________________
૪૦૧ : શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૧૯-૨૦ [૩ ઓગસ્ટ ૧૯૪૦,
(અનુસંધાન પાનું ૩૯૨ નું ચાલુ) સુધી તમાસોઃ વ્યવસ્થિત હોય ત્યારે નાટક! નાટક શું? નાટકમાં દેવ, ગુરૂ ધર્મના વિષયને જૈન બચ્ચો ભજવનારાને કહો કે - તમારા બાપના, તમારી તો કદી પસંદ કરી શકે નહિં. માતા, બહેન અને બેટીઓનાં નાટક રંગભૂમિ ઉપર મગનલાલ કલ્યાણજીની લાયકતા કેટલી ? રજૂ કર્યા? તમારા સંબંધીઓને નાટકના માંચડે
મગનલાલ કલ્યાણજી કહે છે કે હું નાટક ઝળકાવો નહિ ત્યાં સુધી પરમેશ્વરી પ્રવ્રયાભાગવતી જોઈ ગયો છું તેમાં મને વાંધા જેવું લાગતું નથી. દીક્ષાને શા માટે રજુ કરવાની ખાનદાની બતાવો પહેલો તો પ્રશ્ન એ છે કે તેને શું ધર્મપ્રેમી જૈન છો? તમારા માબાપો વગેરે જે રૂપમાં હોય તે રૂપમાં કોણે મોકલ્યો હતો ? યોગ્યાયોગ્યતાનો વિચાર તેમને રંગભૂમિ ઉપર રોશનીમાં લાવવામાં ચમકો કરવાની તે લાયકાત ધરાવે છે? જૈનદર્શનના દેવ, છો કેમ ? તમારા માબાપ, બહેન, બેટી, થિયેટર
ગુરૂ, અને ધર્મ નાટકીયા બની શકે એમ માને છે? ઉપર રજુ થાય તે તમને ગમતું નથી? જો ગમતું નાટકનાં સ્વરૂપને હજી જૈનો સમજી શકે છે. જો હોય તો તે વાતને તાળી પૂર્વક વધાવી લેવી જોઈએ. નાટકથી જગતને ફાયદો થતો હોત તો પણ તેમને ત્યાં ખડા કરવાને બદલે ત્રણ લોકના શ્રી ઋષભદેવજી ભગવાનથી માંડીને અત્યાર નાથને થિયેટર ઉપર રજુ કરવા ઉશૃંખલા બનો સુધીના ત્યાગીઓએ દીક્ષાનું આચરણ તથા તેવો તે ક્યો આસ્તિક જૈન સાંખી શકશે? ભગવાનનો ઉપદેશ કર્યો અને નાટકનો રીવાજ ન કર્યો તે ભૂલ માર્ગ કઈ દશાનો? નાટક કઈ દશાનું? આજથી ગણાશે. નાટકની રંગભૂમિથી જ જો જગતને દેવ, અમુક વર્ષો ઉપર ભજવવા માટે તેમનાથ- ગુરૂ, ધર્મ બતાવાતા હોત તો તો તે ત્યાગીઓએ રાજમતિનું નાટક તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. તેમાં તેમ ન કરતાં પોતે દીક્ષા લઈને ઉપદેશ કર્યો તે કશી ન્યૂનતા ન હોતી હાંસી મશ્કરીને સ્થાન નહોતું, પોતાના પગે કુહાડો માર્યો એમ જ ગણાય ! કે જૈનધર્મને વગોવવાનો તેમાં ઉદેશ પણ નહોતો, છતાં બીજું કંઈ ? તે ભજવવા દેવામાં નહોતું આવ્યું. જેમાં પાત્રોનું જૈનો દીક્ષાના નાટકનો પ્રતિકાર કર્યા સિવાય શ્રેષ્ઠત્વ સિદ્ધ કરવાનું હતું તે જ વસ્તુની વાસ્તવિક રહી શકે જ નહિં. ઉત્તમતા અખંડ રાખવા પામરોથી ભજવી ન શકાય ?
* શ્રીતીર્થંકરદેવ તેમજ અન્ય ચરમશરીરી તો પછી આજે જે દીક્ષાનું નાટક ભજવવાનું જાહેર
આત્માઓ તે જ ભવમાં મોક્ષે જવાના છે; મોક્ષ થયું છે તેની તો દાનત જૈનદર્શનના સિદ્ધાંતનું
મળવાનો છે એ વાત તેમને માટે નક્કી હતી, છતાં હલકાપણું દેખાડવાની ખુલ્લી છે. જૈનોના દેવ, ગુરૂ,
એમણે દીક્ષા લીધી છે. પરંતુ કોઈપણ જિનેશ્વરે! અને ધર્મ નાટકીયા નથી. નાટકથી અલિપ્ત રહેવાનું
જગતને ઉપદેશવા નાટક બતાવવાનો માર્ગ લીધો માનનારા જૈનો પાસે દીક્ષાનું નાટક ભજવાય એ
નથી. જો નાટકથી જ જગતને ઠેકાણે લાવી શકાતું