Jain_Satyaprakash 1945 11

SR No.: 521616
Original Sutra Author: N/A
Author: Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
Publication Year: 1945
Total Pages: 36
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Jain Satyaprakash, & India
File Size: 17 MB

Page 17

અંક ૨ ).
મૂર્તિપૂજાનો પ્રભાવ ક્ષેત્રમાં સામાન્ય દેવના પ્રતીક સામાન્ય મંદિર અને દેવાધિદેવના વિશાલ મંદિર અને મૂર્તિઓ બનાવાય છે. ચૈતન્ય શક્તિ અને જીવનનો સ્ત્રોત જેમ આત્મા છે અને આત્માનું નિવાસસ્થાન જેમ દેહ યાને શરીર છે, તેમ ભક્તિ અને મુક્તિનો સ્ત્રોત પરમાત્માના પ્રતિબિમ્બ સ્વરૂપે મૂર્તિ છે, અને મૂર્તિનું નિવાસસ્થાન પ્રભુમંદિર યાને શ્રી જિનચૈત્ય છે.
મૂર્તિને અલંકારો કેમ સજાવાય? ઇત્યાદિ પ્રશ્નો તો મૂર્તિને જડ પથ્થર સ્વરૂપ સમજવાવાળાના છે. મૂતિને સાક્ષાત દેવસ્વરૂપ માનવાવાળાને એવા પ્રશ્નો કદી ઊઠતા જ નથી. પિતાના પિતાની છબીને કેાઈ ફૂલહાર પહેરાવે છે તેને ભાવપૂર્વક કેઈ નમન કરે, તે વખતે
ઈને કોઈ પણ પ્રશ્ન ઊઠતો નથી. આદર્શ પુરુષના બાવલાની ઉદ્દધાટન ક્રિયા જે કોઈ નામાંકીત પુરુષના હાથથી થાય છે અને તેના ઉપર કુલના હાર ચઢાવવામાં આવે છે, તે કેઈને પણ તેમાં અસ્વાભાવિકતા લાગતી નથી. પ્રભુપ્રતિમાના પ્રસંગમાં જે ટીકા કે ટિપ્પણી થતી હોય તો માનવું જોઈએ કે આજકાલ ભારતમાં અનેક પ્રકારની બુરાઈઓ પરદેશીઓના સંસર્ગથી પ્રવેશ પામી છે, તેમાંની આ પણ એક છે.
ભરત ચક્રવતીથી આજ સુધીને ભારતીય ઇતિહાસ તપાસવાથી માલુમ પડશે કેભારતમાં થયેલ એકેએક આદર્શ જીવન જીવનાર વ્યક્તિને સત્ત્વ અને શીલની પાછળ પ્રતિમાપૂજનનો મહિમા ઝળકી રહ્યો છે. ભારતવર્ષમાં જે ધર્મપ્રેમ છે, તે સર્વ પાછળ ૧૦૦ માં ૯૦ ટકા શ્રેયઃ મૂર્તિપૂજાને ઘટે છે, એમ કહેવામાં કાંઈ પણ અત્યુતિ નથી..
આષાઢી શ્રાવક, ભરતચક્રી, સતી સીતા, કૃષ્ણ વાસુદેવ, સમ્રાટ સંપ્રતિ, મંત્રી વિમળશા, રાજા કુમારપાળ, વસ્તુપાળ, તેજપાળ, પિથડકુમાર, ઝાંઝણકુમાર, જાવડશા, કર્મા શાહ આદિ ધર્મવીરોએ સ્વપર કયાણાર્થે અનુપમ જિનમંદિરો બંધાવી ભારતભૂમિને અલંકૃત કરી છે. મંદિર રહિત ભારતભૂમિની કલ્પના કરીને જોવામાં આવે, તે પિતાની સામે એક ઉજજડ અને વેરાન ભાત ખડું થયેલું દેખાશે ભારતીય પ્રજાને પ્રભુ પ્રતિમાથી શુભ પ્રેરણાઓ સદા મળતી રહી છે, એટલું જ નહિ પણ પૂર્વજન્મના સંસ્કારાનુસાર અનાર્ય પ્રજાને પણ પૂનિત પ્રેરણાઓ મળી છે. તેના દૃષ્ટાંત આદ્રકુમાર, બહાદુરશાહ, અકબરાદિનાં પ્રસિદ્ધ છે. આર્ય અનાય માનવ જાત ઉપરાંત દેવ, દાનવ, ઈન્દ્ર, નાગેન્દ્રાદિ દેવજાતિને પણ મૂર્તિપૂજાથી આત્મકલ્યાણને ભારે લાભ પ્રાપ્ત થઈ રહ્યો છે; તે છતાં તેમાં જે શંકા તે અનાર્ય સંસર્ગના દેષથી જ છે; એમ સમજવું જોઈએ.
કેટલાક પ્રશ્નો અને તેના ખુલાસા પ્રશ્ન ૧-જડ મૂર્તિ ચેતનને શું ફાયદો કરે ?
ઉત્તર ૧-ચેતન આત્માને જડ ઇન્દ્રિઓ જ દેખવાની શક્તિ આપે છે. સચેતન આંખો જડ દર્પણની સહાયથી જ પિતાને જોઈ શકે છે. અડધો માઈલ પણ દૂર ન દેખી શકનારને જડ દુર્બિન હજારો માઈલ દૂર દેખાડી શકે છે.
પ્રશ્ન ર-મૂર્તિ બનાવનારે ઈશ્વરને જોયા નથી, તે તેની બનાવેલી મૂર્તિ ઈશ્વરને કેવી રીતે દેખાડી શકે ?
ઉત્તર પૃથ્વીને નકશે બનાવનારે પૃથ્વી ઉપર સઘળે સ્થળે ફરીને ગામ નગરાદિ જોયાં નથી, તે પણ તેનો ચિતરેલો નકશે જેનારને ગામ નગરાદિનું જ્ઞાન થઈ શકે છે. જ્ઞાન માટે ઇતિહાસ અને ભૂગોળ બંને સરખાં ઉપકારક છે. ઇતિહાસનું જ્ઞાન જેમ પુસ્તકથી થાય છે, તેમ ભૂગોળનું જ્ઞાન નકશાથી થાય છે. શાસ્ત્રો ઇતિહાસના સ્થાને છે, મૂર્તિ એ (નકશાદિ) ભૂગોળના સ્થાને છે.