________________
.
.
.
.
.
૫૦૧
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૫-૮-૩૮ વિના કારણે અપવાદના સેવનથી થતું કટુક સાધુઓ લોચ ન કરાવે અને તે કૃત્યને અપવાદપદમાં ફિલ.
જોડે કે જાહેર કરે તે શાસ્ત્રનુસારી અને જેવી રીતે દ્રવ્યાદિક કારણોને અંગે થતું શાસનપ્રેમીઓને માટે તો કોઈપણ પ્રકારે ક્ષત્તવ્ય અપવાદનું સેવન તે ઉત્સર્ગના ફલને દેનારૂં છે, એવી જ નથી. જ રીતે વગર દ્રવ્યાદિક કારણોએ સેવાતો અપવાદ અશક્ત માટે મુંડન તે મર્યાદિત હોય ? એ ઉત્સર્ગમાર્ગની સરખો નથી એટલું જ નહિં બીજી એક વાત એ પણ ધ્યાનમાં રાખવાની પરન્તુ તે વાસ્તવિક રીતે અપવાદ માર્ગ જ નથી,
છે કે લોચકરનારા સાધુઓને જ ચાર મહિના છ કિન્તુ સુખશીલતાસ્વરૂપ તે અપવાદનું સેવન ગણાય .
મહિના કે વર્ષ સુધી માથાના વાળો વધવા દેવાની અને તેથી નિષ્કારણ અપવાદ સેવનારાઓને માટે
આશા છે, પરંતુ જેઓ જુવાન હોય, વૃદ્ધ હોય, શાસ્ત્રકારો સંયમની વિરાધના થયેલી જણાવવા સાથે
કે હાય જેવી અવસ્થામાં હોય, તો પણ જો તે મુંડન દુર્ગતીનું ગમન જ જણાવે છે. વળી બારીકદ્રષ્ટિએ જણાવીએ તો વગર અપવાદના સ્થાને અપવાદ છે
કરાવનારા હોય તો તેને ચાર મહિના છ મહિના એમ કહેનારા કે અપવાદને માનનારાને શાસ્ત્રકારોએ
કે વર્ષ સુધી કેશોને વધારવાનું ફરમાન શાસ્ત્રકારોએ ઉસૂત્રભાષક કે ઉન્માર્ગગામી જ જણાવ્યા છે,
જણાવેલું નથી. અશક્તોને માટે શાસ્ત્રકારોએ ધ્યાન રાખવું કે સ્ત્રીના સંઘટ્ટાને માટે સર્વથા એકાન્ત
લોચનને સ્થાને મુંડનનો જે અધિકાર દીધેલો છે તેમાં પક્ષ નથી, કેમકે સ્ત્રી એવી નદીમાં તણાતી જે સાધ્વી
મહિનાની મર્યાદા જણાવવામાં આવી છે. એ દૃષ્ટિએ તેના બાહુઆદિક અંગોપાંગોને પકડીને પણ નદીથી જો વિચારીએ તો શાસ્ત્રોના કથનનું તત્ત્વ એજ નીકળે બહાર કાઢવાનું શાસ્ત્રકારો ફરમાન કરે છે, છતાં કારો કરશાન કરે છે કે મુંડન કરાવનારાએ એક મહિને મુંડન કરાવી લેવું
મુંડન કરાવન શ્રી કુવલયપ્રભાચાર્ય સ્ત્રીનો સંઘઢો કે જે પોતાના જ જોઈએ. જો કોઈપણ વિશેષ કારણ ન હોય અને પ્રમાદથી થયેલો હતો તેનો અપવાદપદ નામ લઈને છ મહિના સુધી વાળ વધારીને કે વર્ષ સુધી વાળ બચાવ કર્યો તેથી તે આચાર્ય જે પર્વે વધારીને જે મુંડન કરાવવામાં આવે તે કેવલ લોચ તીર્થંકરનામગોત્ર બાંધેલું હતું તે ચાલ્યું ગયું અને કરનારા સાધુઓની સરખા દેખાવવાના ઢોંગ જ કે ચોવીસીઓ સુધી તેઓની સંસારમાં રખડપટ્ટી કરવા જેવું ગણાય, લેખક માને છે કે જો શાસ્ત્રકારોના થઈ. આ વસ્તુ ધ્યાનમાં રાખનારો મનુષ્ય પોતાના કથન મુજબ કોઈપણ કારણથી મુંડન કરાવનારને પ્રમાદથી થયેલા કાર્યને પણ અપવાદના નામથી મહિને મહિને મુંડન કરાવવાનું બને તો વર્તમાનમાં બચાવે નહિં જ તો પછી સુખશીલતાને લીધે કે લોચ નહિં કરાવવાના રાસ સાધુમાંથી સિત્તેર દુઃખભીરતાને લીધે લષ્ટપુષ્ટ યુવાન નિરોગી સાધુઓ તો લોચ કરાવવા જ તૈયાર થાય. કારણ