________________
( મે : ૧૯૩૯ ) શ્રી સિદ્ધચકા
ઉપપે અને આરંભાદિ કરવા છતાં કર્મબંધ હોય જ ૩(આ) જો કે સમ્યક્ત્વની પરિણતિવાળો દુઃખ કે નહીં અને નિર્જરા જ હોય એમ માનવું કેમ સુખ વેદતાં કર્મના ઉદયનું સ્વરૂપ વિચારે શોભે ?
અને તેથી અતિરૌદ્રધ્યાનવાળો ન થાય અને ૨() કર્મમાત્રની અપેક્ષાએ બંધનો અભાવ
તે દ્વારાએ નવાં એવાં ગાઢ પાપો ન બાંધતાં એ કલા અયોગી ગુણસ્થાને જ હોય છે.
ગાઢકને નિર્જરે એમ કહેવામાં વાંધો ઘાતી કર્મના બંધનો અભાવ દશમા પછીથી
નથી. પરંતુ હિંસાદિ આશ્રવોમાં પ્રવર્તે, હોય છે, એ સમજનારો મનુષ્ય કોઈ દિવસ
કષાયોમાં તન્મય થાય અને એકલી નિર્જરા પણ ચોથે ગુણઠાણે બંધનો અભાવ માની શકે
જ કરે અને કોઈ પણ જાતનું કર્મ ન જ બાંધે નહીં.
એમ કહેવું એ આત્મા અને કર્મના જાણનારાને
શોભે નહિ. પ્રશ્ન-૩ સંસારની પ્રવૃત્તિ ગમે તેવી શુભાશુભ
હોવા છતાં તે કાર્ય પોતાનો શુદ્ધ આત્મા ૩(ઈ) સમ્યકત્વ પામેલો ગૃહસ્થ અવિરતિ ટાળીને કરતો જ નથી, પરંતુ ઉદય આવેલ પ્રકૃતિ ચારિત્ર લેવાની ઇચ્છાવાળો જ હોય, તો પછી સંસારમાં જોડાઈ છે, પણ તે કાર્ય અને તે જો તેને કર્મબંધ જ ન હોય તો તેને ચારિત્ર કાર્યના પરિણામથી મારો આત્મા જુદો છે, લેવાની કે સ્વલિંગ લેવા દ્વારા નિવૃત્તિ તેથી મને કર્મ લાગતાં નથી, તેમ સમ્યકત્વની કહેવાની જરૂર જ ક્યાં રહી? માન્યતા હોવાથી સમ્યકત્વને કર્મ લાગતાં
૩(ઈ) શાસ્ત્રકારો ઉદયના નિરોધને તથા ઉદયની જ નથી.
નિષ્ફળતાને સંવરનું કારણ ગણે છે, તો પછી સમાધાન-૩(અ)સમ્યકત્વવાળાને અપ્રત્યાખ્યાની, ઉદયના આધારે વર્તનારાને તો ધર્મનો સ્પર્શ
પ્રત્યાખ્યાનાવરણી અને સંજવલનના કષાયો પણ થયા ન ગણાય, તો તે વાતે બંધનો અને વેદાદિનોકષાયોનો ઉદય હોય કે નહીં? અભાવ થયો તો ગણાય ક્યાંથી? અને હોય તો તે બધા જીવવિ-પાકી હોઈને આત્માની સ્વરૂપરમણતાને બગાડનારા થાય ૩(6) જો આત્મા શુદ્ધ છે એવા જ્ઞાનમાત્ર કે કે નહિ? અને તેને બગડેલી પરિણતિ થયા વિચારમાત્રથી આત્માની શુદ્ધિ થતી છતાં કર્મ બંધાય જ નહીં એમ કહેવું
હોત એટલે કર્મ ન લાગવારૂપ સંવર થતો વિચારવાળાને શોભે ક્યાંથી?
હોત અને કર્મના નાશ રૂ૫ નિર્જરા થઈ
