Jain_Satyaprakash 1956 08

SR No.: 521736
Original Sutra Author: N/A
Author: Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
Publication Year: 1956
Total Pages: 28
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Satyaprakash, & India
File Size: 12 MB

Page 14

૨૨૮] શ્રી. જૈન સત્ય પ્રકાશ
[વર્ષ : ૨૧ પિતાની જડતા માટે ખેદ થાય એવી છે. તેમાં સાધુને અંગે કહેવાયેલું ગૃહસ્થને માટે પણ સમાન છે એ ખૂબ જ ભયંકર છે. લાભ અને ગેરલાભ એમ કરણીમાં હોય છે. સાધુની ઉચ્ચકરણી એકાંત લાભની હોય છે. એ કરણીમાં લીન બનીને રહેલા મુનિને માટે ઉપર જણાવેલી કરણીઓ લાભમાં હાનિ કરનાર છે ને તેવી કરણીમાં રસ જન્મે તે ઉચ્ચ કરણી સાધી શકાય નહિ. એટલે ઉચ્ચ કરણીની સાધના તરફ લક્ષ્ય સતત જાગૃત રહે માટે સાધુઓએ આવા પ્રસંગે તરફ લક્ષ્ય આપવું નહિ–અને અપાઈ જાય તે પ્રાયશ્ચિત્ત કરવું, કે જેથી પાછું મૂળ લક્ષ્ય સ્થિર થઈ જાય. પણ શ્રાવક સાવધ પ્રવૃત્તિમાં રહેલો છે. તેના કાર્યો સાવદ્ય છે ને તેમાં તરતમતા છે. શ્રાવકના સાવદ્ય કાર્યોમાં મહાસાવધવાળા, અલ્પસાવાવાળા, એવા ભેદ
પાડવા જરૂરી છે. સાવદ્ય હોવા છતાં લાભ અપાવનારા, ઓછો લાભ થાય એવા, મેરે લાભ . થાય એવા; એ પ્રમાણે પણ વિભાગ કરે આવશ્યક છે. તેમાં લાભાલાભની વિચારણપૂર્વક કાર્ય કરવામાં આવે ને લાભ વિશેષ હોય અને અલાભ થડે હોય તે પરિણામે લાભ જ બાકી રહે છે. એવાં કાર્યોને સાવદ્ય ગણાવીને અકરણીય બતાવવા એ મૂઢતા છે.]
૨૫. સિંહ, વાઘ આદિ હિંસક જીવ ઘણું દેખીને તેને મારવાનું કહે તે પ્રથમ મહાત્રત ભાંગે, અને એને કોઈ મારતો હોય તે તેને કહે કે “ન માર’ તે સાધુને ત્રીજે કરણે હિંસા-હિંસાનુદનરૂપ હિંસા લાગે, એમ સૂયગડાંગમાં કહ્યું છે.
૨૬. આ લોક, પરલેક, જીવન, મરણ અને કામગ એ પાંચને ઈચ્છવામાં અતિચાર લાગે. પિતાના ઈચછે એમાં પણ પાપ લાગે છે તે પારકાને સત્તાપ કેણ ઘરમાં ઘાલે, જીવવુંમરવું ઇચ્છે એ અજ્ઞાની અને જીવવું–મરવું ન ઇચ્છે એ સુજ્ઞાની.
ર૭. પવન, પાણુ, શીત અને તાપ રહે યા ન રહે, રાજવિધ ટળે, સુકાળ થાય, '. ઉપદ્રવ ટળે એ સાતને સમતાવંત મુનિ ઈચ્છે નહિ. આવી ઈચ્છાઓ કરવી એ રાગદ્વેષની પરિણતિ છે એમ દશવૈકાલિકમાં કહ્યું છે.
૨૮. સાધુ નાવમાં બેઠા છે, નાવ દૂરી છે, તેને દ્ધિ પડવું છે ને ત્યાંથી નાવમાં પાણી , ભરાય છે. બીજા કોઈને એની ખબર નથી અને સાધુને ખબર છે, જે એ %િ કે ફાટ સાધુ બતાવે તે તેના વ્રતમાં ભાંગે લાગે. આચારાંગમાં આ વાત છે.
સૂત્રને નામે કહેવાયેલી ઉપરની વાત કેટલી ગેરસમજ ઊભી કરે છે એ સ્પષ્ટ જણાય એવું છે. સિંહ વગેરેને કોઈ મારતું હોય ને તેને અટકાવવો એમાં પણ સાધુને દોષ ? સત્રને નામે આવી વાત કરવી તે યોગ્ય નથી. કોઈ પણ સંસારી આત્માઓના જીવન-મરણ ઈચ્છવા, તેઓ સંસારિક સુખો ભેગવે એવા પ્રયત્ન કરવા એ જુદી વાત છે અને દયા એ જુદી વાત છે. દયા–અનુકંપા એ અન્તરંગ ભાવ છે, તેમાં સામાનું દુઃખ દૂર કરવાની ભાવના હોય છે. એ ભાવનાને જે પાપ ગણવામાં આવે તે સુક્ત જેવું કાંઈ રહેશે નહિ. બીજું આ પ્રમાણે જે તે તે પ્રવૃત્તિઓ ઈચછા વગર ન થઈ શકે એમ હોય તો પિત–સાધુ જે ખાનપાનાદિ પ્રવૃત્તિઓ કરે છે તે પણ ઈચ્છોયુક્ત નહિ સંભવે અને તેને પણ સાવધ ગણાવીને તેને " નિષેધ પ્રાપ્ત થશે. એટલે વિવેક કરવો આવશ્યક છે. એકની એક પ્રવૃત્તિ કરતાં એક મહાકર્મ બંધ પાડે અને બીજો મહાનિર્જરા કરીને ઊંચે જાય. ]
[કમશઃ |