________________
કરવા સંઘ લય ખેંચાય છે. આમઝાનથી સારામાં સાર સુખ પ્રાપ્ત કરવા વિવેક થાય છે.
અપમાનથી પોતાના પરના વિવેક થવાથી મહુવનમાં પરિભ્રમણ કરવાની પ્રત્તિને નાશ કરવા પ્રતિ પ્રવૃત્તિ થાય છે. ઈલાચી કુમારને વાંસ ઉપર નાગ . નાચતાં કેવલ જ્ઞાન ઉત્પન્ન કરાવનાર વરસ્તુતઃ વિચારીએ તે અષાભવ ન જ સિદ્ધ કરે છે. હૃદયમાં ધર્મના અપૂર્વ પ્રેમને ઉત્પન્ન કરતાર અાયા મ જ્ઞાન છે. ગજ સુકમાલ મુનિવરને સમતા ભાવમાં ઝીલાવનાર આંતરિક વિચારરૂપ અધ્યાત્મજ્ઞાન જ હતું. સકધ મુનિવરોના શિષ્યોને સમ ભાવમાં લબર કરીને શરીરનું ભાન ભૂલાવી મુકત કરનાર અધ્યાત્મજ્ઞાન વ. પ્રસન્ન ચંદ્રરાજને અપર સમભાવ કરાવીને કેવલ જ્ઞાન આપનાર ભાવનામય અધ્યાત્મજ્ઞાન હતું. જે જે મુનિવરો અધ્યાત્મજ્ઞાનની ઉપાસના કરે છેતેઓ બાઘની દુનિયાને સ્વમસમાન ક્ષણિક માનીને આન્તરિક જ્ઞાનાદિ લઇ,મીને પ્રાપ્ત કરવા પ્રયત્ન કરે છે. કોઈપણ મનુષ્ય અધ્યાત્મ જ્ઞાનવિના મહા માર્ગમાં ચાલી શકનાર નથી. શ્વાસોશ્વાસને અને પ્રાણને જેમ નિકટનો સંબંધ છે તેમ આનન્દ અને અધ્યાત્મ જ્ઞાનને પણ નીકટને સંબંધ છે. જલ વિના જેમ વૃક્ષના સર્વ અવયવોનું પિષણ થતું નથી તેમ અધ્યામ જ્ઞાનવના આ માના સર્વ ગુણનું પિષણ થતું નથી. સુર્યનાં કિરણે અપવિત્ર પરતુઓને જેમ પવિત્ર કરવા સમર્થ થાય છે તેમ અધ્યાત્મ જ્ઞાન પણ અપવિત્ર આત્માને પવિત્ર કરવા સમર્થ થાય છે. અધ્યાત્મ જ્ઞાનથી જમ–જરા અને મરણ પણ હીસાબમાં ગણાતું નથી. ગમે તેવાં વાદળાંને ભેદીને સૂર્યનાં કિરણે પૃથ્વી ઉપર પ્રકાશ નાખવા સમર્થ થાય છે તેમ ગમે તેવો આશાઓનાં બંધનોને છેદવાને માટે અધ્યાત્મજ્ઞાન સમર્થ થાય છે અધ્યાત્મજ્ઞાનરસની ખુમારીથી જેઓનાં હદય આનન્દી બન્યાં છે તેઓને
ન્ય જડ પદાર્થો દ્વારા સુખ મેળવવાની રૂચિ રહેતી નથી. પ્રત્યેક મનુ સુખ મેળવવાને માટે પ્રયત્ન કરે છે, ખરું સુખ મેળવવાને માટે હૃદયની સ્વાભાવિક મરણ થાય છે. મનુષ્યોને ખરા સુખનું જ્ઞાન થાય તે ક્ષણિક સુખની પ્રાપ્તિ માટે અનેક પ્રકારના પ્રચો કરે નહિ અને અમિક સુખ મિળવવાને માટે પ્રયત્ન કરી શકે.
થામજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાની ઇચ્છા વાળાઓએ ધાર્મિક વ્યવહાર આચારને ડી ન દેવા જોઈએ. અધ્યાત્મજ્ઞાન તો પિતાની દિશા જણાવે છે પણ તે ધર્મ ક્રિયાનો અનાદર સુચવતું નથી. જેઓ ગુરૂ પરંપરાથી આ મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે તેને ધર્મ ક્રિયા કરવામાં સ્થિરતાના વાગે વિશેષ