________________
૪૬૩
શ્રી સિદ્ધચક્ર
1 જુલાઈ ૧૯૩૬ નાખવા જોઈએ પરંતુ પહેલી વાત તો એ છે કે કુવામાં માણસ કરોડાધિપતિ હોય અને તેની પાસે કોઈ હોય તો જ હવાડામાં પાણી આવી શકે છે. જો કુવામાં દાનમાં શીંગડું માગવા આવે તો એ કરોડાધિપતિ પાણી ન હોય તો હવાડામાં પણ પાણી ન જ આવી પણ એ શીંગડું ક્યાંથી આપી શકવાનો હતો? શીંગડું શકે તે જ પ્રમાણે તમારા બાળકોમાં તમો એ સંસ્કાર આપવાની તેને ના જ પાડવી પડે છે, કારણ કે તે ત્યારે જ નાખી શકો છો કે જ્યારે તમારા પોતાનામાં કરોડાધિપતિ છે પરંતુ શીંગડું તેની પાસે નથી ! ! જ એ સંસ્કારો પડ્યા હોય !
એ જ પ્રમાણે આપણે પણ સમજવાનું છે. આપણામાં
જ સંસ્કાર ન હોય તો પછી આપણે આપણા છોકરાને પહેલાં તમે સુધરો.
ધર્મના સંસ્કાર ક્યાંથી આપી શકવાના હતા ? તમે આવી વસ્તુસ્થિતિમાં પહેલું કાર્ય તો એ છે પોતે જ આત્માનું અનાદિપણું, અનંતપણું વગેરે કે તમારે પોતે જ આત્મા અનાદિનો છે અને તે સમજ્યા નથી, અને તમે એ વસ્તુઓનો તમે પોતે અનંતવીર્ય, અનંત સુખવાળો, વીતરાગ સ્વરૂપ, જ પરસે નિશ્ચય કરી લીધો નથી તો પછી તમે બીજાને કેવલજ્ઞાન દર્શનમય છે એ વસ્તુ ઓળખી લેવી ઘટે તો એ વસ્તુ કેવી રીતે પઢાવી સમજાવી શકવાના છે. જ્યાં સુધી તમે પોતે જ આ બાબતને ઓળખી હતા ? શક્યા નથી, તમે પોતે જ આ જ્ઞાનને પચાવી શક્યા
ફરી ફરી એ ત્રણ વાત? નથી ત્યાં સુધી તમે તમારા બાળકોને એ જ્ઞાન આપી રજા શકો અથવા તો એ સંસ્કાર તમારા બાળકોમાં નાખી જે વસ્તુ તમે માન્ય રાખી નથી, જે વસ્તુ શકો એ બનવાજોગ જ નથી. તમારી સ્થિતિ તો તમારા આત્મામાં પચી ગઈ નથી તે વસ્તુ તમે તમારા એ છે કે તમે પોતે જ હજી જીવને કેવળજ્ઞાનદર્શન બાળકોને તો ક્યાંથી જ આપી શકવાના હતા ? સ્વરૂપ અનંતવીર્ય, અનંતસુખવાળો, વીતરાગમય એટલા જ માટે તમારી સૌથી પહેલી ફરજ એ છે માનવાને તૈયાર નથી. તમે આ વસ્તુને માની શક્યા કે તમારે પોતે પહેલાં એ ત્રણ વસ્તુઓનો નિશ્ચય નથી. અને કદાચ તમે આ વસ્તુને માની હોય તો કરી લેવાનો છે કે (૧) આત્મા અનાદિનો છે (૨) પણ તમે તમારા આત્મામાં આ વાત પચાવી શક્યા કર્મસંયોગ અનાદિનો છે અને (૩) ભવ પણ નથી, હવે વિચાર કરો કે જો તમારા હૃદયમાં જ અનાદિનો છે. તમારા મગજમાં જ જો આ વાત તમે આ વાત નથી પચાવી શક્યા તો પછી તે વસ્તુ ઠસી ગઈ હોય તો તો સમજી લેજો કે તમારો અને તમે તમારા બાળકોમાં તો કેવી રીતે ઠસાવી શકવાના તમારા બચ્ચાંનો બંનેનો બેડો પાર છે ! તમે હીરાની હતા વારૂ ?
પરીક્ષા તમારા બાળકને બરાબર શીખવો છે. તમારો નિશ્ચય પાકો કરો.
કાપડીઆ હો તો તેની કળા બરાબર તમારા
છોકારામાં ઠસાવો છે અથવા તો બીજો ધંધો કરતા મતિ વિલિતઃ લતે વિદ્યમાન" એ હો તો એ કળા પણ આબેહુબ તમારી સંતતિને આપો ન્યાયે તમારી પાસે જે વસ્તુ હોય તે જ તમે બીજાને છો કારણ કે એ કળા તમારા લોહીમાં પચી ગઈ આપી શકો છો. તમારી પાસે જે વસ્તુ નથી તે વસ્તુ છે, એ જ પ્રમાણે જો ધર્મના સંસ્કારો પણ તમારા તમે બીજાને આપી શકવાના જ નથી. ભલે તમે પોતાના જ અંતરમાં દઢતાથી પડેલા હશે તો તો બીજાને અપશબ્દ કહો અપશબ્દ આપો પરંતુ જરૂર જરૂર કોઈના ઉપદેશ વિના પણ તમે એ અપશબ્દ પણ તમે ત્યારે જ આપી શકો છો કે જ્યારે સંસ્કારો તમારા બાળકને આપવાના જ છો અને તમારા ખીસામાં અપશબ્દો જ ભરેલા હોય ! કોઈ એ સંસ્કારો દઢ થવાના જ છે.