Prabuddha Jivan 2015 08 Jain Dharm ane Anya Dhrmni Aavashyak Kriyao Visheshank

SR No.: 526085
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2015
Total Pages: 172
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 3 MB

Page 47

ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર ૨૦૧૫ પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક પ્રષ્ઠ ૪૭
જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક કિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક કિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યકકિયાઓ વિશેષાંક
હું ગરિયામિ, આપ્યાણ, વોસિરામિ. કાયોત્સર્ગની પણ ધ્રુવ પંક્તિ
હોય, પણ વિચારધારા ખૂબ ઊંચી ચાલતી છે–તાવ કાય, ઠાણે, મોણેણં, ઝાણેણં, અપ્રાણ, વોસિરામિ.'
હોય. છે આ ધ્રુવ પંક્તિમાં કાયોત્સર્ગનો વિધિ બતાવ્યો છે.
૫. બેઠો-બેઠો = કાઉસ્સગ્ન બેઠાં બેઠાં કરતો હોય અને હું કાયોત્સર્ગનું ધ્યેય છે કાયા અને આત્માને અલગ કરવા. મૃત્યુ
| વિચારધારા પણ નિમ્ન કોટિની હોય. ૬ સિવાય આ શક્ય નથી. આયુષ્યકર્મ પૂરું ન ભોગવાય ત્યાં સુધી ૬. બેઠો-સૂતો = કાઉસ્સગ્ન બેઠાં બેઠાં અને પ્રમાદમાં રે કાયા, દેહ અને આત્માને અલગ કરી શકાતા નથી. બંન્નેને ભિન્ન
અથવા આર્તધ્યાનમાં ડૂબેલો હોય. છે અને અલગ કરવાની વાત છે. તે કાયાના મમત્વને અલગ કરવાની ૭. સૂતો-ઉભો = કોઈ માંદગીના કારણે કાઉસ્સગ્ગ સૂતાં સૂતાં ? હું વાત છે. શરીરને જ સર્વસ્વ માનીને આપણે જીવીએ છીએ. સૌથી
કરતો હોય પણ વિચારધારા ખૂબ ઊંચી $ વધુ સારસંભાળ અને સમજાવટ દેહની કરીએ છીએ અને તેના
ચાલતી હોય. લીધે, કાયાની વૃત્તિ અને પ્રવૃત્તિના લીધે આત્મા નિતનવા કર્મ ૮. સૂતો બેઠો = સૂતાં સૂતાં કાઉસગ્ગ કરતો હોય અને મન ક બંધનોથી બંધાતો જ રહે છે. કર્મબંધનની જડ છે, દેહનું મમત્વ
ભટકતું રહે. ૬ તેનો ત્યાગ કરવાનો છે.
૯. સૂતાં-સૂતો = એક તો સૂતાં સૂતાં કાઉસ્સગ્ન કરતો હોય પણ આ મમત્વ કેવી રીતે દૂર કરવું?
અને એમાં જરાયે ઠેકાણું ન હોય. કાયાના ઠાણેણં અને ઝાણેણંથી આ મમત્વ દૂર થઈ શકે છે. તેથી કાયોત્સર્ગમાં રહેલા સાધકે અથવા કાયોત્સર્ગ કરવા માટે છે હું કાયોત્સર્ગ થાય છે.
તૈયાર થનારા સાધકે અકંપ દેહવાળા થઈને, મૌન ધારણ કરીને, -ઠાણ એટલે સ્થાન. શરીરની પ્રવૃત્તિઓનો ત્યાગ કરીને તેને આત્માની શુદ્ધિ કરવા કાઉસ્સગ્ન કરવો જોઈએ. ‘કાયોત્સર્ગ'માં હું કે અચળ અડોળ રાખવું.
કયો તપ કર્યું તેનું ચિંતવન કરવું.'(ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર) -મોણેણ-વાણીની પ્રવૃત્તિઓનો ત્યાગ કરીને મૌન રાખવું. દેવ, મનુષ્ય અને તિર્યંચો દ્વારા કરાતા ઉપસર્ગોને સમભાવે સહન છે
-ઝાણેણં-એટલે મનની વૃત્તિઓ, વિચારો અને વિકારોને દૂર કરવાથી કાયોત્સર્ગ શુદ્ધ થાય છે. (આવશ્યક નિર્યુક્તિ). * કરીને મનને આત્મામાં-આત્મભાવમાં એકાગ્ર અને એકચિત્તે કરવું. શરીરને કોઈ છેદી નાખે કે શરીર પર કોઈ ચંદનનું વિલેપન કં
કાયગુપ્તિ અને મનોગુપ્તિ રાખીને કાયોત્સર્ગ કરવો. આગમ કરે, જીવન ટકે કે આ પળે મૃત્યુ આવે. ૬ ગ્રંથ “આવશ્યક સૂત્રમાં બતાવ્યું છે –
આ બંને પરિસ્થિતિમાં જે દેહની મમતા રાખ્યા વિના સમભાવમાં કર્મબંધન થાય તેવી વૃત્તિ અને પ્રવૃત્તિઓનો ત્યાગ કરીને, રહે છે તેને કાયોત્સર્ગ સિદ્ધ થાય છે. (આવશ્યક નિર્યુક્તિ). શાંત અને પવિત્ર સ્થાનમાં જઈને,
કાયોત્સર્ગ કરવાથી દેહની જડતા દૂર થાય છે. શરીર પરથી મમત્વ છે ઊભેલી, બેઠેલી કે સૂતેલી સ્થિતિમાં, આસન સ્થિર કરીને ઓછું થતું જાય છે, ને આગળ વધતા મમત્વભાવ છૂટી જાય છે. ૐ કાયોત્સર્ગ કરવો.
બુદ્ધિ શુદ્ધ થાય છે. ભાવની શુદ્ધિ થાય છે. બંને પગ સીધા ઊભા રાખી, આગળના ભાગમાં ચાર આંગળ સુખ દુઃખ સહન કરવાની શક્તિ વિકસે છે. ૬ જેટલું અંતર રાખવું. તે સમયે લટકતા જમણા હાથમાં મુહપત્તિ શુદ્ધ ચિંતન દ્વારા, શુભ ધ્યાન ધરી શકાય છે-અને સાધક શુદ્ધ- ૬ 3 અને ડાબા હાથમાં ચરવાળો (ગૃહસ્થોએ) રજોહરણ (સાધુ-સાધ્વી વિશુદ્ધ કાયોત્સર્ગ દ્વારા આઠેય કર્મનો નાશ કરે છે. જ ભગવંતો) રાખવો.
કાયોત્સર્ગના વિવિધ હેતુઓ શાસ્ત્રમાં નવ પ્રકારના કાઉસ્સગ્ગ કહ્યાં છે.
કાયોત્સર્ગ વિવિધ હેતુઓ માટે કરવામાં આવે છે. તે કયા હેતુઓ ? હું ૧. ઉભા-ઉભો = ઊભો રહીને કાઉસ્સગ્ન કરતો હોય અને છે તે જાણીએ.
એની વિચારધારા પણ ઊંચી હોય. ૧. પ્રતિક્રમણ આત્મશુદ્ધિની વિશેષ ચોકસાઈ કરવા, પાપના છે રુ. ૨. ઉભો-બેઠો = કાઉસ્સગ્ન ઊભો ઊભો કરતો હોય અને છેદન દ્વારા સવિશેષ શુદ્ધિ દ્વારા અને દંભ આદિ આંતરિક શૂળો દૂર છે
વિચારધારા નીચલી કક્ષાની હોય. કરવા દ્વારા પાપ-કર્મોનો નાશ કરવા..તસ્સ ઉત્તરી-સૂત્ર. ૩. ઉભો-સૂતો = કાઉસ્સગ્ન ઉભો ઉભો કરતો હોય, પણ ૨. અરિહંતના મંદિરો અને મૂર્તિઓની પૂજા-ભક્તિ માટે, 3
પ્રમાદમાં વ્યસ્ત હોય, અથવા આર્તધ્યાનમાં આત્મજ્ઞાન (બોધિલાભ) અને આત્મ સાક્ષાત્કાર (નિરૂપસર્ગ) ડૂબેલો હોય.
મેળવવા..અરિહંત ચેઈઆણં-સૂત્ર. 3 ૪. બેઠો-ઉભો = શરીરની શિથિલતાએ કાઉસ્સગ્ગ બેઠાં બેઠાં કરતો ૩. દેવસિક પ્રાયશ્ચિત કરવા. જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિરોષક 4 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક 5 જૈન
* જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક ક જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષક ૬ જૈન ધર્મ અને અન્ય ધર્મની આવશ્યક ક્રિયાઓ વિશેષાંક