________________
मन:पर्ययज्ञान: विशेषावश्यकभाष्य के.... : 43 होता है, वे पुद्गल होने से रूपी होते हैं और इन रूपी स्कंधों (पर्यायों) के आधार पर चिन्तन किये गये घटादि पदार्थ को अनुमान से जान लेता है। संदर्भ : १. (अ) नाणं पंचविहं पण्णत्तं, तंजहा- आभिणिबोहियनाणं, सुयनाणं, ओहिनाणं,
मण-पज्जवनाणं, केवलनाणं।- नंदीसूत्र, युवाचार्य मधुकरमुनि, आगम प्रकाशन समिति,ब्यावर १९९१, पृ. २४।। (ब) मतिश्रुताऽवधिमन:पर्यायकेवलानि ज्ञानम् ।१/९ - तत्त्वार्थसूत्र। मणपज्जवनाणं पुण जणमणपरिचिंतियत्थपागडणा- गाथा ७६, आवश्यकनियुक्ति, श्री जिनशासन आराधना ट्रस्ट, मुम्बई,। परकीय मनोगतोऽर्थों मन इत्युच्यते। साहचर्यात्तस्य पर्ययणं परिगमने मन:पर्ययापूज्यपाद, सर्वार्थसिद्धि, भारतीय ज्ञानपीठ,नई दिल्ली ग्यारहवां सं. २००२, पृ. ६७-६८। पज्जवणं पज्जयणं पज्ओं वा मणिम्मि मणसों वो।....-विशेषावश्यकभाष्य, भाई समरथ जैन श्वे. मु. शास्त्रोद्धार ट्रस्ट, अहमदाबाद १९६२, गाथा ८३, पृ. ४७। वीर्यान्तरायमन:पर्ययज्ञानावरण क्षयोपशमाङ्गोपाङ्गनामलाभोपष्टंभादात्मीयपरकीयमन: सम्बन्धेन लब्धवृत्तिरूपयोगी मन:पर्यया-अ.१, सूत्र २३.३, तत्त्वार्थराजवार्तिक, अकलंक,संपा. पं. गजाधरललाल जैन, सनातन जैन ग्रंथमाला, पृ. ५८। परकीयमनोगतोऽर्थो मन: मनस:पर्यायः विशेषाः मन:पर्याय: तान् जानातीति मन:पर्ययज्ञानम्।- षट्खण्डागम (धवलाटीका), जैन संस्कृति संरक्षक संघ, सोलापुर १९९३, पु. १३, पृ. २१२। . विशुद्धिनिबंधनाद् विशिष्टावरणविच्छेदाज्जातं मनोद्रव्यपर्यायालम्बनं मन:पर्यायज्ञानम्।- सूत्र. २.२२, प्रमाणनयतत्त्वालोक, श्री रत्न जैन पुस्तकालय, अहमदनगर, तृ. सं. २०००, पृ. २३। मनसो द्रव्यरूपस्य पर्यायश्चिन्तनगुणपरिणामभेदास्तद्विषयं ज्ञानं मनःपर्यायः।- . प्रमाण मीमांसा, हेमचन्द्र, अनु. पं. शोभाचन्द्रभरिल्ल, पृ. ३५। तं च दुविहं उप्पजइ तंजहा- १. उज्जुमती य, २. विउलमती या- नंदीसूत्र, युवाचार्य मधुकरमुनि, पूर्वोक्त पृ. ४९। रिजु सामण्णं सम्मत्तगाहिणी रिजुमई मणोणाणं। पायं विसेसविमुहं घडमेत्तं
चिंतियं मुणइ।- विशेषावश्यकभाष्य, गाथा ७८४। _ विउलं वत्थुविसेसणमाणं तग्गाहिणी मई विउला। चिंतियमणुसरइ घडं पगसओ
पज्जवसएहि।- वही गाथा ७८५। जं. तं उज्जुमदिमणपज्जवयणाणावरणीय णाण कम्मं तं तिविहं उजुमं जाणादि, वचिगदं जाणादि, उजुगं कायगयं जाणादि।-सूत्र ५.५.६२ षट्खण्डागम, पु. १३, पृ. ३२९।