________________
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
૫૨૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૩-૯-૩૮ વાત તો એક હાનો છોકરો પણ કહે છે. જ્યારે દૂષણો જાણ્યાં હતાં ! જો તેઓ અપેક્ષા સમજ્યા આ નવવંતના લાંબા બીરબલ સત્તાવીશમાંથી નવ હોત તો અહીં તેઓની ભૂલ થવા નજ પામત ! જાય તો શુન્ય બાકી રહે છે એવો લવારો કરે છે, એજ રીતે જીવને નિત્ય કહ્યા છે તેમાં પણ અપેક્ષા અને આપ તે જવાબને ખરો માનીને તેને વળી ઈનામ સમજવાની છે. એકાંતનિત્યનું અથવા એકાંતઅનિત્યનું આપો છો એ સઘળું જોઈને અમે એવી વાત કરી શાસ્ત્રમાંજ ખંડન છે તો અહીં એકાંત નિત્ય માનીએ હતી કે ખરેખર બાદશાહ સલામતનો આ સઘળો તેમાં વિરૂદ્ધતા આવે, પરંતુ ખરી વસ્તુસ્થિતિ તેવી કારભાર નાદન જેવી છોકરવાદીથી ભરેલો છે. નથી. અહીં. જે જીવનું નિત્ય પણું માનવામાં આવે બાદશાહે હસીને બીરબલને કહ્યું “બીરબલ! આ છે તે નિત્યપણું આપેક્ષિક છે તે કઈ અપેક્ષાનું છે ઉમરાવોને તારા પ્રશ્નોત્તરમાં શંકા થઈ છે માટે એને તે સમજી લો! નિત્યપણું તે સ્યાદ્વાદની અપેક્ષાનું તારો જવાબ સાચો છે એ સમજાવી બતાવ ! છે. બીરબલ બોલ્યો, ભાઈઓ ૨૭ નક્ષત્રો છે તેમાંથી
જીવ કઈ અપેક્ષાએ નિત્ય છે. વરસાદના નવ નક્ષત્રો ગયા ! જો વરસાદના નવ નક્ષત્રો કાઢી નાંખીએ તો પછી વગર વરસાદના જીવનું જે નિત્યપણું અહીં સ્વીકારવામાં બાકીના નક્ષત્રો રહ્યાં ! પરંતુ જ્યાં વરસાદ ન પડે આવ્યું છે તે સ્યાદ્વાદની અપેક્ષાએ સ્વીકારવામાં ત્યાં બીજા નક્ષત્રો ધૂળ બરાબર છે. એટલે જ મેં આવ્યું છે, અન્ય રીતે નહી. હવે અહીં બીજી એક ૨૭માંથી ૯ જાય તો શૂન્ય રહે એમ કહ્યું છે. વાત તપાસો. તમે જીવને નિત્ય સમજાવો છો અને વરસાદ વિના બધું નકામું
બીજા જીવને અનિત્ય સમજાવે છે એમાં ફરક શો તમે પણ વિચાર કરી જોશો તો તમને પણ આસ્તિકતા કઈ વસ્તુને અંગે જરૂરી છે તે વિચારો. માલમ પડશે કે બીરબલે જે જવાબ આપ્યો હતો આસ્તિકતા તે માત્ર એકજ વસ્તુ માટે ખરી જરૂરી તેજ જવાબ તદન સાચો છે. આથી સ્વાતીસધીમાં છે. આત્માને મોક્ષ મેળવી આપવો એનેજ અંગે નક્ષત્રો વરસાદના છે. તે નક્ષત્રો જો કોરા ગયા તો આસ્તિકતા જરૂરી છે. હવે એ મોક્ષ ક્યારે મળે તે પછી બીજાં ક્યાં નક્ષત્રો પાણી લાવવાના હતા ? વિચારો. જવાબ એ છે કે આત્મા ભવપરંપરાએ બીરબલ અને બાદશાહની આ વાત તદન સાચી ભટકતો બંધ થાય ત્યારે જ તેને મોક્ષ મળી શકે હવે હતી, પરંતુ તે છતાં ત્યાં બેઠેલા સભાજનો એ એ પ્રશ્ન વિચારીએ કે આત્મા ભવમાં ભટકતો બંધ વાતચીતને સમજી શક્યા ન હતા અને તેથી તેમણે ક્યારે થાય? જવાબ એ છે કે આત્મામાં એવી અપેક્ષા ન સમજવાને લીધે બીરબલ બાદશાહના માન્યતા દૃઢ થાય કે હું આત્મા પોતેજ નિત્ય છું