________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ પૃષ્ઠ ૬૨ = પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહે સ્મૃતિ વિશેષાંક 1 એપ્રિલ ૨૦૧૬
શાહ અતિ વિશેષાંક
શ્રી ધનવંતભાઈ શાહ-એક મહામાનવ | જાદવજી કાનજી વોરા
છું. હતા.
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક જ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ.
કેટલીક વ્યક્તિઓની વિદાય આપણા મનો-મસ્તક ઉપર એક અવઢવમાં હતો કે હું આટલા બધા વિદ્વજનો સમક્ષ મારા વિચારો દૈ ૪ અમીટ અવિસ્મરણીય છાપ મૂકતી જાય છે. ડૉ. શ્રી ધનવંતભાઈ રજૂ કરી શકીશ કે કેમ! મને આત્મવિશ્વાસ ન હતો. ડૉ. ડું શાહની ઓચિંતી વિદાયના સમાચાર હજી મન માનવાની ના ધનવંતભાઈ સાથે ફોન ઉપર વાત થઈ તો તેમણે મને પોતાના હું કું પાડે છે. ગયા ફેબ્રુઆરી મહિનાની ૪થી તારીખથી સોનગઢ ઘેર આવવાનું આમંત્રણ આપ્યું. હું તથા મારી પત્ની અને બંને
ખાતે યોજાયેલા ૨૩મા જૈન સાહિત્ય સમારોહમાં તેમનું નિકટનું તેમના ઘેર ગયા અને આશરે પોણા બે કલાક સુધી આ મહામાનવ
સાંનિધ્ય માણવાનો અવસર પ્રાપ્ત થયો. આ સમારોહના સાથે અમને બંનેને સત્સંગ કરવાનો લાભ મળ્યો. આટલા વિદ્વાન હું આયોજનમાં છેલ્લા કેટલાય મહિનાઓથી શ્રી ધનવંતભાઈ વ્યસ્ત હોવા છતાં પણ તેમનામાં કેટલી બધી નમ્રતા અને સરળતા હતી હું
કે આપણું માથું તેમની સમક્ષ માનપૂર્વક ઢળી જાય અને દિલમાં શું સામાન્ય રીતે એવું અનુભવાઈ રહ્યું છે કે હવે પ્રાદેશિક છવાઈ જાય. મારા માટે તેમણે જ મને ‘૧૯મી અને ૨૦મી સદીના ૪ ભાષાઓનું શિક્ષણ, વાંચન, પુસ્તક-પ્રકાશન તથા વિસ્તરણ જૈન સાહિત્યકાર' સંદર્ભે ‘પ્રોફેસર તારાબેન રમણલાલ શાહ' હૈં મહદ્ અંશે ઓછું થઈ રહ્યું છે. શિષ્ટ સામયિકોનું પ્રમાણ પણ વિશે નિબંધ લખવા માટેનો વિષય સૂચવ્યો અને તરત જ ડૉ. હૈં
દિન પ્રતિદિન ઘટી રહ્યું છે. બહુ જ ઓછા શિષ્ટ સામયિકો હોવા માલતીબેન શાહનો સંપર્ક કર્યો. એટલું જ નહીં, ત્રણેક દિવસમાં જં છતાંય, મારા મતે જેને “અતિ શિષ્ટ કક્ષાનું કહી શકાય તેવું તો તેમણે પ્રોફેસર તારાબેન રમણલાલ શાહના લખેલા પાંચેક આ સામયિક એટલે ‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ રહ્યું છે. એ માટે ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'ના જેટલા પુસ્તકો પણ મને કુરીયર દ્વારા મોકલાવી આપ્યા. કોઈ ? હું ભતપર્વ મંત્રીઓ ઉપરાંત વર્તમાન મંત્રીશ્રી ડૉ. ધનવંતભાઈ પણ વ્યક્તિ સાહિત્ય ક્ષેત્રે આગળ વધે એ માટે તે ખૂબ જ ઉત્સુક કુ. શાહનો ફાળો સવિશેષ તથા અણમોલ હતો. આ બહુમૂલા રત્નો હતા અને નિસ્વાર્થ ભાવે એ માટે પ્રેરણા આપી શકાય એટલો છે સમાજ માટે માર્ગદર્શક અને ઉપકારક રહ્યા છે એમાં બે મત સાથ સહકાર આપતા. સોનગઢ ખાતે એમની નાદુરસ્ત ૐ
નથી. ‘પ્રબુદ્ધ જીવનના અગાઉના તંત્રીશ્રી ડૉ. રમણભાઈ તબિયતના સમાચાર સાંભળી મેં તેમને આરામ કરવાનું કહ્યું તો હું શાહની વિદાય બાદ શ્રી ધનવંતભાઈના શિરે આ એક અતિ તેમણે હસતાં હસતાં મને કહ્યું હતું કે ‘જાદવજીભાઈ, મને આરામ કે ૐ શિષ્ટ કહી શકાય એવા સામયિકના સંપાદનની જવાબદારી આવી જ છે. જુઓને હું તો માત્ર બેઠો જ છું. હવે તો સાહિત્ય સમારોહની ? % પડી હતી જેને આ મહામાનવે ખૂબ જ સફળતાપૂર્વક નિભાવી જવાબદારી સંભાળવા માટે આ કેટલા બધા માણસો તૈયાર થઈ છે. 0 અને ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'ને એક નવી જ ઊંચાઇ ઉપર લઈ ગયા હતા. ગયા છે. તેમના આમ કહેવા પાછળ કુદરતનો કોઈ અગમ્ય શુ હું પહેલા જ પાના ઉપરનો તેમનો તંત્રીલેખ દરેક અંકમાં કાંઈક સંકેત પણ હોય, પરંતુ, આપણને તેનો ક્યાંથી અંદાજ આવે! હુ નવું જ મૌલિક ચિંતન રજૂ કરતો હતો. દર મહિને કોઈક નવો જ કામ અન્ય સજ્જનો કરતા હતા પણ એ સર્વેના પ્રેરણાસ્ત્રોત તો છું વિષય હોય અને તેમાં પણ એવા વિષયની ચર્ચા હોય જેમાં દરેકને ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહ જ હતા એ નિર્વિવાદ હકીકત છે ! રં રસ પડે એ તો ખરું પણ, તેમના પોતાના નિર્ભયતાથી વ્યક્ત ડૉ. ધનવંતભાઈ સાથે નિકટતા ધરાવતા કેટલાય મિત્રોને ફેં થયેલા વિચારો આપણને કોઈક અનેરી અકલ્પની દિશા બાજુ ખ્યાલ જ હશે કે થોડાક વર્ષો પૂર્વે તેમની એક કેમિકલ ફેક્ટરી છું
લઈ જાય અને આપણને વિચાર કરતા કરી મૂકે. “પ્રબુદ્ધ જીવન'ના હતી. જેમાં જે કેમિકલ બનાવવામાં આવતું તે માછલીઓને
અવારનવાર પ્રગટ થતા વિશેષાંકો ડૉ. ધનવંતભાઈ શાહની પકડવા માટે પણ વપરાતું હતું. આ વાતનો તેમને ખ્યાલ ન તે ઉમદા સંપાદકીય કુશળતાનું ઉપાદાન છે જે તેમના આધ્યાત્મિક હતો પણ, જયારે તેમને આ બાબતની ખબર પડી કે તરત જ હું અભિગમને રજૂ કરતા હતા.
તેમણે નિર્ણય લીધો અને એ ફેક્ટરી બંધ કરી, ધંધાકીય પ્રવૃત્તિનો હું જૈન સાહિત્યના વાંચન-ચિંતન-મનન-લેખન તથા રજૂઆત અંત આણીને આ જીવહિંસાને અટકાવી. આમ ઋજુ હૃદય રે છે માટે વધુ ને વધુ વ્યક્તિઓ આ બાજુ આકર્ષાય એ માટે તે સતત ધરાવતા આ મહામાનવે જે ફેક્ટરીમાંથી સારી એવી આમદાની ૪ કાર્યશીલ હતા અને એ માટે દરેકને સુંદર માર્ગદર્શન પૂરું પાડતા. થતી હતી તે જતી કરીને જીવદયા પ્રત્યેનું તેમનું ઋણ અદા કર્યું. હું બે વરસ અગાઉના મોહનખેડા ખાતે યોજાયેલા જૈન સાહિત્ય “માનવજીવન હાસ્ય અને અશ્રુનું મિશ્રણ છે. ઓચિંતી વિદાય
સમારોહમાં નિબંધ લખવા અને ત્યાં રજૂ કરવા માટે હું માનસિક દ:ખદ જ હોય પરંત. એ જીવનક્રમ જ છે ને!” એમને ગયા ગણીએ ?
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક 2 ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ક ડૉ.
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક B ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૧ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક B ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક