________________
૪ ૨.
| પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . શ્રેગયા. અતિમુક્તને વૈરાગ્ય ભાવ જાગતા, માતા-પિતા પાસે આજ્ઞા લે છે તો શ્રેણિક રાજાના મરણ પછી નંદા આદિ ૨૩ રાણીઓ ૨ ૨માંગતા કહે છે, “હે માતાપિતા! હું જે જાણું છું તે નથી જાણતો અને પણ દીક્ષિતથાય છે. અતિ સાહ્યબી હોવા છતાં પુણ્યશાળી ૨ 2જે નથી જાણતો તે હું જાણું છું.' અર્થાત્ મારું મૃત્યુ ક્યારે થશે રાજકુમારો સંયમ લે તો સાવ સામાન્ય અને ભયંકર પાપી માળી છે હું અને હું ક્યાં જઈશ એ તત્ત્વજ્ઞાનથી હું અજ્ઞાત છું, એ અજ્ઞાતને પણ દીક્ષિત થવાના દૃષ્ટાંતો છે. દરેકનો એક માત્ર આશય ને ? Sજ્ઞાત કરવા માટે હું સંયમ ગ્રહણ કરવા ઈચ્છું છું. સંયમ ગ્રહણનો એક માત્ર સંદેશ–ભોગવૃત્તિનો ત્યાગ અને પરિગ્રહની હેયતા. દૃનિર્ણય આંતરિક પાત્રતા-યોગ્યતા ઉપર નિર્ભર છે, આગમમાં જે સાધકમાં જે ગુણો છે તેને ખીલવીને તે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી ૨બાલવયની દીક્ષાનો નિષેધ નથી.
શકે છે. કૃષ્ણ વાસુદેવની ધર્મશ્રદ્ધા, દયા, ધર્મદલાલી, માતૃભક્તિ, ૨ 2 સાતમા, આઠમા વર્ગમાં શ્રેણિકની નંદાદિ–૧૩+કાલી આદિ ગુણગ્રહણ દૃષ્ટિ; ગજસુકુમાલનું વૈર્ય, સાધનાની અડગતા, અસીમ છે ૧૦, કુલ ૨૩ રાણીઓના જ્ઞાનાભ્યાસ, તપ આરાધનાઓનું સંવેગ અને અવેરવૃત્તિ; અર્જુનમાળીની અપાર તિતિક્ષા, અજોડ કલ્પનાતીત વર્ણન છે. ઉત્કૃષ્ટ તપના કારણે તેમની દેદીપ્યમાન પ્રાયશ્ચિત્ત; સુદર્શન શેઠની નીડરતા; અતિમુક્તકુમારની જિજ્ઞાસા શ્રેબનેલી દિવ્ય કાયાનું સૌંદર્ય વર્ણવ્યું છે. રાણીઓ ફૂલ સમાન કોમળ ને ઋજુતા; શ્રેણિકની રાણીઓનું ઘોર-ઉગ્ર તપ-આ બધા
છે. તેટલી જ તપસાધનામાં સિંહણ સમાન શૂરવીર પણ છે. એક થી સાધકોના આ ગુણો ઉડીને આંખે વળગે તેવા છે. હૈએક ચડિયાતા તપ અને દેહાધ્યાસ ત્યાગની સર્વોત્કૃષ્ટ ઝલક છે. અંતગડ સૂત્રનો પ્રતિપાદ્ય વિષય એ જ છે કે સંસાર પક્ષના હૈ
આમ, અંતગડસૂત્રમાં ૮ વર્ષના અતિમુક્તકુમાર, ૧૬ વર્ષના વિવિધ રૂપો બતાવીને સાધકને ત્યાગ, સંયમ અને તપની પ્રેરણા $ગજસુકુમાલથી લઈને આશરે હજાર વર્ષની ઉંમરવાળા દઈ ભવાંતઃક્રિયા તરફ લઈ જવા. આપણને પણ એવી અનીયસકુમાર આદિ કુમારો સંયમ લેવાના ઉદાહરણ છે. તો કૃષ્ણ પ્રેરણાશક્તિ મળે તેવી શુભ ભાવના સાથે અંતગડ કેવળીગ્ને વાસુદેવ જેવો પતિ હોવા છતાં પદ્માવતી આદિ રાણીઓ સંયમ આત્માઓને વંદન.
* * * - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - *
' ભગવત મલ્લીનાથ : અનુસંધાન પૃષ્ટ ૩૯ થી ચાલુ) Si વધ કા આદેશ સુનકર અન્ય ચિત્રકારો ને મલ્લદિન સે પ્રાર્થના “મહારાજ! કલા કા યહ દેવીય વરદાન હી મેરા અભિશાપ શૈકી.
| બન ગયા....વર્ના મલ્લીકુમારી કા યથાર્થ રૂપ અંકિત કરના તો ૨“કુમાર! ઈસમેં ચિત્રકાર કા કોઈ અપરાધ નહીં હૈ. ભાગ્ય મનુષ્ય ક્યા, દેવો કે ભી વશ કી બાત નહીં હૈ.'' ૨સે ઉસે ઐસી અલૌકિક ક્ષમતા પ્રાપ્ત હૈ, કિ કિસી કે ભી શરીર આશ્ચર્ય કે સાથ રાજા ને પૂછા૨;કા એક તિલભર અવયવ દેખકર હી વહ ઉસકી સપૂર્ણ હું-બહુ “એસા ક્યા રૂપ લાવણ્ય હૈ ઉસકા ?''
આકૃતિ બના સકતા હૈ. આપ ઉસે મૃત્યુદંડ ન દીજિએ.’’ ચિત્રકાર ને અપની બગલ મેં છુપા મલ્લીકુમારી કા ચિત્ર 6 કુમાર ને ઉસ ચિત્રકાર કો બુલાર ડાંટા તો ચિત્રકાર ને નિવેદન રાજા કે સામને રખા. રાજા મુગ્ધ ભાવ સે દેખતા રહાSIકિયા
| ક્યા કિસી માનવી કા એસા રૂપ લાવણ્ય હો સકતા હૈ ? ૨. “કુમાર, મેરી ગલતી ક્ષમા કરે. મેંને એક બાર પર્દ કે પીછે રાજા ને તુરન્ત દૂત કો બુલાકર કહા
સે મલ્લીકુમારી કે પૈર કા અંગુઠા દેખ લિયા થા. બસ ઉસી આધાર “હમ મલ્લીકુમારી કો હર કીમત પર પાના ચાહતે હૈ! તુમાર ૨પર યહ હુ-બહુ આકૃતિ બના દી, યહ મેરા અપરાધ નહી, મેરી કુંભ રાજા સે હમારે લિએ ઈસકા હાથ માંગો.” 8ાકલા હૈ.'
| દૂત મિથિલા કી તરફ ચલ પડા. ટી પરન્તુ મલ્લદિન કા ક્રોધ શાન્ત નહીં હુઆ. ઉસને સૈનિકોં કો એકબાર ચૌક્ષા નામની એક પરિવ્રાજિકા અપની શિષ્યાઓ I આદેશ દિયા
કે સાથ મિથિલા નગરી મેં આઈ. ઉસને લોગોં સે મલ્લીકુમારી કી. શા “ઈસ નિર્લજ્જ ચિત્રકાર કી તર્જની અંગુલી ઔર અંગૂઠા કાટકર પ્રશંસા સુની. ૨ાદેશ સે નિકાલ દિયા જાય”
એક ઓર રાજકુમારી મલ્લી રૂપ-લાવણ્ય મેં અપ્સરા સે ભીર શ્રી ચિત્રકાર કો દેશ કે બાહર નિકાલ દિયા ગયા. | બઢકર હૈ, તો દૂસરી ઓર બુદ્ધિમાની મેં સરસ્વતી કો ભી માતા& 8 અપમાનિત ચિત્રકાર ઘૂમતા હુઆ હસ્તિનાપુર કે રાજા દેતી હૈ. ૨!અદીનશત્રુ કી રાજ સભા મેં પહુંચા ઓર અપની બીતી સુનાતે સુન્દરતા ઔર જ્ઞાન કા અદ્ભુત સંગમ હૈ વહ. હુએ બોલા
(વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું ૪૯ મું )
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
லலலலல
லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல