________________
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શ
એપ્રિલ ૨૦૧૬
પ્રબુદ્ધ જીવન : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહે સ્મૃતિ વિશેષાંક ૬ પૃષ્ઠ ૪૩
શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક
ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિરોષક #દ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૪ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક જ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ? ડૉધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ.
ડૉ. ધનવંત શાહની કાવ્ય સાધના-પત્રોમાં...
luડૉ. એમ. એમ. સંગોઈ અમારી પાંસઠ વર્ષની મિત્રતા, સોનગઢ ચારિત્ર રત્નાશ્રમમાં મોજાં ડોલે અગણિત અહીં ખેલતાં ગેલતાં કે, સાથે રહી અભ્યાસ કર્યો. એ બુદ્ધિજીવી પોતાના વિચારોમાં આગળ જોને! પેલી સરિત ધસતી આવતી સ્નેહ ઘેલી, હું અને આપણા રામ ઉંમરમાં ચાર વર્ષ આગળ. મેટ્રીક કરી અમે ઘેરા નાદે નિધિ ઘુઘવતો ભેટતો ભાન ભૂલી. શું બંને છૂટા પડ્યા ને હું મુંબઈ આવ્યો. પત્રવ્યવહાર ચાલુ થયો. તે પ્રેમી હૈયાં પરસ્પર આલીંગન ચૂમતા કે જં પણ કવિતાઓમાં, ધનવંતભાઈની ઉંમર તેર વર્ષની. એ કાવ્યો ભાવે ભેટી લથબથ થતાં લડતાં લાડલા કે, - છંદોમાં લખે. એમનો આગ્રહ કે મારે પણ જવાબ પદ્યમાં જ કેવાં મીઠાં મધૂર મિલનો મીઠડી પ્રીત કેવી? હૈ આપવો. એમણે તા. ૧૩-૧૨-૧૯૫૩ના પત્રમાં લખ્યું, છંદ હતો કેવાં ઘેરાં વિરહ દુઃખ, ઓ પ્રેમની રીત કેવી? હુ સ્ત્રગધરા. ‘કાવ્યો અર્પીશ તુંજ નવલાં...માગું મુજ પત્રનો જવાબ મુંબઈમાં અભ્યાસ પૂરો કરી દિલ્હીમાં મને સારા પગારે જોબ હું પદ્યોથી.”
મળી. એમણે પત્રમાં લખ્યું, પત્રના અંતમાં:
પુત્ર અને પ્રગતિ નવ સમય, જગ્યા, મગજ મુજ પાસે હવે
અધૂરો મૂક્યો હોય સંસારનો યજ્ઞ માત તાતે પત્ર અભિલાષાએ પંકજને વિરમું ભાવે.”
ત્યાંથી આદરી પૂરો કરે તે પુજી લ્યો ત્યારે પુત્રને. પોતાનું તખ્ખલુસ “પંકજ' રાખેલું.
પુત્ર પૂજા એટલે પ્રગતિ પૂજા, આશીર્વાદ દ્યો. પુત્રધન નારો જં બાળપણથી એ માતૃસુખથી વંચિત રહ્યા હતા. તા. ૧૩-૩- દિલ્હીમાં રાજઘાટે જઈ પૂ. ગાંધીજીની સમાધિએ હું જવાનો છું , ૧૯૫૪માં (ઉંમર ૧૪) એમણે હૃદયનું દુ:ખ ઠાલવ્યું.
એમ મેં લખ્યું, રાગ ભૈરવી.
એમણે લખ્યું, “અરે હશે કો કમભાગી મુજ સમો આ જગમાં,
પૂ. ગાંધીજીના જન્મ દિવસે તારો હાર્દિક સંદેશો મળ્યો, જેણે માણ્યું ન સુખ માનું, એ જીવન મૃતક જગમાં આભાર. પરંતુ હું જન્મ કરતાં મૃત્યુને વધુ મહત્ત્વનું ગણું છું. માણસ ઓ માડી તું ક્યાં ગઈ રે તુજ બાળકને મૂકી,
જન્મે ત્યારે મહાન નથી હોતો, મૃત્યુ વખતે મહાન થતો જાય આવ અહિં માડી મુજ પર 'તો. ૧૭ જાન્યુઆરી ૨૦૧૬નો યાદગાર પ્રસંગ હેતે સહ મૂકી.
માનવ, તું જમ્યો ત્યારે તા. ૧૩-૯-૧૯૫૪ના ગત્ વર્ષે અમો એક જ કારમાં ધનવંતભાઈ, સ્મિતાબેન, બધાં હસ્યાં અને ૐ પત્રમાં છંદ મંદાક્રાંતામાં લખે | નિતીનભાઈ સોનાવાલા તથા અમે બન્ને સફર કરીને કપરાડામાં | તું ઉઆ ઉઆ રડ્યો પરંતુ હું
શ્રી નિતિનભાઈ સોનાવાલાના ‘શબરી આશ્રમની મુલાકાતે એવી જીંદગી જીવી હું શીર્ષક, ‘પ્રેમ અને વિરહ'. | ગયા હતા અને એક રાત ત્યાં રોકાયા હતા. તેથી ધનવંતભાઈ | જા કે તારા મૃત્યુ વખતે જગ છે ૪ (ઉંમર ૧૪ વર્ષ)
તેમ જ સ્મિતાબેન સાથે પણ વધુ સંપર્કમાં આવ્યા. ત્યારબાદ | રડે અને તું હસે.” | ‘સિંધુ તારા જલધિ જલ | અમે બધા સાથે ધરમપુરમાં પૂ. શ્રી રાકેશભાઈના આશ્રમની | | ૨૯મી ફેબ્રુઆરી ૧૯૧૬ના હું આરે શશિ સર્ટનો આ, મુલાકાતે ગયા હતા. તેમના પ્રવચનનો લાભ લીધો હતો. દિવસે ધનવંતભાઈ સોને
કેવો ખીલ્યો જગ પર વરે આ બે દિવસની સફર દરમિયાન ધનવંતભાઈના આનંદી સરળ શોકમાં મૂકી એ સ્નેહની સુવાસ 9 ચાંદની વેરતો હા!
સ્વભાવ તથા શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના મંત્રી તરીકેનું તેમનું | ફેલાવતાં ચાલ્યા ગયા. ધીમી વહેતી પવન લહેરી | વ્યક્તિત્વ તથા સરળતાનો ખ્યાલ આવ્યો. તે અગાઉ તેઓ
* * * ૬. પંખીડા ગીત ગાતાં અમારા ઘેર પણ આવ્યા હતા. તેમના ‘પ્રબુદ્ધ જીવનમાં આવતા |
૧૮, સાગરપ્રભા, હીલોળતાં કિરણ જળ-હૈડે | તંત્રી લેખ વાંચીને તેમના જ્ઞાનથી હું ખૂબ જ પ્રભાવિત થઈ ન પ્રભાનગર, કણો હેમ શા આ.
પ્રભાદેવી બીચ રોડ, કિશ્તી ડોલે ઉદધિ-ઉદરે ચંદ્ર
nતરૂબેન વી. ઘેલાણી
મુંબઈ-૪૦૦ ૦૨૫. હું તેજ રૂપેરી
1 વી.આર. ઘેલાણી
ટેલિફોન : ૨૪૨૧૧૧૧૬
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક BE ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક be ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક - ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક BA ડૉ.
હતી.
ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ? ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક ૪ ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક : ડૉ. ધનવંતભાઈ ટી. શાહ સ્મૃતિ વિશેષાંક