________________
-
-
-
-
-
,
,
,
,
,
,
,
,
૪૩૬ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૨૧ [૧૭ ઓગસ્ટ ૧૯૪૦, જિંદગીનો ભરોસો નથી, માટે જલદી સર્વવિરતિ રહેલા જ છે તથા રહેવાના જ છે. તેમ મતિજ્ઞાન, અંગીકાર કરું. અગર જે બને તે સાધી લઉં આવી શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યવજ્ઞાન તથા ભાવના થાય, અને રહ્યા કરે, તો માનવું કે કેવલજ્ઞાન આ પાંચે જ્ઞાન આત્માના સ્વભાવરૂપ પરિણતિજ્ઞાન છે. શાસ્ત્રના એકે એક શબ્દને સાંભળો છે તે જાણીએ કે ન જાણીએ તો પણ આત્માના અને વકીલ થઈ બેસો તો તો વિષયપ્રતિભાસ સ્વભાવરૂપે જ તે રહેવાના છે. તેમ તેમાં સાકર જ્ઞાનમાં જ રહેવાના. પણ તેને સમજો, વિચારો, આદિના વચનની માફક વધઘટ પણ થવાની જે અને કાંઈક અમલમાં મુકો અને ઉત્તરોત્તર મેલવાની નથી. નાનાં બાળકને વેદના વખતે દુઃખ થાય છે, ભાવના થાય તો પરિણતિજ્ઞાનઃ પરિણતિજ્ઞાન થયા મોજમજાહ વખતે સુખ થાય છે, યદ્યપિ તે સુખ પછી તત્ત્વસંવેદનશાન થાય અને શુદ્ધ પ્રવૃત્તિ થાય દુ:ખનું જે નામ (શબ્દ) તેને તો જાણતો નથી, પણ એટલે આત્મકલ્યાણ પણ જરૂર સંધાય.
તેથી તેમાં કોઈ તે સુખ દુઃખ ચાલ્યાં જતાં નથી.
તેમ અહિં જ્ઞાનના ભેદ, સ્વરૂપ, વિભાગાદિ ન શાસકાર તો સર્વ ભવ્યાત્માઓને ફરમાવે છે જાણીએ તો પણ તેથી આત્માના સ્વભાવરૂપ તે અને તે એ જ કે જેઓ એ જવાબદારી પોતાના
સમ્યગુજ્ઞાનાદિ ચાલ્યા જવાનાં નથી, જગજગતા આત્માને ભળાવે તેને પરિણતિજ્ઞાન જાણવું.
દીવાથી સોનાનો ભાવ વધી જવાનો નથી તેમ અંધારે ઘટી જવાનો નથી. સોનાનો ભાવ (સ્વરૂપ-સ્વભાવ)
તો અજવાળે કે અંધારે જે છે તે જ છે. તેમ આત્માનું આ પુગલનો ઉપયોગ ધર્મ) સ્વરૂપ તો જાણીયે કે ન જાણીયે તો પણ એકરૂપે માટે જ છે ! . જ રહેવાનું છે.
હવે જ્યારે આત્માનો સ્વભાવ એક સરખો વસ્તુના જાણપણાના તથા અજાણપણાના જ રહેવાનો છે તો જ્ઞાનના ભેદાદિ જાણવાથી શું
ફળમાં ફરક પડે છે. લાભ ? સાચું છે કે ભેદોમાં ભેદ (ફરક) નથી, શાસ્ત્રકાર મહારાજા શ્રીમહરિભદ્રસૂરીશ્વરજી પણ ફળમાં ફરક પડે છે. સોનામાં સોનાપણું છે મહારાજા ભવ્યજીવોના ઉપકારાર્થે ધર્મદેશના માટે પણ તેનું સોનાપણું જાણીએ ત્યારે કિંમતનો અષ્ટકઇ પ્રકરણની રચના કરતા જ્ઞાનાષ્ટકમાં વ્યવહાર કરી શકીએ. સોનાપણે જાણ્યા વિના કિંમત જણાવે છે કે જગતમાં જ્ઞાન એ અમૂલ્ય પદાર્થ છે કરી શકીએ નહિ અને કિંમતિપણે વ્યવહાર પણ આમાં તો કોઈથી ના પડાય તેમ નથી. ગોળમાં કરી શકીયે નહિં. પિત્તલના કાંઈ તોલાના પાંત્રીસ મીઠાશ (ગળપણ) છે, સાકરમાં મીઠાશ (ગળપણ) રૂપિયા અપાય? તેમ સોનાના પણ પાંત્રીસનો ભાવ છે, મરચામાં તીખાશ છે, તે જાણીએ છીએ છતાં હોય ત્યારે પાંચસેં અપાય નહિ. સોના તથા ન બોલીએ તો પણ તે તેં વસ્તુમાં તે તે ગુણો તો પિત્તળના મૂલ્યનો વ્યવહારમાં ફરક પડે છે. સોનાને