________________
.
.
.
.
૧૫૬ શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૭-૮ [૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૪૦, તે પાપ, આ તમામ સંયોગો જીવની સાથે વળગેલા નહીં. કેમકે અનાજ એ મુખ્ય ફલ છે, ઘાસ તો જ છેને ! અન્ય જીવો દુઃખ ભોગવે છે, પોતાને ગૌણ જે. ગૌણને મુખ્ય ગણાવે તે બુડથલ ગણાય. સુખ છે. માનો કે તે વખતે પોતાને પુણ્યોદય છે, મોક્ષ એ મુખ્ય ફલ છે, દેવલોક ગૌણ ફલ છે. દુઃખ ભોગવનારાઓને પાપોદય છે. પોતાને આજે શ્રી જિનેશ્વરદેવે ધર્મ મોક્ષ માટે કરવાનો કહ્યો છે. દુઃખ થયું, કાલે મટી ગયું, માનો કે આજે દુઃખનું દેવલોક રૂપી ફલ આનુષંગિક થઈ જાય છે, જેમ કારણ ઉદયમાં આવ્યું હતું તે ખસી ગયું એટલે અનાજ થતાં ઘાસ થઈ જાય છે તેમ. દુ:ખ મટી ગયું. જો તેમ ન હોય તો દુઃખ મઢ્યું. દુન્યવી સુખ માટે કે દેવલોક માટે ધર્મ કેમ ? જીવ, અજીવ, પુષ્ય, પાપ, તેનાં કારણો, કરવાનું ધારે, મોક્ષનું બેય ભૂલી જાય તો સ્પષ્ટ રોકવાનું, લાગવાનું તોડવાનું આ બધું બુદ્ધિથી મનાય છે કે એ સમ્યકત્વની સરહદની બહાર છે. ધર્મનાં તેમ છે. જીવ, અજીવ, પુષ્ય, પાપ, આશ્રવ, બંધ,
ફલ બે જરૂર ! મોક્ષ તથા દેવલોક. જેઓ ધર્મનું સંવર, તથા નિર્જરા એ આઠે તત્ત્વો બુદ્ધિ ગમ્ય છે.
ફલ મોક્ષ માને, મોક્ષની અપેક્ષાએ ધર્મ કરે તેને પોતાની બુદ્ધિને જચતા એવા આઠ તત્ત્વોને અભવ્યો
સરહદમાં પેસવાનો હક છે. દેવલોકની અપેક્ષાએ પણ માને છે. માત્ર એક મોક્ષ તત્ત્વને ન માનવાના
ધર્મ કરનારો સમ્યકત્વની સરહદની બહાર જ કારણે શાસ્ત્રકારો તેને પોતાની સરહદમાં ગણતા
રહેવાનો છે. નથી. સિદ્ધ છે કે શ્રીજિનેશ્વરદેવે કેવલ મોક્ષ માટે
કેવલજ્ઞાની તથા તીર્થકરમાં ફરક કેવલ જ ધર્મ કહ્યો છે ધર્મ ઉત્કૃષ્ટ મંગલ છે.
જ્ઞાનમાં નથી, પુણ્ય પ્રકૃતિમાં છે ! પ્રશ્ન : ધર્મ, સ્વર્ગ તથા મોલ દેનાર છે એમ
ધર્મોપદેશકે, ધર્મકથકે આ બધું જાણવું શાસ્ત્રકારો જ કહે છે. ધર્મથી દેવલોક તથા મોક્ષ :
જોઈએ. ધર્મનું સ્વરૂપ, તેનાં મુખ્ય તથા ગૌણ ફલ, એમ બંને ફળ શ્રી તીર્થંકરદેવે કહ્યા છતાં માત્ર મોક્ષ
સમ્યકત્વની સરહદ સાથેના હકનો સંબંધ આ ફળને માનનાર સરહદમાં અને દેવલોકને ફલા
તમામ વિવેક પૂર્વક જાણનાર જ ધર્મ કહી શકે છે, માનનાર સરહદ બહાર એનું કારણ ?
- ધર્મ કહેવાનો હક ધરાવે છે, અન્યથા નહિં. સમાધાન-અનાજ વાવીએ ત્યારે ઘાસ પણ થાય તથા
કાયદાનાં યથાર્થ જ્ઞાન વગર ચૂકાદો આપનાર જ અનાજ પણ થાય, આ ચોક્કસ છે. ઘાસ માટે
જેમ જોહુકમી કરનાર ગણાય તેમ ધર્મને જાણ્યા અનાજ વાવું છું એમ બોલનારો ખેડુત કેવો ગણાય?
વગર ઉપદેશ આપનાર પણ એ કક્ષામાં ગણાય. કમ અક્કલ ! અનાજ માટે વાવવાનું, ઘાસ માટે
આ બધું જાણ્યા પછી ધર્મ કહેનારા તે જ સાચા