________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
દિગંબરની ઉત્પત્તિ
-
-
-
-
—
—
—
—
——
-
-----
--
-
આપણે વર્તમાન સાહિત્યમાં દેખીએ પણ આય દેશ અને આર્યાવર્તથી બહાર છીએ કે બ્રહ્મસૂત્રના શારીરિક ભાષ્યમાં દિગંબરનું મૂલ સ્થાન થયું. શ્રી શંકરાચાર્યે સાફ શબ્દમાં જૈનમતની એ વાત પણ ધ્યાનમાં રાખવાની અસહિષણતા જણાવતાં ઝધુના વિવાન છે કે સ્માર્ત અને શ્રૌત લકે એ પણ verfથ એમ કહી જૈનમતના ખંડનના વિધ્યાચળ સુધીના દેશો જ આર્ય ભૂમિ અભિપ્રાયે “હવે વસ્ત્રરહિત-નાગાના તરિકે ગણેલા છે. તે ઉપરથી પણ સિદ્ધાંતનું ખંડન કરાય છે એમ જણાવ્યું. દિગંબરોને તે મર્યાદાની બહાર જઇને એવી જ રીતે જે ભગવાન મહાવીર રહેવું પડયું હોય અને તેથી તેમના મહારાજના વખતમાં જૈન સાધુની સર્વથા ખંડનને માટે શંકરાચાર્યને વિવસન શબ્દ વસ્ત્રરહિતપણુ રૂપ અલક્તા હોત તો વાપર પડ હોય તે કઈ પણ પ્રકારે તે બૌદ્ધાદિક દર્શનવાળાઓ વિવસન અસંભવિત નથી. શબ્દની માફક દિગંબર અને નગ્ન મત શંકરાચાર્ય પહેલાં પણ તાંબરે તરીકે જ જૈનમતને ઓળખાવત.
તે હતા જ. શંકરાચાર્યે મતની અસહિષ્ણુતાને લીધે
દિગંબરે પિતે પણ એમ તો એકબી વાપરેલ વિવસન શબ્દ દેખીને દિગંબર
રીતે કબુલ કરે છે કે શંકરાચાર્યના ભાઈઓએ એક અંશે પણ મગરુબી લેવી
સત્તા સમયની પહેલાં તે શ્વેતાંબરો જોઈએ નહિ, કે શંકરાચાર્યની વખતે
ભિન્ન પડેલા જ છે ! તો પછી શંકરાચાર્ય એકલે વિવસન એટલે દિગંબર–નાગા
એટલી અક્કલ ન પહોંચાડે કે દિગંબરોનું જૈન સાધુઓને જ મત પ્રવર્તતે હતા, ખંડન કરવા છતાં આ શ્વેતાંબરોનું કેમકે શંકરાચાર્યનું અધિક પર્યટન ખંડન રહી જશે એમ તે બને જ નહિ, ગોદાવરીથી દક્ષિણ ભાગના દેશે કે પણ જે ભાગમાં શંકરાચાર્યનું બહુધા જેને જેન શાસ્ત્રકારોએ ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પર્યટન હતું, ત્યાં બધા વેતાંબરને આ દેશની બહાર એટલે અનાર્ય અભાવ હતો, અને દિગંબરોનું જ ભ્રમણ દેશ તરીકે ગણાવેલા છે તેમાં જ અને પ્રાબલ્ય હતું અને તેથી તે દેશની હતું, અને દિગંબરો પણ મધ્ય હિંદુસ્તાન અપેક્ષાએ દિગંબરેના ખંડન માત્રથી વિગેરેના સંઘથી બહિષ્કૃત થઈને જૈન જૈનમતનું ખંડન માની મતની મતના શ્રમણસંઘને વિચરવાના આર્ય અસહિષ્ણુતાથી વિવસન એ શબ્દ દેશરૂપ સ્થાને છાવને જ બહુધા તે વાપર્યો. શંકરાચાર્યના જ શિષ્ય બનાવેલા ગોદાવરીની પેલી બાજુ જ અ નાખી “શંકર ગ્વિજય ગ્રંથને બારીક દષ્ટિથી બેઠા હતા, અને તેથી જ ગોદાવરીની જેના મનુષ્ય સ્પષ્ટપણે સમજી શકે દક્ષિણ બાજુ રહીને કરેલા ગ્રંથમાં તે તેમ છે કે શંકરાચાર્યની વખતે શ્વેતાંબરોનું વિવસનને જ ઉલલેખ હોય તે સ્વત્વ ઘણું સારા રૂપે હતું, પણ તે સ્વાભાવિક છે.
વેતાંબરેનું સ્વત્વ ગોદાવરીની ઉત્તર તરફ
For Private And Personal Use Only