનિત શ્રી રઘુવીરભાઈ ચૌધરીની મુદ્દા નથી જડતા. અને એ તો નક્કી જ છે કે વાર્તા મૌલિક સર્જન 8 છું સુપ્રસિદ્ધ ઉપરવાસ-કથાત્રયીમાં, એક આદર જન્માવે તેવા પાત્ર, હોઈ શકે, પણ એનો કાચો માલ તો આ સૃષ્ટિ પાસેથી ઉછીનો છું કું “પિયુ ભગત'ના મોઢે, ગામઠી પરિવેશમાં અને છતાં વાસ્તવદર્શી જ મેળવવો પડે! એ જ રીતે ચિંતન કરવા માટેના મુદ્દા પણ આ ? ૬ શૈલીમાં, મહાત્મા ગાંધીનું “માતમ” (માહાભ્ય) આમ ઊઘડ્યું સૃષ્ટિમાંથી જ ગોતવા પડે. આ અન્વેષણની આત્મજ્ઞાનીઓ દ્વારા ;
સૂચિત પદ્ધતિ એટલે ‘ભાવના.' 8 ‘લોક ઇમનું માતમાજી શું કામ કેતુ તું? એ કાંય હેમાળો
X X X ગાળી આયાતા? કામ કરતાં કરતાં અંદર ડોચિયું કરી લેતાતા, હમણાં હમણાં હકારાત્મકતાનો વાયરો ફૂંકાયો છે. Be posi- 9 હું હમજ્યા? આપણ માંણહ તરીકેના આપણા ધરમ હાચવીએ five, Ignore Nagativities જેવાં સૂત્રો હાલતાં ને ચાલતાં ફેંકાતાં હું ઈમાંથી જ હાચા ધરમની હમજણ પડે.'
થયાં છે. પોતે કરેલી ભૂલની જવાબદારીમાંથી છટકી જવાનો, એ આનો સાદો મતલબ એ સમજાય કે આંતરયાત્રાના પથ પર તરફ ધ્યાન દોરનારને ભોંઠો પાડવાનો આનાથી વધુ સુગમ માર્ગ છે - પ્રગતિ કરવા માટે કંઈ દરેક જણાએ હિમાલયની ગુફાઓનું નિબિડ હોય પણ નહિ. આ પોઝિટિવિટીને લગતું સાહિત્ય પણ ઢગલાબંધ : છે એકાંત ફંફોસવું જ પડે એવું નથી. જ્યાં હોઈએ ત્યાં રહીને જ, જે છપાય છે અને એને લગતાં-વ્યાખ્યાનો પણ ઢગલામોઢે અપાય છે
ભાગે પડતું કામ આવે તે કરવાની ફરજ નિભાવતાં રહીને જ; છે. આનાથી સમાજને કેટલો ફાયદો થયો કે થશે તે તો ખબર ? જાત તરફ ધ્યાન આપતાં રહીએ અને ભૌતિકતાથી જરૂર પૂરતી નથી, પણ આ આખી બાબતમાં પોઝિટિવ થિન્કિંગ કરવું જ હોય એને વિખૂટી પાડતાં રહીએ, એટલું પણ ચાલે. “જ્યાં ચરણ રુકે તો તે એ છે કે આ વાતે લેખકો-વ્યાખ્યાતાઓ-પ્રકાશકોને ઘી
ત્યાં કાશી !' મૂળ વાત “સ્વ”ની ઓળખ પામવાની છે. જાત સાથે કેળાં થયાં છે! 8 અનુસંધાન જોડવાની છે. અને એ માટે જગત સાથે આંતર આ વાત કરવાનું પ્રયોજન એ કે આને લીધે થાય છે એવું કે આ ? ચેતનાનું વિસંધાન (Disconnection) જરૂરી છે. પછી એ ભાવનાઓ વિશે કોઈને વાત કરવા જઈએ તો સામી આપણે જ? ૐ વિસંધાનની ભવ્ય ઘટના હિમાલયની શાંતિ મઢી ટોચ પર બને શીખામણ સાંભળવી પડે કે મહારાજ! આખો દિવસ શું આવી હૈં
કે પ્રવૃત્તિથી ધમધમતા ઘરના એકાદ ધમાલિયા ખૂણામાં બને-એ નકારાત્મક જ વાતો કર્યા કરતા હશો? જ્યારે જુઓ ત્યારે ‘આ કે BIE વાત બહુ મહત્ત્વની નથી. “મહામાનવ! એક જ દે ચિનગારી' બધું અનિત્ય છે. કોઈ શરણ નથી, આ શરીર ગંદકીનો કોથળો કે મુખ્ય મુદ્દો સગડી સળગવાનો છે, સળગાવનાર તણખો ભલે ને છે' આવી જ વાતો! ક્યારેક તો કાંઈક હકારાત્મક વાત કરો.”
નાનકડાં લાઈટરનો હોય કે હુતાશનની જ્વાળાનો, શું ફેર પડે? આ બાબતે થોડીક સ્પષ્ટતા થવી જોઈએ. ભાવનાઓનું મૂળ ઈં છે તો બધા એક મહાનલના અંશો – રૂપાંતરણો.
નકારાત્મકતામાં નથી, અસ્તિત્વમાં છે. આમ પણ ‘તત્ત્વ' કોઈ હૈં 8 પ્રશ્ન એ છે કે જાત સાથેનો અનુબંધ સાંધવો કેમ? સ્વની દિવસ હકારાત્મક કે નકારાત્મક હોતું જ નથી, એ તો ફક્ત “હોય” કે હું ઓળખ પામવી કઈ રીતે? શું કરીએ તો ભાગંભાગ કર્યા જ છે. હકારાત્મકતા કે નકારાત્મકતા તો આપણી શુદ્ધ અસ્તિત્વને છુ શું કરતો, ક્યાંય ઠરીને ઠામ ન થતો, મનનો તોફાની ઘોડો ઓળખનારાઓની પેદાશ છે. પાણીના અડધા ભરેલા પ્યાલા માટે છે લગામમાં રહે? આ પ્રશ્નોનો જવાબ એટલે ‘ભાવના.” “આ ખાલી છે” એવું વિધાન નકારાત્મકતા અને ‘આ ભરેલો છે' રૅ
અધ્યાત્મયાત્રાના પથિક બનવા માટે માંહ્યલાને ઝાલવો પડે. એવું વિધાન હકારાત્મકતા ગણી શકાય. પણ પૂર્ણ સત્ય તો એ છે હું ઝાલવા માટે પામવો જોઈએ. પામતાં પહેલાં એને ઓળખવાનું બેમાંથી એકે નથી. અને તત્ત્વને તો પૂર્ણ સત્ય સાથે જ સીધી નિસ્બત શું જરૂરી બને, અને એ ઓળખાણ માટે પાયાની પૂર્વશરત છે હોય છે. વળી, તત્ત્વ પૂર્ણ સત્યનાં દર્શન કરાવીને જ નથી અટકી છે. ચિંતન- મનન. પણ અહીં ખાટલે મોટી ખોડ એ છે કે ચિંતનનો જતું. એ તો બાકીના અડધા પ્યાલાને ભરવાની પ્રેરણા પણ અર્પે છે : ચરખો ચલાવવો કયા મુદ્દે તે જ ઘણાંબધાંને, બલ્બ લગભગ બધાને છે. ૐ જ ખબર નથી હોતી. આ તો કેવું થયું? વાર્તા લખવી છે, પણ બસ, એ જ રીતે આ સૃષ્ટિમાં વ્યાપકપણે સૌદર્ય, માધુર્ય, ૐ
પ્રબદ્ધ જીવન : બાર ભાવના વિશેષાંક કક પ્રબદ્ધ જીવન બાર ભાવના વિશેષાંક ક્ષણ પ્રબુદ્ધ જીવન : બાર ભાવના વિશેષાંક ક્ષણ પ્રબુદ્ધ જીવન બાર ભાવના વિશેષાંક #મ પ્રબુદ્ધ જીવન બાર ભાવતા વિશેષાંક ## પ્રબુદ્ધ જીવન : બીર
પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક કદ પ્રબુદ્ધ જીવતઃ બાર ભાવતા વિશેષાંક : પ્રબુદ્ધ જીવતઃ બાર ભાવતા વિશેષાંક ? પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવન :