Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
જૈન સમાજને ચેતવણી
લેખક : શ્રીયુત ય. લાલચંદ્ર ભગવાન ગાંધી
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
"
જન-ખ એને સ્મરણમાં હશે કે, આજથી લગભગ દોઢ વર્ષ પહેલાં વડાદરા પાસેના પ્રાચીન સ્થળ આ કાટામાંથી એક હુન્નર વર્ષ પહેલાંની શ્વેતાંબર જૈન પ્રતિમાઓ પ્રકટ થઈ હતી, તેમાંથી ચેાડી (૯) પ્રતિમાઓ જે હું અન્ય સ્થળેથી જોઈ શકશો, તેને તાત્કાલિક પરિચય મે* સ્થાનિક સયાવિજય' માં, તથા ‘ જૈન' માં, અને અમદાવાદથી પ્રકટ થતા માસિક ‘ જૈન સત્ય પ્રકાશ' ના ૧૬માં વર્ષના ૧૦મા અંકમાં પ્રકાશિત કરાયેા હતેા. તેના અંતમાં મે' એવી અભિલાષા–સૂચના પણ કરી હતી કે− પ્રાચીન જૈનાચાર્યના ઉપદેશથી તૈયાર થયેલી અને ભક્ત શ્રીમ'ત શ્રાવક્રાએ તૈયાર કરાવેલી, ભક્તિથી પૂજાતી આવી જૈન પ્રતિમા ફરીથી વડાદરાના જૈનમદિર જેવા પવિત્ર સ્થાનમાં સન્માન-પૂર્વક પ્રતિષ્ઠિત થઈ પૂજાતી રહે-સુરક્ષિત રહે અને કલાપ્રેમીઓને તથા પુરાતત્ત્વપ્રેમીઓને પણુ તેમના અભ્યાસમાં ઉચ્ચ પ્રેરણા આપી આન–પ્રમાદ આપે-તેમ ઇચ્છીશું, ” –એ પછી બીજી પચાસ જેટલી અખ’ડ પ્રાચીન પ્રતિમા અને સૌથી વધારે પ્રતિમાઓના પરિકરા અને અવશેષોને સંગ્રહ પ્રકટ થયેલા જાણવામાં આવ્યા, જેમાં જૈન-સમાજના પ્રાચીન ગૌરવભર્યો ઈતિહાસ સકળાયેલા છે; પ્રાચીન જૈન-સંસ્કૃતિના એ પ્રત્યક્ષ પૂરાવા છે. હજારથી દોઢ હજાર વર્ષ જેટલી જૂની જૈન શિલ્પકળાના આધારેા છે, જૈનાની દેવ-ભક્તિ અને ધ–પ્રેમને સૂચવ નારાં એ આધારભૂત પ્રમાણેા છે. શ્વેતાંખર જૈન–સમાજના પ્રાચીન ઉજ્જવલ ઇતિહાસને પ્રકાશમાં લાવનારી મહત્ત્વની વસ્તુએ છે. મૂર્તિ–પૂજાની પ્રાચીનતાને સાબિત કરનારી ચોક્કસ નિશાની છે. આમ તા હજાર વર્ષ પછીની ધાતુ-મૂર્તિ ઘણી મળી આવે છે, ધાં જૈનમદામાં તેનાં દર્શન-પૂજન થાય છે, પર`તુ હજાર વર્ષાં પહેલાંની-દોઢ હજાર વર્ષ જેટલી જૂની આવી ભવ્ય શિલ્પકલામય સનેહર જૈનપ્રતિમા બહુ ઘેાડી જોવા-જાણવામાં આવી છે. દિલ્હી અને મુંબઈ સાથે સંબંધ ધરાવનારા પુરાતત્ત્વખાતાના સંચાલક અધિકારીએ, વડાદરાયૂનિવર્સિÖટીના એ વિભાગના કા કર્તાએએ અને મૂર્તિ શાસ્ત્રના અભ્યાસીઓએ એ મૂર્તિઓના ફોટા લઈ લીધા છે, તથા તેને મળતા પ્રાચીન નાગરી અને અન્ય લિપિવાળા લેખાના પણ ફાટા લઈ લીધા છે અને તે પ્રતિમાને પોતપાતાના લાગવગવાળાં સ્થળમાં, મ્યૂઝિયમ આદિ સંગ્રહમાં રાખવા-રખાવવા પ્રયત્ન કરી રહ્યા હતા. એ સબંધમાં ૧૮૭૮ ના જૂના ‘ટ્રેજર ટ્રેવ એકટ' નામના સરકારી કાયદો ખતાવાય છે. જાણવા પ્રમાણે હાલમાં જીલ્લા કલેકટરના હુકમથી એ જૈનાની પૂજ્ય પ્રતિમાઓને વાદરાના મ્યૂઝિયમમાં રાખવામાં આવી. છે. કેટલાક વખત પહેલાં વડોદરા–જૈનસ'ધના સ્થાનિક આગેવાને એ પ્રતિમાઓ મેળવવા માટે ક્લેકટર સાહેબને ઉપ્યુટેશનના રૂપમાં મળ્યા હતા, અને આશા હતી કે તેનું સતે।ષકારક પરિણામ આવશે, પરંતુ ઉપર પ્રમાણે પરિણામ આવ્યું જશુાય છે. આ સંબંધમાં બ્રાને કદાચ ખબર પણ નિહ હાય, ધણાએ એ સંબંધમાં વિશેષ જાણવાની, કે ખતથી વિશેષ પ્રયત્ન કરવાની દરકાર કરી લાગતી નથી. નવીન પ્રતિમા અને નવીન મદિરાનાં નિર્માણુ કરાવવામાં ઉત્સાહ ધરાવતા જૈન-સમાજે આવી પ્રાચીન પ્રતિમાઓ તરફ ઉપેક્ષા કરી, અથવા યથાયેાગ્ય સ્તુત્ય પ્રયત્ન કર્યાં નહિ. એમ કહેવાશે. પ્રતિષ્ઠિત પૂજ્ય દેવાની મૂર્ત
[ જુએ : અનુસ ́ધાન પૃષ્ઠ : ૨૬ ]
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 521694 |
| Book Title | Jain_Satyaprakash 1952 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad |
| Publisher | Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad |
| Publication Year | 1952 |
| Total Pages | 28 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Jain Satyaprakash, & India |
| File Size | 12 MB |