Prabuddha Jivan 2012 Year 59 Ank 01 to 12

SR No.: 525997
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 2012
Total Pages: 528
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 33 MB

Page 328

( ૬૪
| પ્રબુદ્ધ જીવન : આગમ પરિચય વિશેષાંક
ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૨ )
லலல லலல
லலலலலலலலலலல ல
૨ રહેલા રૂપી પદાર્થોને સાક્ષાત્ આત્માથી જાણે તે અવધિજ્ઞાન છે. સંતાપને, કર્મફળને અનુભવવા તે. પ્રસ્તુત પદમાં જુદી જુદી રીતે ૨ છે અવધિજ્ઞાનના મુખ્ય બે ભેદ છે-૧. ભવપ્રત્યયિક અવધિજ્ઞાન દેવ સાત પ્રકારે વેદનાનું કથન છે. ૧. શીત, ઉષ્ણ અને શીતોષ્ણ ૨ હૈ અને નારકીને ભવના નિમિત્તથી પ્રાપ્ત થાય છે. ૨. ક્ષાયોપથમિક વેદના. નારકીને શીત અને ઉષ્ણવેદના છે. શેષ સર્વ જીવોને ત્રણે છે
અવધિજ્ઞાન મનુષ્ય અને તિર્યંચને વિશિષ્ટ તપાદિની આરાધનાથી પ્રકારની વેદના છે. 6 પ્રાપ્ત થાય છે.
1 ૫દ-૩૬ : સમુદ્દઘાત પદ અવધિજ્ઞાની દ્રવ્યથી રૂપી દ્રવ્યોને, ક્ષેત્રથી જઘન્ય આંગુલનો વિશેષ પરિસ્થિતિમાં પોતાના આત્મ પ્રદેશોને શરીરની બહાર 8 અસંખ્યાતમો ભાગ ઉત્કૃષ્ટ સંપૂર્ણ લોકને, કાળથી જઘન્ય ફેલાવી સમ=એકી સાથે, ઉદ=ઉત્કૃષ્ટપણે, ઘાતઃકર્મોનો ઘાત છે આવલિકાનો અસંખ્યાતનો ભાગ, ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્ય ઉત્સર્પિણી કરનારી વિશિષ્ટ ક્રિયાને સમુદ્દાત કહેવામાં આવે છે. પક્ષી પાંખ 8
અવસર્પિણી કાળના રૂપી દ્રવ્યો, ભાવથી અનંત રૂપી પદાર્થની ફેલાવી (ફફડાવી) પોતા ઉપર છવાયેલી ધૂળને ખંખેરી નાંખે તેમ ? $ અનંતાનંત પર્યાયને જાણે છે.
આત્મા પણ કર્મને ખંખેરવા (દૂર કરવા) સમુદ્દઘાત નામની વિશિષ્ટ પદ-૩૪ : પરિચારણા પદ
ક્રિયા કરે છે. આત્મ પ્રદેશોમાં સંકોચ વિસ્તાર પામવાનો ગુણ ૨ પ્રસ્તુત પદમાં દેવોની પરિચારણાનું કથન છે. પરિચારણા છે. નાના મોટા શરીરમાં આત્મ પ્રદેશોનો સંકોચ-વિસ્તાર કરી ૨ 2 એટલે મૈથુન સેવન, કામક્રીડા, વિષયભોગ. પરિચારણાનો મૂળ શરીરસ્થ થાય છે. સમુદ્દઘાતની ક્રિયાના સમયે પણ આત્મા અલ્પ છે 6 આધાર શરીર છે. તેથી સૂત્રમાં પ્રથમ આહારગ્રહણ, શરીર સમય માટે આત્મ પ્રદેશોને શરીરની બહાર ફેલાવે છે. સમુદ્દઘાતના હૈ ૬ નિષ્પત્તિ, પુદ્ગલગ્રહણ (આહાર), ઇંદ્રિયરૂપ આહારનું પરિણમન, સાત પ્રકાર છે. ૨ પરિચારણા અને વિક્ર્વણા-આ છ ક્રિયાની ક્રમશઃ વિચારણા છે. વળી સિદ્ધ ભગવાન કર્મરૂપી બીજનો સર્વથા નાશ કરી T૫દ-૩૫ : વેદના પદ
સિદ્ધક્ષેત્રમાં પ્રતિષ્ઠિત થાય છે તેનું નિરૂપણ આ પદમાં છે. ૨ હૈ વેદના એટલે વેદન, અનુભવ, અનુભૂતિ, સુખદુ:ખ, પીડા
* * ૨ 2 - - - - - - --
- - - ---- --- --- --- -------- ૧૨
(ભગવત મલ્લીનાથ : અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૫૮ થી ચાલું શ રહે હૈ ઉસ શરીર કે ભીતર ક્યા ઐસી દુર્ગધ નહીં ભરી છે ? યહ છહ રાજા બાહર નિકલકર મલ્લીકુમારી સે હાથ જોડકર સમા8િ I શરીર ઈન્ડી મળ-મૂત્ર-પિત્ત આદિ દુર્ગન્ધ વસ્તુઓં કા ભંડાર હૈ. માંગને લગેBફિર ઈસ પર મોહ એવં રાગ કૈસા? જિસ રૂપ પર આપ મુગ્ધ હૈ “અજ્ઞાનવશ હમને ભારી ભૂલ કી હૈ, મોહ મેં અંધ હોકર, છે. ઉસકા ભીતરી સ્વરૂપ તો યહી હૈ ?''
| હમ તો અનર્થ કર દેતે; આપને હમારી આંખ ખોલ દી.'' છે મલ્લીકુમારી કે વચન સુનતે હી જૈસે છહોં રાજાઓ કે પૉવ “મિત્રો ! અબ આપ જાગ ગયે હૈ તો અપના જીવન લક્ષ્ય જમીન સે ચિપક ગયે ! મલ્લીકુમારી ને આગે કહા-
નિશ્ચિત કરો'' 6 દેવાનપ્રિયો! યાદ કરો; ઈસસે દો ભવ પૂર્વ હમ સાત સભી રાજાઓ ને કહા
અભિન્ન મિત્ર થે. એક સાથ ખાતે-પીતે ખેલતે થે. હમને એક “ભગવતી ! અબ આપ હી બતાએં હમ ક્યા કરેં ? આપ હમારે; સાથ હી સંસાર ત્યાગ કર દીક્ષા ગ્રહણ કી થી.''
ગુરુ હૈ, હમારા માર્ગદર્શન કરે !'' ૨i સભી રાજા ગહરે વિચારોં મેં ખો ગયે. મલ્લીકુમારી ને બતાયા- “હે દેવાનુપ્રિયો! મેં શીધ્ર હી સંસાર કો ત્યાગ કર દીક્ષા લેના 2 “હમ સાતોં ને મુનિ જીવન મેં સંકલ્પ લિયા થા કિ હમ એક ચાહતી હૈ, યદિ આપ ભી દીક્ષા લેના ચાહૈ તો ઈસ કી તૈયારી કરૈ !'' lહી સમાન તપ એવું ધ્યાન કી આરાધના કરેંગે-પરન્તુ મૈને આગે છહ રાજાઓ ને ભી દીક્ષા ગ્રહણ કરને કા નિશ્ચય કર લિયા !'S Cબઢને કી ભાવના સે તપશ્ચરણ મેં આપકે સાથ કપટ કિયા થા, રાજા કુંભ કો જબ યહ સુચના મિલી તો વે આયે. છહીં 2 શ જિસ કારણ યહાં સ્ત્રી દેહ મેં મેરા જન્મ હુઆ ઔર આપ યહાં રાજાઓ ને ઉનકે ચરણ સ્પર્શ કર ક્ષમા માંગી. લોગ આશ્ચર્ય કેસ શાઅલગ અલગ રાજા બને હૈ.''
સાથ એક દૂસરે સે કહને લગેશ મલ્લીકુમારી કે વચન સુનતે હી છહીં રાજાઓં કે અંધકારમય “દેખો, રાજકુમારી કી બુદ્ધિ કા ચમત્કાર ! જહાં યુદ્ધ કે અંગારેટ . હૃદય મેં જૈસે જ્ઞાન દીપક જલ ઉઠા. ઉન્હેં જાતિ સ્મરણ જ્ઞાન સે વર્ષ રહે થે, અબ વહાં પ્રેમ કી વર્ષા હોને લગી હૈ.'' 2. અપને પૂર્વ જીવન કી ઘટનાઓં યાદ આને લગી. સભી અપની છહોં રાજા વાપસ અપને-અપને રાજ્ય મેં ચલે ગયે. ! &ભૂલ પર પશ્ચાત્તાપ કરને લગે. તભી દ્વારપાલ ને દ્વાર ખોલ દિયા.
(વધુ માટે જુઓ અનુસંધાન પાનું ૭૮ મું )
லலலலலலலலல
மேலல லலலலலலலலலல லலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலலல
லே ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல லலல லலல லலல ல ல ல ல ல ல ல ல ல ல