________________
૪૮૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૩-૮-૧૯૩૬ અંગીકારરૂપ દ્રવ્યચારિત્ર સિવાય મોક્ષની પ્રાપ્તિ પણ ધોરતમ આશાતના કરે છે એમ કેમ ન કહેવું? કથંચિત્ થઈ શકે. પણ પ્રાણાતિપાતઆદિની છતાં જણાવ્યા મુજબ કદાચ કોઇ અપેક્ષાએ નિવૃતિરૂપ કે રજોહરણઆદિ અંગીકારરૂપ બાહ્યલિંગ જે ત્યાગની પ્રતિજ્ઞાવડે રજોહરણઆદિના દ્રવ્યચારિત્રની અનાવશ્યકતા ગણનારો તો કોઇપણ સ્વીકારરૂપ કહેવાય તેની મોક્ષની પ્રાપ્તિ માટે ભવકે કોઇપણ કાલે મોક્ષે ગયો નથી જતો નથી અનિયમિતતા કહી શકાય. વાચકવૃંદે ધ્યાન રાખવું અને જાય પણ નહિં. માટે પણ દ્રવ્યત્યાગ જરૂરી છે કે ઉપર્યુકત દ્રવ્યલિંગની અનિયમિતતા ગ્રહણકારાએ નહિ તો ઉપાદેયતાની બુદ્ધિધારાએ મોક્ષપ્રાપ્તિ માટે છે, છતાં મોક્ષસાધક માટે તો તે દ્રવ્યત્યાગની એટલે સ્વલિંગની ઉપેક્ષા બુદ્ધિવાળો દ્રવ્યલિંગની અનિયમિતતા છે નહિ અને અને હોઇ ગૃહિલિંગ કે અન્યલિંગ કેવલ કે મોક્ષ મેળવી શકે પણ નહિ, અને તેટલા માટેજ ત્રિલોકનાથ શકતો જ નથી. તો પછી રજોહરણાદિના સ્વીકાર રૂપ તીર્થંકરભગવાન્ વગેરે મોક્ષને મેળવવા તૈયાર થાય પ્રાણાતિપાતાદિની નિવૃત્તિરૂપ દ્રવ્યલિંગને જેઓ છે ત્યારે જરૂર બાહ્યલિંગ અંગીકાર કરે છે તેમ જ અનાવશ્યક ગણાતા હોય અથવા હેય ગણાતા હોય અનિયમિતતા હોત તો તે મોક્ષની પ્રાપ્તિ માટે તૈયાર તેવાઓને કેવલ કે મોક્ષ થવા તો દૂર રહ્યા, પણ થયેલા મહાનુભાવોએ દ્રવ્યલિંગ બાહ્યત્યાગરૂપે કે સમ્યકત્વ પણ હોવાનો સંભવ નથી. તેવા રજોહરણાદિપે અંગીકાર કર્યું તે અણવિચાર્યું અથવા દ્રવ્યલિંગનો અનાદર કરનાર અને અનાવશ્યકતા વ્યર્થ કર્યું એમજ કહેવું પડે, અને સાથે સાથે એમ જણાવનાર ભાવસભ્યત્વ વગરના ગણાય એટલુંજ પણ કહેવું પડે કે તે ત્રિલોકનાથ તીર્થંકરભગવાન્ નહિપણ દ્રવ્યસકત્વ તેઓને હોયજ નહિ, અને વગેરે પ્રેક્ષાપૂર્વક કરનારા હોતા અને મહાપુરૂષો નકકી સમજાય તેમ છે, વળી એ વાત પણ બરોબર હોતા, અને શાસ્ત્રકારોએ પણ શાસ્ત્રોમાં જે તેઓનું ધ્યાનમાં રાખવા જેવી છે કે કેવલિપણું છતાં જો ઇર્યાસિમિતિઆદિ સહિતપણાને લીધે જે ભવસ્થદશામાં અંતર્મુહુર્તથી વધારે વખત રહેવાનું અનગારદશાનું વર્ણન કર્યું છે તે વ્યર્થ છે, ભગવાન્ હોય છે તો કેવલિમહારાજ પણ દ્રવ્યલિંગ એટલે જિનેશ્વરમહારાજની દીક્ષા જે દ્રવ્યત્યાગરૂપ છે તે હિંસાદિના ત્યાગને જરૂર અંગીકાર કરે છે. અર્થાત્ કુદરતે કલ્યાણક તરીકે જગત્માં જાહેર કર્યું, તે બધું આકસ્મિક સંયોગે દ્રવ્યલિંગ વિના મોક્ષ કે વ્યર્થ અને અનુમોદનાલાયક નહિ એમજ કહેવું પડે. કેવલજ્ઞાનની ઉત્પત્તિ દેખીને દ્રવ્યલિંગની જરૂરી અર્થાત્ ધ્યાન રાખવાની જરૂર છે કે અન્યલિંગ અને ઓછી કરવામાં આવે છે તેના કરતાં કેવલજ્ઞાનની ગૃહિલિંગે જે સિદ્ધ થવાનું જણાવેલ છે તે સ્વલિંગરૂપ પ્રાપ્તિ થઈ ગયાં છતાં પણ જેઓએ હિંસાદિનો કારણની અનિયમિતતા કે અન્યથાસિદ્ધતાને માટે પરિહાર નથી કર્યો હતો તેઓ હિંસાદિના નથી. પણ જૈનશાસન અને તેના શુદ્ધનયોની પરિહારરૂપ નથી દ્રવ્યલિંગને ગ્રહણ કરે છે, એ ભાવઅપેક્ષાની પ્રબળતા દ્રવ્યની જણાવી દ્રવ્યની હકીકત સમજીને કેવલિમહારાજને પણ ગ્રહણ કરવા અનેકાન્તિકતા અને અનાત્યંતિકતા માત્ર જણાવવા લાયક લાગતું દ્રવ્યચારિત્ર સર્વ જીવોને મોક્ષની ઇચ્છા માટેજ છે. અર્થાત્ દ્રવ્યશબ્દજ કારણવાચી હોવાથી હોય તો આવશ્યક છે, એમ કેમ લાગતું નથી ? દ્રવ્યલિંગજ ભાવલિંગની મોક્ષસાધક માટે તેમજ કેવલીમહારાજ સરખાને જે વસ્તુ ગ્રહણ કરવાની મોક્ષની પ્રાપ્તિ માટે એકાન્તિકતાના હિસાબેજ માત્ર જરૂર પડે છે. તે વસ્તુને અનાવશ્યક ઉપેક્ષણીય કે દ્રવ્યલિંગ જે સ્વલિંગની વાત ટુંકી કરી ભાવલિંગના હેય તરીકે ગણાવનારો મનુષ્ય કેવલિમહારાજની વિચાર ઉપર આવીયે. આ વાત તો સર્વ સજજન