________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧૧] કનકકુશલગણિ અને એમની કૃતિઓ [ ૨૭૯ ટીકા છે. આમ વિવિધ તવનાદિમાંથી શેના ઉપર કનકકુશલે વૃત્તિ રચી છે એને નિર્ણય કરવો બાકી રહે છે. બાકી જયાનન્દસૂરિત “દેવાઃ પ્રભો! ' થી શરૂ થતા
સ્તોત્રની વૃત્તિ તે એમણે રચી છે એ જ જે અહીં અભિપ્રેત હોય તે આના પૃથક ઉલ્લેખની જરૂર નથી.
(૨૦) સુરપ્રિયમુનિકથા-૭ આની એક હાથપોથી અહીંના મેહનલાલજીના ભંડારમાં છે. આ કતિ હીરાલાલ હંસરાજ તરફથી પ્રસિદ્ધ થયેલી છે, પણ એ મેં જોઈ નથી. એનું પ્રતાપવિજય એ ગુજરાતીમાં કરેલું ભાષાન્તર મેં જોયું છે. એમાં કથા મુજબ આ ૨૫ પાની કૃતિ છે. એ હાલીવાટક ગામમાં રચાઈ છે. એમાં સુરપ્રિય મુનિનો અધિકાર છે. પૂર્વજન્મના વેરને લઈને એમને જ પિતા જે “બાજ' પક્ષી થશે હતો તે રાણીને હાર ઉઠાવી આ મુનિ કાયોત્સર્ગ કરતા હતા તે વેળા એમના ગળામાં + નાંખી ગયો અને એથી રાજાએ અંતે એ મુનિને શૂળીએ ચડાવ્યા. ત્યાં એમને કેવલજ્ઞાન
થયું, અને થળીનું સિંહાસન થયું. બાજ પક્ષી પણ આત્મનિન્દા કરી સૌધર્મ દેવલોકમાં દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થયું.
(૨૧) સ્નાતસ્યા' સ્તુતિ વૃત્તિ-કલિકાલસર્વ” હેમચન્દ્રસૂરિના શિષ્ય બાલચ નાતરયાથી શરૂ થતી ચાર પધની સ્તુતિ રચી છે એમ કહેવાય છે. અને એ પ્રતિકમણાદિમાં બોલાય છે. આની વૃત્તિ વિષે જનરત્નકેશ (પૃ. ૪૫૬)માં ઉલ્લેખ છે. તે બરાબર છે. પણ એમાં કનકકુશલને હીરવિજયસૂરિના શિષ્ય તરીકે અહીં ઓળખાવ્યા
(૨૨) હરિશ્ચન્દ્રને રાસ–જે. ગુ. કે. (ભા. ૧, પૃ. ૫૮૩)માં આ રાસ વિષે અને એ વિ. સં. ૧૯૯૭માં રચાયા વિષે ઉલેખ છે, પણ એની પ્રારંભની કે અંતની કઇ પંક્તિ અપાઈ નથી. આ રાસ કેઈ સ્થળેથી છપાય છે ખરે
આમ મેં અહીં બાવીસ કૃતિઓને આછો પરિચય આપતાં કેટલાક પ્રશ્નો ઊઠાવ્યા છે, તે તેના ઉત્તર આપવા, કનકકુલમણિની કઈ કૃતિ ગણાવવી રહી જતી હોય તે તેનો અને સાથે સાથે એમના કોઈ શિષ્યાદિ હોય તો તેમના નામનો ઉલ્લેખ કરવા તેમજ આ લેખમાં જે ભૂતતા જણાય તે દૂર કરવા તજને વિનવતો વિરમું છું. પાપાપુરા, - સુરત
તા ૧૮-૮-૪૮ ૭ આમાં કષ યાં ધન દાટેલું હેય તેની નિશાનીઓ બતાવાઈ છે.
૮ અત્યાર સુધીમાં કઈ કઈ જૈન કૃતિ ક્યાંથી છપાઈ છે તે જાણવાનું કોઈ સાધન નથી. દે, લા. જે. પુ. સંસ્થા તરફથી પ્રસિદ્ધ થયેલી કૃતિઓ વિષે જેમ એના ટાંક ૬૭ના અન્તમાં ઉલ્લેખ કરાયો છે તે વિવિધ સંસ્થાઓ પિતા તરફથી છપાયેલી કૃતિઓ અંગે માહિતી પૂરી પાડે તેયે આ દિશામાં થોડોક પ્રકાશ પડે.
૯ ગેડી-પાનાથઈદની ને મેં સંસ્કૃત ભૂમિકામાં શાને આધારે કરી હશે તે યાદ આવતું નથી એથી તેમ જ શાંતિકુશવની આનું સ્મરણ કરાવનારી કૃતિ વિ. સં. ૧૬૬૭માં રચાઈ છે એથી આ ઉલ્લેખ ભાત તે નથી એવી શંકા ઉદ્દભવે છે.
For Private And Personal Use Only