Page Text
________________
ની સિસક
તા. ૨૩-૧૦-૩૮
અગર બુધ છે અને તેને દેશના પણ તેવી જ આપવામાં તે પ્રમાણે જ દેશના આપવી જોઈએ અને એમાં જ આવશે તો પછી તેને સુધરવાનું તથા સન્માર્ગે આવવાનું ઉભયનું શ્રેય છે. શ્રોતાઓના ભેદો આપણે પહેલા કેવી રીતે બનશે? આ જગા પર સમજવાનું એ જ છે પ્રકરણોમાં જોઈ ગયા, હવે તેઓને અનુક્રમે કેવી દેશના કે જેમ જૈનમાર્ગ ઉત્સર્ગાપવાદાદિ યુક્ત હોવાથી ખરી આપવી તે જણાવવા આ બીજું પ્રકરણ શરૂ કરેલું છે. શ્રદ્ધા કરાવવા માટે તે શ્રોતાને જે અપવાદાદિની આ બીજા પ્રકરણમાં આચાર્ય મહારાજ પહેલા ભાવના હોય તેનાથી ઇતરની ભાવના અદગ્ધદહન પ્રકરણમાં બાલબુદ્ધિ આદિને પરીક્ષ્ય તરીકે જણાવેલ ન્યાય કરવાની છે, તેવી રીતે અત્રે પ્રથમ બાલબુદ્ધિપણું ત્યાગ વર્તન અને પરિણતિથી કેવા પ્રકારની પરિણતિ હોવાથી સાધુઓના બાહ્ય આચારો અને ત્યાગીનીદેશના થાય છે તે ધ્વનિત કરે છે અને ખરી રીતે સાધુમહાત્મા કહી ધર્મ શ્રદ્ધાવાળો કરવો, પછી તે રૂચિમાં વૃદ્ધિ થાય તેવા ત્યાગવાળા કેવા વર્તનવાળા અને કેવી અને મધ્યમબુદ્ધિવાળો થાય ત્યારે તે શ્રોતાને સાધુનાં પરિણતિવાળા હોવા જોઈએ તે પણ સ્પષ્ટપણે ધ્વનિત વર્તનો જણાવી ધર્મરૂચિને વધારનારો બનાવવો પછી કર્યું છે. આ પ્રકરણમાં પ્રથમ એક વાત ધ્યાન ખેંચે તેવી તે જ શ્રોતાની તીવ્રપરિણતિ ધર્મમયી બને ત્યારે છે અને તે એ કે આચાર્ય મહારાજ જણાવે છે કે સાધુઓના પરિણામની ખરેખર ઉચ્ચતર સ્થિતિ બાલબુદ્ધિની આગળ બાહ્યચારિત્રની દેશના કરવી બતાવવી કે જેથી તે શ્રોતા ઉચ્ચતમ ભાવનાવાળો થાય અને પોતે પણ તે બાલબુદ્ધિ આગળ જરૂર તે અને પોતાને તેવી ઉચ્ચતમ આચાર વર્તન અને બાહ્યઆચરણનું પાલન કરવું. કારણ કે જે મહાત્મા ભાવનાની સ્થિતિમાં મકવા પ્રયત્નશીલ થાય. તેટલા બાહ્યાચારિત્રની દેશના કરે અને તેને પોતે આચારમાં માટે શાસ્ત્રકારોએ બાલબુદ્ધિ આદિને જાણી તેની ન મૂકે તે મહાત્મા તરફ તે બાલબુદ્ધિ પણ લાયકાત પ્રમાણે જ દેશના આપવાનો ઉપદેશ કર્યો છે. આપ્તપુરૂષપણાની દૃષ્ટિ રાખી શકે નહિ. જેમ જગતમાં જગતમાં ચિત્રને અંગે જેમ બચ્ચાઓને માત્ર રંગની નાટકીયાઓ અનેક પ્રકારનાં નાટકો કરે છે અનેક સફાઈ મધ્યમવર્ગને આકારની સફાઈ અને પ્રકારનાં શાન્તિ કરૂણા, વીર અને વૈરાગ્યમય ભજનો સમજુઓને તેના હાવભાવોની સ્થિતિ અનુલક્ષ્ય હોય ગાય છે, છતાં તેઓમાં વર્તનની ખામી હોવાથી શ્રોતાને છે. તેવી જ રીતે અત્રે ધર્મમાર્ગની અંતર્ગત સાધુમાર્ગને અંશ માત્ર પણ અસર કરનારા થતા નથી. કારણ કે અંગે પણ બાલાદિબુદ્ધિવાળાઓને બાહ્યાચાર વર્તન શ્રોતાઓને વકતાના વચનની અસર થાય તે પહેલાં અને પરિણામની શ્રેષ્ઠતા જ અનુલક્ષ્ય હોય છે, અને શ્રોતાનું વર્તન શ્રોતાના હૃદયના આદર્શમાં આબેહુબ તેથી જ શાસ્ત્રકારો તે તે શ્રોતાઓને માટે તે તે દેશના પ્રતિબિંબિત થાય છે, અને જો વક્તાનાં વચનો અને આપવી એ શ્રેયમાર્ગ છે એમ જણાવે છે. વળી વર્તનો ભિન્ન ભિન્ન દિશામાં માલુમ પડે છે તો શ્રોતા તે ઉત્સર્ગાદિથી ભાવિતની અવસ્થા કરતાં આ જણાવેલા વક્તાને અંત:કરણથી પણ એક નાટકકાર તરીકે જ બાલાદિની દશા તે તે આચાર આદિથી અભાવિત છે, અને લેખે તેથી તેના વચનની અસર પ્રવૃત્તિ હોવાની તેની પરીક્ષા કરવાની સ્થિતિ પ્રમાણે જ દેશના નિવૃત્તિને અંગે મુદ્દલ ઉપયોગી નીવડતી નથી. ફક્ત દેવી એમ જણાવેલ છે.
તેવા શ્રવણથી વિનોદ કરાય છે એમ જ ગણે છે. પણ ઉપર જણાવવામાં આવેલી હકીકતથી સ્પષ્ટપણે જો વક્તા જેવું બોલે છે તેવું જ બલ્ક તેનાથી અધિક સમજાશે કે ઉપદેશકોએ શ્રોતાઓની યોગ્યતા તપાસી ઉચ્ચતર વર્તન રાખે છે, તે કહેલા વર્તનથી ન્યુન કે
| SR No. | 520957 |
| Book Title | Siddhachakra Varsh 07 - Pakshik From 1938 to 1939 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ashoksagarsuri |
| Publisher | Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 680 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Siddhachakra, & India |
| File Size | 24 MB |