________________
૪૧૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૯-૬-૧૯૩૬
વીધારકની મોત
આગમus
(દેશનાકાર
કc
***
).
, કરતw દર
(આગમોધ્યાટક.
દેશનાનુસારિભાવપણું કે ભાવાનુસારિદેશનાપણું ? મોક્ષમાર્ગના ઉપદેશની મહત્તા-
નહાપુJUાસ આદિની ગોઠવણસામાન્યરીતે ભાષ્યકાર મહારાજ વિગેરે એવા વક્તાઓનું મંતવ્ય એવું છે કે ઉપદેશની સ્પષ્ટ શબ્દોમાં જણાવે છે કે મોક્ષમાર્ગના ઉપદેશ ધારા એક જ હોય. કારણ કે સૂત્રકાર મહાત્માઓ સિવાય જગતમાં બીજો કોઈપણ હિતોપદેશ છે જ ચોખા શબ્દોમાં ફરમાવે છે કે નહીં પુરૂ ત્થરૂ નહિ આ વાત સકલજૈનસમાજ અને સુજ્ઞવર્ગને તદા તકg નEા તજજ્ઞ સ્થg તથા માન્ય છે.
UUUક્ષ , એટલે ઉપદેશમાં કોઈપણ જાતનો ઉપદેશ શ્રોતાને અનુસરતો કે શ્રોતા કોઈપણ જાતની વ્યક્તિની અપેક્ષાએ ફરક હોય જ ઉપદેશને અનુસરતો
નહિ. વળી વક્તાની અપેક્ષાએ પણ ચોખું જ છતાં વિચાર આ સ્થાને એટલો જ કરવાનો શાસ્ત્રકારોએ ફરમાવેલું છે કે તૂવતોડનુ-હબુદ્ધયા કે ઉપદેશને શ્રોતાગણને અનુસરિ બનાવવો કે વક્વેન્દ્રિતો મત અર્થાત્ શ્રોતાવર્ગ શ્રોતાઓએ ઉપદેશને અનુસરવું ? શાસ્ત્રના રહસ્યને સંસારસમુદ્રથી તરે કેમ? એવું લક્ષ્ય રાખીને ઉપદેશ સમજી પણ શકવાની જેઓની તાકાત નથી તેવા દેનાર ઉપદેશકને એકાંતથી ધર્મ થાય છે. આવી રીતે વકતાઓ તરફથી તો પહેલે નંબરે અને જ્યારે ઉપદેશ અને ઉપદેશકની સ્થિતિ શાસ્ત્રકારોએ સ્પષ્ટશબ્દોમાં એ જ કથન જાહેર થશે કે શ્રોતાવર્ગે સ્પષ્ટ કરી છે, તો પછી દરેક સુજ્ઞને એ માનવાની જ ઉપદેશને અનુસરવું જોઈએ. અર્થાત્ ફરજ જ આવી પડશે કે માત્ર શ્રોતાગણે જ ઉપદેશ પરમમહર્ષિયોએ કરેલો ઉપદેશ જે મનુષ્યોને રૂચે આત્મામાં પરિણમાવવો એ ફરજીયાત છે, એટલે નહિ તે અયોગ્ય ગણાય.
શ્રોતાએ ઉપદેશને અનુસરવાવાળા થવું, આ સર્વ
