________________
૨૯૯ શ્રી સિદ્ધચક્ર)
વર્ષ ૯ અંક-૧૯
(૮ જુલાઈ ૧૯૪૧ કદાચ શંકા થાય કે એવો કયો મનુષ્ય હોય કે જે સુદેવાદિને માનવા શા માટે? રંધાઈ ગયા પછી ચૂલો સળગાવે? મૂર્ખ બાયડી કુવાદિને તજવા શા માટે? પણ રસોઈ થયા પછી ચૂલો સળગાવતી નથી. અહિં ચારિત્ર મોહનીયકર્મના ચાર ભેદ છે. જે સાધુપણું કેવલજ્ઞાન માટે લેવાનું છે, અને તે તો અઢારે પાપસ્થાનકોને પાપસ્થાનક તરીકે માને તે પ્રાપ્ત થઈ ગયું. ગૃહલિંગ કે અન્યલિંગે પણ મળી અનંતાનુબંધીની શાંતિ પ્રથમ ભેદ છે, તે હિંસાદિને ગયું તો પછી સાધુપણું લેવાથી ફળ શું? છોડી શકે કે ન છોડી શકે પણ પાપસ્થાનક તરીકે
સમાધાનમાં જાણવું કે કોઇપણ કેવલી તો જરૂર માને. જેમ કાંટો વાગે તે ખસેડી શકાય મોહનીયકર્મની સત્તાવાળા, બંધવાળા, ઉદયવાળા કે ન ખસેડી શકાય, પણ તેનું દુઃખ તો મગજમાંથી કે ઉદીરણાવાળા હોય જ નહિં? પણ મોહ જવામાં ખસતું નથી. હિંસાદિ પાપસ્થાનકો દેશથી કે સર્વથી વિકલ્પ છે. કેટલાક એવા મોહવાળા છે કે જેમને છોડીએ કે ન છોડીએ, તો પણ તે આત્માને જ્ઞાનાવરણીયાદિ ઘાતિ કર્મ હોય, ત્યારે કેટલાકને અધોગતિમાં લઈ જનાર જ છે, આત્માને હાનિકારક તે ઘાતિ કર્મ ન હોય. છઘ0 વીતરાગ અસર્વજ્ઞને જ છે, માટે તેને પાપસ્થાનક તરીકે માનવાં જ ક્ષીણમોહ નામના બારમા ગુણસ્થાનકે મોહ નથી, જોઇએ. કુદેવ, કુગુરૂ કે કુધર્મે અંગત કાંઈ બગાડયું પણ જ્ઞાનાવરણીયાદિ કર્મ છે. સયોગી એ ક્ષીણમોહ નથી. છતાં તેમને ત્રિવિધ ત્રિવિધ વોસિરાવવામાં છે અને જ્ઞાનાવરણીયાદિ પણ નથી, તેથી સર્વજ્ઞ કેમ આવે છે? તેઓ અઢારે પાપસ્થાનકોમાં પ્રવર્તેલા વિતરાગ ! વીતરાગમાં પણ બે પ્રકાર ૧. સર્વજ્ઞ, છે માટેને ! શ્રી અરિહંત દેવ, કે સુગુરૂ કે ધર્મ ૨. અસર્વજ્ઞ. પણ સર્વજ્ઞમાં બે પ્રકાર નથી. કારણ કાંઈ માલ મિલકત આપી ગયા નથી, છતાં કેમ એક જ છે કે પ્રથમ મોહનીય કર્મ હણાય છે. મોહ માનવામાં આવે છે? દુનિયામાં અંગત ઉપકાર હોય હણાયા વિના ઘાતિ કર્મો હણાતાં જ નથી. માટે તો માનવાનું થાય છે, પણ અહિ સુદેવાદિનો અંગત તે મોહને કર્મોનો રાજા ગણેલો છે. કર્મોની જડ ઉપકાર નથી કે કુદેવાદિનો અંગત અપકાર નથી, પણ મોહ છે. સર્વજ્ઞ થવા પહેલાં પ્રથમ વીતરાગ પણ કુદેવાદિ અઢારે પાપસ્થાનકોથી ભરેલા છે માટે થવું જ જોઈએ. વીતરાગ થયા વિના સર્વશ થવાય તેમને તજવામાં આવે છે. જયારે સુદેવાદિએ અઢારે જ નહિં. તે વીતરાગ થવાય કયારે? ક્ષીણમોહ કે પાપનાં પોટલાંઓને છોડયાં છે માટે તેમને માનવામાં ઉપશાન્ત મોહ બને ત્યારે જ. તે સિવાય વીતરાગ આવે છે. થવાય જ નહિં. વીતરાગ થનારે મોહને ખપાવવો શંકાકાર અહિં શંકા કરે છે કે - દેવ તો સર્વજ્ઞ જોઇએ કે ઉપશમાવવો જોઇએ ?
છે તેથી અઢારે પાપસ્થાનકોથી પાપ છે તે વાત