________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮ ]
શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૧૦
પૂ. વિધ્યમુનિના કથનથી જ્યારે ગેછામાહિલ ન સમજ્યા ત્યારે પૂજ્ય પુષ્પમિત્રસુરિજી પોતે શાસન ખાતર માનાપમાનને વિચાર કર્યા વગર તેમને સમજાવવા ગયા. - પૂ. પુષ્પમિત્રસૂરિજી–આત્મા ને કર્મના સમ્બન્ધમાં તથા પ્રત્યાખ્યાનના વિષયમાં તમે જે વિપરીત વિચારણાઓ ધરાવો છે, તેને તમારે ત્યાગ કરવો જોઈએ. તમારા જેવા સમજુ માણસને સત્ય અર્થોમાં અશ્રદ્ધા કરવી ઉચિત નથી. કદાચ તમને તેમાં ખુલાસાની આવશ્યકતા હોય તો હું તમને એ સમજાવું.
ગોઝામાહિલ–તમને ગુચ્છનો સર્વ અધિકાર મળી ગયો માટે તમે જે કહે તે જ સાચું અને બીજું જુઠું એ ન બની શકે. આત્મા ને કર્મ સમ્બન્ધમાં કે પ્રત્યાખ્યાનના વિષયમાં તમે ભૂલો છો, એમ મને લાગે છે. માટે તમારે એ ભૂલ સુધારવી જોઈએ.
પૂ. પુષ્પમિત્રસૂરિજી–આ વિચારણાઓ તમારા કે મારા ઘરની નથી; સર્વજ્ઞ ભગવન્ત દર્શાવેલી છે. તમારી માન્યતા પ્રમાણે તેમાં અનેક દોષો આવે છે. સર્વજ્ઞ પ્રભુનાં વચનામાં દોષના અંશને પણ અવકાશ નથી. સર્પ ને કમ્યુક જેવો આત્મા ને કર્મને સમ્બન્ધ માનતાં નીચે પ્રમાણે દૂષણો આવે છે.
૧ જે જે આકાશપ્રદેશમાં આત્મા છે ત્યાં ત્યાં તે આત્માના કર્મ માની શકાશે નહિ. આત્માથી ભિન્ન આકાશ પ્રદેશમાં તેનું કર્મ માનવું એ વિરુદ્ધ છે.
૨ કર્મથી આવૃત સર્વ પ્રદેશે આત્મા દુઃખ વદે છે, તે ઘટી શકશે નહિ. ૩ પરભવ જતાં સર્વ આત્માઓને મુક્ત માનવા પડશે. ૪ સિદ્ધોને પણ કર્મજન્ય વેદનાનો પ્રસંગ આવશે. ૫ એકનું કર્મ બીજાને પણ સુખ દુખ આપવા સમર્થ થશે.
લેહને અગ્નિની જેમ કે ક્ષીરનીરવત આત્માને કર્મનો સમ્બન્ધ માનવામાં આ કાઈ દૂષણ લાગતાં નથી. વળી તમે આત્મા સાથે એકમેક થયેલ કર્મ કદી પણ નાશ ન પામે ને તેથી મુક્તિ અસંભવિત બને એવું જે કહો છો તે યથાર્થ નથી. સુવર્ણ અને માટી એકમેક હોય છે છતાં પ્રયોગથી માટીથી સુવર્ણ જુદું પાડી શકાય છે તે જ પ્રમાણે કર્મથી આત્માને મુક્ત બનાવી શકાય છે. પ્રત્યાખ્યાનના વિષયમાં પણ તમે કહો છો તે અયુક્ત છે. પરિમાણ વગરનું પ્રત્યાખ્યાન કરવામાં ઘણું દોષો આવે છે.
૧ અપરિમાણ પ્રત્યાખ્યાન કેઈ પણ રીતે પૂર્ણપણે પાળી શકાય નહિ
૨ મરણ બાદ એ પ્રત્યાખ્યાનનો દેવલોક વગેરે ગતિમાં અવશ્ય ભંગ થાય. - ૩ સિદ્ધ અવસ્થામાં સંયમ નથી, છતાં આ પ્રત્યાખ્યાન માનતાં ત્યાં સંયમ માનવું પડે, ને તે માનતાં “પિ જે સંકષ, અલંગg, નો રંગારંગs,” (સિહો સંયમી નથી, અસંયમી નથી, ને દેશસંયમો નથી) એવા આગમનો વિરોધ આવે. - ૪ પૌરુષી-સાર્ધપૌરવી વગેરે નિયતકાળવાળા પ્રત્યાખ્યાન માની શકાશે જ નહિ. એ સર્વ સપરિમાણ પ્રત્યાખ્યાને છે. - ૫ ભવિષ્યમાં ભંગ થશે એમ જાણવા છતાં-અસંભવ-અપરિમાણુ પ્રત્યાખ્યાન કરવાથી પ્રકટ મિથ્યાભાષણ લાગે. “ જાવજછવાએ ' ( જીવું ત્યાં સુધી) એ પ્રમાણેના પ્રત્યાખ્યાનથી મરણ પછી હું ભોગો ભોગવીશ એવી ઈચ્છા તેમાં આવતી
For Private And Personal Use Only