________________
૪૬૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૭-૭-૩૮ એ જીનભવન હોટા પર્વતોના શિખરો ઉપર કરાય છે કે જે મનુષ્ય સર્વવિરતિરૂપ સંયમને નહિં લેવાથી જીનેશ્વરભગવાનના જન્મ-દીક્ષા-કેવળજ્ઞાન-અને મોક્ષ આરંભપરિગ્રહમાં આસક્ત છે અને કુટુંબના એ ચાર સ્થાનમાં કરાય, યાવત્ સંપ્રતિ મહારાજની પરિપાલન માટે ધનનું ઉપાર્જન કરે છે, તેનો ધન, પેઠે દરેક શહેરે અને દરેક ગ્રામ. તથા સ્થાને સ્થાને ઉપાર્જન કરવાનો પ્રયત્ન નિષ્ફળ ન જાય માટે કરાય. એવો વૈભવ કદાચ ન હોય તો ઘાસની ઝુંપડી જીનભવનવિગેરેમાં ધન ખર્ચવુંજ જોઇએ, અને એ આદિથી પણ જીનભવન કરવું જોઈએ. કલ્યાણકારી છે. એવી રીતે ધનનો સદુપયોગ
શાસ્ત્રકાર મહારાજા ફરમાવે છે કે પરમગફ કલ્યાણકારી છતાં પણ ધર્મને માટે ધન ઉપાર્જન એવા તીર્થકર ભગવાનને ઉદેશીને જેઓ ઘાસની પણ કરવું તે તો ઉપયોગી નથી, કારણ કે આવું કહેવામાં ઝુંપડી કરે અને તેમાં એકપણ પુષ્પ ચઢાવે તે આશ્વ,
આ આવ્યું છે કે જેમ કચરાથી ખરડીને અંગોપાંગને મનુષ્યના પુણ્યનું પ્રમાણ ક્યાંથી થઈ શકે ? તો પછી ધવાં તેના કરતાં છેટે રહીને કચરાનો સ્પર્શ ન જેઓ હોટી દઢ અને સજ્જડ એવી શિલાઓના કરવો તે સારું છે, તેવી રીતે ધર્મને માટે જેને સમુદાયથી ઘડાયેલા જીનભવનને શભમતિથી પૈસાની ઈચ્છા રાખવી હોય તેને તો ઈચ્છા નહિ બનાવે તે મહાભાગ્યશાળીઓ વૈમાનિકદેવપણે
ન કરવી તેજ શ્રેષ્ઠ છે. કદાચ કહેવામાં આવે કે જેમ ઉત્પન્ન થાય તેમાં આશ્ચર્ય શું?
વાવડી-કૂવા-તળાવ વિગેરે ખોદાવવાથી વર્તમાનમાં
કીર્તિ જશવિગેરે થાય તો પણ તે ભવિષ્યમાં અશુભને જો જીનભવનને કરાવનાર રાજા વિગેરે હોય બંધાવનાર છે એવી રીતે જીનભવનાદિકનું કરવું તે તો તેને ઘણા ભંડારો-ગામો-નગરો-મંડળો અને પણ ભવિષ્યમાં અશુભ અનુબંધવાળું હશે. એમ ગોકુળ વિગેરે આપીને જીનભવનક્ષેત્રમાં ધન નહિં કહેવું. કારણ કે જીનભવન તો સમગ્રગણનું વાપરવું જોઈએ. જેવી રીતે નવા જીનભવનો ધામ એવા સંઘનો સમાગમ થવાનું કારણ છે. ધર્મ બનાવીને ચૈત્યક્ષેત્રમાં ધન વપરાય છે, તેવી જ રીતે દેશના પણ તેમાં બની શકે છે, ધર્મરત્ન અંગીકાર જીર્ણ અને ક્ષીર્ણ એવાં ચૈત્યોને સમારવાં અન નષ્ટ કરવાનું બની શકે છે, માટે આ જીનભુવન વિગેરે ભષ્ટ એવા ચૈત્યોનો ઉદ્ધાર કરવો તે પણ ચૈત્યક્ષેત્રજ તો નક્કી ભવિષ્યના શુભના ઉદયને કરનારજ છે. કહેવાય છે.
જોકે એમાં છ કાયની દ્રવ્ય થકી વિરાધના દેખાયા આ સ્થાને શંકા કરે છે કે નિષ્પાપ છે, પરંતુ તેનાથી પ્રવર્તવાવાળા ગૃહસ્થો ને તે એવા જૈનધર્મને આચરવામાં અતિનિપુણ એવા વિરાધના હોતી નથી ધ્યાને આધીન થયેલા તે લોકોને જીનભવન અને બિંબનાં પૂજાદિક કરવાં તે ગૃહસ્થો સૂક્ષ્મ એવા પણ જીવોની રક્ષા કરનારા અનુચિત જેવાંજ લાગે છે. કારણ કે તે છએ હોય છે એટલે તેમને વિરાધતા લાગે નહિ. જીવાયની વિરાધનાનું કારણ છે, કેમકે તેમાં ભૂમી શાસ્ત્રકારોએ પણ કહ્યું છે કે સૂત્રની વિધિએ કરીને ખોદવી પડે, કાષ્ટ ઈટો વિગેરે લાવવું પડે, ખાડા સંયુક્ત અને યાતનાથી પ્રવર્તવાળાને જે વિરાધના ખોદવા પડે, ઈટો ચણવી પડે, પાણીના ધોધ ચાલે, થાય છે તે વિરાધના વિરાધના નથી, પણ પરિણામે વનસ્પતિ અને ત્રસ કાયની પણ વિરાધના વિના નિર્જરાને આપનાર છે, એક વાત તો ચોકખી છે તે થતાં નથી. આવી શંકાના સમાધાનમાં જણાવે કે યતનાથી પ્રવનારને પણ સૂત્રની વિધિથી પ્રવવા