________________
૫૫૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૩-૯-૩૮
ચોમાસા શિવાયના શેષ મહતુના આઠ માસના લેવાનું ફરમાન સંયમવિરાધનાના પરિહારને માટે કાળમાં પણ ભસ્મનું ગ્રહણ ઘણું જરૂરી અને કહે તેમાં આશ્ચર્ય નથી ? વળી જુની અને ગબ્ધ નિયમિત હોય છે. તે ભસ્મને અંગે શાસ્ત્રકાર રહિત એવી રાખમાં શ્લેષ્માદિક કરવાથી તે ભાજન પર્યુષણકલ્પને અંગે ફરમાન કરે છે કે જ અત્યંત દુર્ગધવાળું થાય અને તે વખતે સમૂર્છાિમ પર્યુષણાકલ્પથી રહેવાનું શરૂ કરનારા મહાનુભાવોએ મનુષ્યોની ઉત્પત્તિનો પ્રતિબંધ ન રહે માટે પણ જની ભસ્મને વોસરાવી દઇને નવી ભસ્મ જ ગ્રહણ ચોમાસાના સ્નિગ્ધકાલમાં પહેલાં જુની રાખને છોડી કરવી જોઈએ.
દઈને નવી રાખને ગ્રહણ કરવાનું આત્મા અને નવી ભસ્મ લેવાનું કારણ?
સંયમ બન્નેની વિરાધનાના પરિવારને માટે ભસ્મની અંદર જે ગુણ ભસ્મને શરદી ન ઉપયોગી છે, એવી રીતના અનેકકારણોને લીધે લાગી હોય ત્યાં સુધી દુર્ગધ હરવાનો, જીવ જુની ભસ્મનો ત્યાગ કરી નવી ભસ્મ લેવાનું બચાવવાનો અને ચીકાશ હરવા વિગેરેનો હોય છે. શાસ્ત્રકાર સાતમા કલ્પમાં જણાવે છે, જેવી રીતે તે ગુણ શરદીથી જુની થયેલી રાખમાં નથી હોતો, સંયમધારીઓને ભસ્મ પૂર્વે જણાવ્યા પ્રમાણે અત્યંત એ વાત સમજાવવી પડે તેમ નથી. દાળ વગેરે ઉપયોગી છે, તેવી જ રીતે ડગલક (સ્પંડિલ ગયા દ્રવભોજનમાં પડેલી માખ ઉપર જો તાજી ભસ્મ પછી પાણીથી સ્વચ્છતા કરવા પહેલાં સ્વચ્છતા કરવા નાંખી હોય છે તો તે માખીઆદિ જીવને બચાવનાર
માટે જોઇતા ઈટના સુંવાળા કટકા) તૃણ પલાલ થાય છે, પણ ભસ્મ જો જુની થઈ ગઈ હોય છે
વિગેરે પણ પર્યુષણાકલ્પના પ્રારંભમાં પરિવર્તન તો તે માખીઆદિને બચાવનાર નથી થતી. કીડિયો
માગે જ છે, કારણ કે જો ઈટોના કટકા જુના ન પણ જુની ભસ્મમાં તેવી ગબ્ધ ન હોવાથી રોકાઈ
હોય અને તાજા હોય તેમાં રેત જામેલી હોતી નથી કે વિખરાઈ જતી નથી, પરંતુ નવી ભસ્મ હોય
અને તેથી તેની ઉપર વર્ષાકાળમાં પણ લીલ ફુલ છે તો તેની ગન્ધને લીધે કીડીઓનું આગમન રોકાય છે, અને આવેલી કીડીયો વિખરાઈ પણ જાય છે.
થવાનો સંભવ રહેતા નથી પરંતુ જ્યારે ઇંટોના કટકા અર્થાત્ જુની ભસ્મથી માખીઆદિની થતી વિરાધના જુના હોય છે અને તેથી તે ધૂળ વિગેરેને લીધે બચતી નથી અને કીડીયો આદિની થવાની વિરાધના અનંતકાયની ઉત્પત્તિ ઈટના ટુકડાઓ ઉપર થાય પણ બચતી નથી, પરંતુ તે બધો બચાવ તેવી છે, વળી જુની ઈટોના કટકા ધૂળ વિગેરે ચીકાશવાળા ગન્ધવાળી નવી ભસ્મથી બની શકે છે. માટે હોવાથી તેમાં કુંથુઆદિ ત્રસ જીવોની ઉત્પત્તિ થવાનો શાસ્ત્રકારો પર્યુષણાકલ્પમાં રહેવાને તૈયાર થયેલા સંભવ ઘણે અંશે રહે, એટલે જુના રાખેલા ઈટના મહાનુભાવોને જુની ભસ્મનો ત્યાગ કરી નવી ભસ્મ કટકારૂપી ડગલાથી શૌચ કરતાં અનંતકાય અને