________________
૪૬૫
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુલાઈ ૧૯૩૬
એવો મહાન અને એવો અપૂર્વ છે કે જેનું આ વાણી ધન જાણ્યા પછી વિલંબ થાય કે ? વર્ણન પણ કરી શકવા અસમર્થ છે. સમ્યકત્વ પામતી
ધારો કે કોઈ શેઠીયાએ પોતાના વાડામાં લાખ વખતે જે આનંદ થાય છે તે આનંદ સમ્યકત્વ ,
રૂપીયા દાઢ્યા છે, એ રૂપીયા ઉપર ધૂળના ઢગલે પામનારો પણ જાણી શકવા છતાં તેને વ્યક્ત કરી
આ ઢગલા થઈ ગયા હતા, અને ધન અંદર દટાઈ ગયું શકતો નથી એ આનંદ માત્ર કેવળીભગવાનો જ
હતું, જ્યાં ચોપડો લઈને એ શેઠીયાનો છોકરો જાણી શકે છે. જે વખતે તમે મિથ્યાત્વી હતા તે
1 વાંચવા બેઠો અને તેને ચોપડામાંથી એ રકમનું સમયે તમે આત્માને કેવળ સ્વરૂપવાળો જાણતા ન
નિશાન મળી આવ્યું, તો તે જ ક્ષણે પેલો છોકરો હતા, પણ જ્યારે તમને સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ થઈ ત્યારે ,
તે પોતે સામાન્યદશામાં હોય તો પણ ધનના ઢગલા તમે આત્માને પહેલ વહેલો કેવળસ્વરૂપવાળા જાણી પરથી કચરો ખસેડવાનો ઉદ્યમ કરવા માંડે છે. પોતે માની લીધો. તમે આત્માને કેવળસ્વરૂપવાળો માન્ય
સામાન્યદશામાં હોય તેથી પ્રયત્નોમાં ક્ષતિ રહેવા રાખ્યો એટલે તમને વિશ્વાસ બેસી ગયો કે આજે ટે
દેતું નથી, પરંતુ ઉલટો વધારે દૃઢતાથી પ્રયત્નો કરે નહિ તો ગમે ત્યારે પણ મારા આત્માનું આ સ્વરૂપ છે. તો પણ એટલું તો સમજી લે છે કે ધન વિદ્યમાન છે અને તે હું મેળવી શકવાનો છું.
છે. માત્ર આ કચરો કે જેના એ ધનની ઉપર થરના આનંદ ક્યારે થાય ?
થર ચઢી ગયા છે તે ખસેડી લઉં તો પૈસા તો હવે ચોપડામાં તમારી લાખોની રકમ જોઈને તૈયાર છે. આ કચરો ખસેડવાના કામમાં પેલો તમોને જેટલો આનંદ થાય તેનાથી દશ વીસ ગણો સામાન્ય સ્થિતિનો માણસ પણ જરા સરખોય પ્રમાદ અરે અનંતગણો આનંદ તમોને સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ કરતો નથી. અને ધનની આ સ્પષ્ટવિગતો જાણ્યા વખતે થાય છે, પરંતુ આ અપરિમિતઆનંદની પ્રાપ્તિ પછી પણ જો એ ધન મેળવવામાં પ્રમાદ કરે છે ક્યારે થાય છે તે તમારે વિચારવાનું છે. આ તો આપણે તેને મૂર્મો જ કહીએ છીએ. અપરિમિતઆનંદની પ્રાપ્તિ તમોને ત્યારે જ થાય છે પછી પ્રમાદ ન થાય ? કે જ્યારે તમો સમ્યકત્વ સાથે જ કેવળજ્ઞાન એ
આ ઉદાહરણ અહીં ધર્મના ક્ષેત્ર વિષે લાગુ આત્માનો સ્વભાવ છે એમ માની લ્યો ત્યારે ! આ
પાડો. જ્યારે આત્મામાં સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે. ઉપરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે જેને સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ
ત્યારે આત્માના કેવળજ્ઞાન, દર્શન, વીતરાગપણું, જ થઈ શકી નથી તેને કેવળજ્ઞાનનો અત્યાનંદ
અનંતવીર્ય, અનંતસુખ વગેરે દેખાય છે. સમ્યકત્વની પ્રાપ્તવ્ય છે એમ પણ થઈ શકતું જ નથી ? નાનો
પ્રાપ્તિ થવાની સાથે જ આ સઘળા નિધાનો દેખાય છોકરો ચોપડો ઉઘાડીને જુએ અને પોતાને નામે
છે, અને તેથી સમ્યકત્વ પામનારને અપૂર્વ આનંદ લાખ રૂપીયાની રકમ વાંચે તો પણ તેથી તેને
થાય છે. જેમ ઉપરના ઉદાહરણમાં ધનની ઉપર આનંદની પ્રાપ્તિ થએલી જણાતી નથી! એ જ પ્રમાણે
કચરાના થરના પર ચઢેલા જાણ્યા છે તેમ અહીં આપણને પણ કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ જેટલો આનંદ હજી જણાતી નથી, કારણ કે જીવ સંપૂર્ણજ્ઞાનવાન,
કેવળજ્ઞાન, દર્શન, વીતરાગપણું, અનંતવીર્ય,
અનંતસુખ એ બધા ઉપર કર્મરૂપી કચરાના થરો કેવલ્યસ્વરૂપ ઇત્યાદિ લક્ષણોથી યુક્ત, અનંત વીર્ય
વળગેલા જાણ્યા છે. હવે સાધારણબુદ્ધિથી વિચાર અને અનંત સુખવાળો છે એવું ભાન હજી આપણને
કરો કે જેને એ વાતની માહિતી થાય કે મારા વાડામાં થયું નથી.
લાખ રૂપીયાનું સોનું દાટેલું છે અને તેના ઉપર