________________
૫૦૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા.૪-૯-૧૯૩૭ પરંપરા ચાલતી હોવાથી શાસ્ત્રાનુસાર સર્વસમુદાય અમાવાસ્યા બીજી કરી નથી તેથી શાસે બે ભાદરવા સુદ ચોથનો ક્ષય હોય ત્યારે ભાદરવા સુદ અમાવાસ્યા માની નથી એ ચોક્કસ છે) તેમજ પડવે ત્રીજનો ક્ષય કરી ભાદરવા સુદ ત્રીજના દહાડે પણ કલ્પધર આવતો હતો અને તેથી છઠ્ઠનો પ્રશ્ન ચોથમાની તે ત્રીજની કરેલી ચોથના હિસાબે થયેલો હતો, એ પ્રશ્નોત્તર ઉપરથી સ્પષ્ટ માની પર્યુષણની અઠ્ઠાઈ બેસાડે છે અને તેથી જ કેટલીક શકાય છે કે પર્યુષણની અઠ્ઠાઈના આઠ દિવસો વખતે ભાદરવાના શુકલપક્ષના ત્રણ જ દહાડા પર્વતિથિરૂપ છતાં પણ તે તે તિથિને અંગે પ્રતિબદ્ધ પર્યુષણના લેવાય છે અને પાંચ દહાડા શ્રાવણ ક્રિયાવાલી નહિં હોવાથી તે આઠ દિવસમાં ચૌદશ (ભાદરવા) વદના લેવા પડે છે. તેવી જ રીતે આદિ પર્વ સિવાયની તિથિઓની વૃદ્ધિ હાનિ ભાદરવા સુદ ચોથ એ સંવચ્છરીનો નિયત દિવસ માનવામાં અડચણ ગણેલી નથી. એવી જ રીતે હોવાથી પર્વરૂપ છે તેની જો વૃદ્ધિ થાય છે તો બે પૂર્વકાલની સંવચ્છરીનો દિવસ જે ભાદરવા સુદ ત્રીજ માનવામાં આવે છે અને તે કારણથી ભાદરવા પાંચમ તે પણ તિથિ પ્રતિબદ્ધ નિયમવાળો સુદના પાંચ દિવસો પસણમાં આવવાથી શ્રાવણ સંવછરીનો પલટો થયા છતાં પણ શાસ્ત્રકારોમાં (ભાદરવા) વદના ત્રણ જ દિવસ લેવા પડે છે. માનેલો છે. એકંદર સંવચ્છરીના આઠ દિવસો પહેલેથી ભા.સુ. પંચમીની ક્ષચવૃદ્ધિ ન થાય પર્યુષણની અઠ્ઠાઈનો આરંભ કરવામાં આવે છે.
' અર્થાત્ જ્ઞાનપંચમીને અંગે આરાધના જો કે પર્યુષણના આઠે દિવસો “માદિયા;” એ
કરનારાઓને તે ભાદરવા સુદ પાંચમનો દિવસ પણ વાક્યથી પર્વરૂપ છે, છતાં પણ તે આઠે દિવસનાં
જરૂરી આરાધવાનો જ છે. કેટલાકો એવું સમાધાન કાર્યો તિથિપ્રતિબદ્ધ નહિં હોવાથી તિથિ સિવાયના બીજા દિવસોની પજુસણની અટ્ટાઈમાં થતી વૃદ્ધિ
કરે છે કે ભાદરવા સુદ પાંચમની આરાધના નહિ હાનિને પચાસણથી પહેલાની તિથિમાં લઈ જવાતી થઈ
થઇ જવાની થઈ શકવાને લીધે જ જ્ઞાનપંચમીના આરાધનમાં નથી અને આજ કારણથી શ્રી હીરસરિજી પાંચ વર્ષ ઉપર પાંચ મહિના રાખવામાં આવેલા મહારાજના વખતે પણ કેટલીક વખતે ચૌદશે છે. આવું સમાધાન કરનારાએ સમજવું જોઈએ કે કલ્પધર આવતો, કેટલીક વખત ટીપ્પનાની વધેલી જ્ઞાનપંચમી સિવાયની તિથિઓ પણ તે તે તિથિઓ બીજી અમાવાસ્યાએ (જો કે શાસ્ત્રની અપેક્ષાએ તો જેટલી સંખ્યાના વર્ષો અને મહિના સુધી અમાવાસ્યાની વૃદ્ધિએ તેરસની જ વૃદ્ધિ થતી હતી આરાધવાની હોય જ છે. માટે જ્ઞાનપંચમીના અને થાય છે, પણ ટીપ્પણાની અપેક્ષાએ બીજી આરાધનામાં ભાદરવા સુદિ પાંચમના પેટે પાંચ અમાવાસ્યાએ કલ્પધર થવાથી ટીપ્પણાની અપેક્ષાની મહિના વધાર્યા છે એમ કહેવું કોઈપણ પ્રકારે તિથિઓને અંગે પ્રશ્ન રહે. પ્રશ્ન અને ઉત્તરમાં તો વ્યાજબી નથી. વળી જો એવી રીતે પંચમીની