________________
૬૪ ઃ શ્રી સિદ્ધચક્ર] વર્ષ ૮ અંક-૩ [૨૬ નવેમ્બર ૧૯૩૯, અપેક્ષાએ નહિં, પણ પરિણતિની અપેક્ષાએ કહેવામાં હોય છે માટે તો કાળજીપૂર્વક નાણાં વસુલ થયે આવે છે, જે જ્ઞાનને આત્માની જવાબદારીમાં જાય છે, તેવી રીતે અહિં પણ આત્મા કેવલજ્ઞાન ઉતારવામાં ન આવે તે જ્ઞાન વિષય પ્રતિભાસજ્ઞાન સ્વરૂપવાળો છે એમ ખ્યાલ આવે તો કેવલજ્ઞાન છે, જુદા દસ્તાવેજ કરનારા, જુટા સિક્કા પાડનારા પ્રગટ કરવા તરફ લક્ષ્ય જાય, વિષયપ્રતિભાસશાનમાં કે ચોરી કરનારા, તે બધા પોતે જે જે ગુન્હાઓ આ સમજાતું નથી, પરિણતિજ્ઞાન થાય છે ત્યારે કરે છે તે સજાપાત્ર છે એવો કાયદો જાણે તો છે, સમજાય છે. કોઈ ચીજ પર પોતાનું નામ છાપ, કાયદો પ્રજાની શાંતિ માટે છે એમ કાયદાની કે સિક્કો જોવામાં આવે તો તેનો કબજો મેળવવા મતલબ પણ જાણે છે, પણ તેઓ કાયદાની મુરાદ માટે કેટલી તાલાવેલી લાગે છે ? અનાદિકાલથી બર લાવતા નથી, એ જ રીતે આપણે પણ મોક્ષની હું છું, ચેતનાવાળો છું એ ભાન થાય ? પણ આવશ્યકતા જાણીએ, મોક્ષ વિના શાશ્વત સુખની શ્રીજિનેશ્વરદેવના શાસનમાં આવ્યા બાદ હું સિદ્ધિ નથી એમ પણ જાણીએ, સંવર તથા નિર્જરાની કેવલજ્ઞાન સ્વરૂપવાળો છું એ ભાન થાય, પછી એટલા માટે ખાસ અગત્ય છે, એ પણ જાણીએ એને પ્રગટાવવા એની તૈયારી કેટલી હોય? ભૂખ અને બોલેયે આટલું છતાં ઉલટા બંધમાં રાચીએ લાગી છે, ખાવાનું પોતાના ડબ્બામાં પાસે છે, માત્ર માચીએ ત્યાં શું થાય? આશ્રવ, અને બંધને છોડવા કુંચીથી ખોલવાની ઢીલ છે તો ભૂખ્યો ઢીલ કરે? લાયક જાણ્યા છતાંય તેને સારા ગણીયે, ત્યારે કહેવું મોક્ષની તમન્ના જોઈએ, સમ્યગૂજ્ઞાનાદિ કુંચી મળી પડે કે આપણે આ જાતિનું જ્ઞાન તે વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાન જાય તો કેવલજ્ઞાન હાથમાં છે, આત્માને કેવલજ્ઞાન છે તે વિષયપ્રતિભાસજ્ઞાન એટલે કે માત્ર શબ્દાર્થ સ્વરૂપવાળા જાણીએ તો તેની ઈચ્છા થાય. શ્રી જ્ઞાન છે.
જિનેશ્વરદેવને ઉપકારી શા માટે ગણીએ છીએ? મોક્ષની તમન્ના જાગી છે ?
દેરાસર તથા ઉપાશ્રયનાં પગથીયાં શા માટે ઘણી પછી તો બીજા મતવાળા જેમ જીવને માને નાખીએ છીએ? આપણા કેવલજ્ઞાનનું હુકમનામું છે તેમજ આપણે પણ માનીએ છીએ એમ ગણાય. કર્મરાજાએ કબજામાં લીધેલું છે તે છોડાવવું છે. શ્રીચિનોક્તમતે આપણે જીવને માનવાનો છે. જીવને ત્રણ લોકના નાથ શ્રીજિનેશ્વરદેવ સિવાય આપણી સામાન્ય ચેતના સ્વરૂપ તો આખું જગત માને છે. મિલ્કત કર્મરાજાના પંજામાંથી કોઈ છોડાવી શકે સમ્યષ્ટિ આત્મા જીવને કેવળજ્ઞાન સ્વરૂપવાળો તેમ નથી. દુનિયાદારીના રોડા કોઈના કબજામાંથી માને છે. પાનું ફરે ત્યાં સોનું ઝરે ! માલિકના ધ્યાન છોડાવવા આપણે વકીલ, કોર્ટ વગેરે કરીએ છીએ બહાર ઉઘરાણી ન હોય, અથવા ક્યું લેણું મુદત કેમકે એ જ એનો ઉપાય છે તેમજ આત્માનું સ્વરૂપ બહાર જાય છે તે પણ ખ્યાલમાં જ હોય, એ સ્થિતિ કેવલજ્ઞાન કર્મરાજા પાસેથી છોડાવી આપે તો