________________
૧૩૬ શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૭-૮ [૮ ફેબ્રુઆરી ૧૯૪૦, મિથ્યાત્વ પરત્વે, અવિરતિ પરત્વે તથા અજ્ઞાન સાધુને ધર્મદેવ તરીકે જણાવ્યા છે, ગણાવ્યા છે. પરત્વે જેટલા અંશે ષ તેટલા અંશે પણ નિર્જરા દેવાધિદેવ સર્વોત્કૃષ્ટ છે. દેવના પંચમભેદે એ દેવ છે. ભક્તિભાવ દ્રવ્યને મેળવે છે, પણ નિર્જરા તો સૌથી ઉત્કૃષ્ટ છે.દ્રવ્યદેવ, ધર્મદેવ, તથા દેવાધિદેવની સાથે સંબંધ ભક્તિભાવનો છે. ગૃહસ્થને આરંભ વ્યાખ્યા કહેવામાં આવી. નરદેવ એટલે રાજા તથા પરિગ્રહ વગર ન ચાલે, નિર્વાહ ચાલે તેમ ન હોય, દેવ તે સ્વર્ગવાસી આત્માઓ તે ભાવદેવ એ તો મમત્વ છુટતું ન હોય, ટુંકામાં મોહથી ફસાયો હોય, પ્રસિદ્ધ છે. ભાવ દેવના પણ મુખ્ય દેવ તે દેવાધિદેવ. પણ એને માને તો ફસામણ જ અને એમ માને શ્રી તીર્થકર ભગવાનને દેવાધિદેવ કહેવામાં આવે છે. તો જ તે સમકિતી! સમકિતી એમ ન માને કે આ નરેદ્રો, સુરાસુરેંદ્રો પણ જેમનાં ચરણકમલ સેવે છે, આરંભાદિ કરવું જ જોઈએ. એ જ રીતે સાધુ બે જેમની ભક્તિમાં અહોભાગ્ય માને છે, એવા પહોર નિદ્રા લે છે પણ નિદ્રા લેવી જ જોઈએ એમ દેવાધિદેવ તે શ્રી તીર્થંકર ભગવાન છે. ન માને.
દેવની પરીક્ષા પોતાના જ સ્વરૂપથી છે. દેવોના પ્રકારોમાં સર્વોત્કૃષ્ટ દેવાધિદેવ શ્રીતીર્થકર ભગવાન છે !
ગુરૂતત્ત્વને માનવાનું છે તેનો પણ આધાર
ધર્મતત્ત્વ ઉપર છે. મનુષ્ય જો ધર્મતત્ત્વને બરાબર સમ્યગૃષ્ટિ પ્રવૃત્તિમાં ભલે સુધર્યો ન હોય,
સમજ્યો હોય તો તો સાચા ગુરૂને માનશે, નહિ પણ પરિણતિમાં ફેરફાર ન હોય. ગૃહસ્થોમાં
તો કુગુરૂ અગર વેષધારીને માની ઉલટો અંધારામાં પરિણતિ હોય, પ્રવૃત્તિનું ઠેકાણું ન હોય, જ્યારે
અથડાશે, ભયંકર ભેખડોથી ભટકાશે. શ્રી તીર્થંકર સાધુમાં તો પરિણતિ અને પ્રવૃત્તિ બંને હોય છે. તેથી સાધુઓ પોતે ધર્મમાં પ્રવર્તે છે, બીજાને ધર્મમાં
ભગવાને માર્ગનો ઉપદેશ કર્યો, માર્ગ બતાવ્યો, પ્રવર્તાવે છે અને ધર્મ કરવામાં અન્યને આવતા વિદ્ગો
દિશા ચીંધી, માટે તેઓ દેવાધિદેવ મનાયા. તેમને દૂર કરવામાં તત્પર રહે છે. આવા સાધુઓને ધર્મદેવ
નમસ્કાર કરવાનું એ જ કારણ છે કે ત્રણ જગતમાં, કહ્યા તેમાં કોઈ જાતનું આશ્ચર્ય નથી. ધર્મની ધજા
ચૌદ રાજલોકમાં ધર્મને પ્રથમ સમજાવનાર કેવલ ફરકાવવા માટે જેમણે પોતાનું સર્વસ્વ હોમી દીધું
ન થી જ શ્રી તીર્થકર ભગવાન જ છે. ગુરૂની અધિકતા છે, એ માર્ગે અન્યને પણ સહાયક થઈ રહ્યા છે
ધર્મતત્ત્વને અવલંબીને છે જો “ગુરૂ અને દેવ તેઓ ધર્મદેવ છે. સાધુને “ભગવાન' એવા સંબોધ ધર્મકારાએ જ મનાય છે તો ત્રણે તત્ત્વોમાં ધર્મની નથી જેઓ ચમકતા હોય, ભડકતા હોય તેઓ જાણી આવશ્યકતા પ્રથમ ગણાય તો પછી લે કે શ્રીભગવતીજી સૂત્રમાં આચાર્ય, ઉપાધ્યાય તથા શ્રીહરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ પ્રથમ ધર્માષ્ટક