________________
નથી. મન-વચન અને કાયાથી કંઇપણ જવની હંસા મન વચન અને કરવી નહીં તેલ મત્સ્યની પેઠે મનથી હિંસા કરતાં કાયાથી હિંસાને સાતમી નરકમાં જવાય છે. વાણીથી હિંસાનું વચન ત્યાગ કરવો જોઇએ. બેલતાં પાપ લાગે છે કાયાથી હિંસા કરતાં પણ ક
મેનો બંધ થાય છે કેટલાક લોકે દવાધર્મને પાળવાનો ફાંકે રખે છે પણ મનમાં અનેકનું શું કરવારૂપ હિંસા કરે છે. અનેક મનુષ્યને સંકટમાં પાડવાના વિચારો કરે છે. બહારથી તો શાંત જેવા દેખાય છે પણ મનમાં તે કૃ-કપટ વિશ્વાસઘાત અનેક જીવની હિંસાના વ્યાપારો વગેરેથી માનસિક હિંસા કરે છે. પશ્ચાત માનસિક હિંસાના વિચારોની ધૂલ વાણી તથા કાયા ઉપર અસર થાય છે અને તેથી તેમને આ માહિંસક બને છે. જે જીવ પરનિંદા કરે છે તે પણ એક જાતની મનથી હિંસા કરે છે. અને તેથી તે દુર્ગતિમાં અવતરે છે. કેટલાક કાલિકરિની પેઠે મનથી કાયાની અશક્તિએ હિંસા કરે છે તે કંઈ દયાવાન અંતરથી કહેવાય નહીં. કેટલાક લોકો આર્તધ્યાન અને રાધાનને મનમાં ખાવી પ્રસન્નચંદ્રરાજર્ષિની પેઠે નરક યોગ્યકમ ઉપાર્જન કરે છે. કોઈપણ જીવનું મનમાં બુર ચિં. તવનાર ખરેખર હિંસક ગણાય છે.
કેટલાક જે કોઈ જીવનું રક્ષણ કરતાં દયા કરતાં અન્ય ઉપર વૈરની વા મારમારાની વૃદ્ધિ કરે છે તે જ ખરેખરી દયાને મર્મ સમજી શકતા નથી.
જ્ઞાન વિના જીવનું સ્વરૂપ સમજાતું નથી અને જીવોનું જે જ્ઞાની છે તે કથા સ્વરૂપ સમજ્યા વિના દયા પાળી શકાતી નથી. દશ
પાલી શકે છે. વૈકાલિકમાં શાંભવસૂરિ કહે છે કે, પ્રથમ જીવાદિપઠમનાણું તએ દ- ક પદાર્થનું જ્ઞાન કરો. પરિપૂર્ણતાન વિના પરિપૂર્ણ થા સૂત્ર. દયા થઈ શકવાની નથી. જેટલું જાણશો તેટલું
આચારમાં મૂકશે. જ્ઞાન વિના જે દયા દયા પોકારે છે તે ખરેખર પિતાની હાંસી અન્ય પાસે કરાવે છે જ્ઞાન વિના દયા કરતાં ઉલટી હિંસા થાય છે જે વેધને વૈદકનું જ્ઞાન નથી તે ખરેખર ઉંટવૈદુ કરી અન્ય મનુષ્યાના પ્રાણનો નાશ કરશે. જેમ જ્ઞાન વિના દયા કરે ત્યાદ પિકારનારા ઉ દયા આશય સમજી શકતા નથી. જ્ઞાન વિના દયા કરતાં એક ડોશીની પિંડે ઉલટી જીવની હિંસા થાય છે તે દૃષ્ટાંત જણાવે છે,–
એક નગરમાં એક ડેશી રહેતી હતી, તે અજ્ઞાન હતી તેના ફળ
