________________
૨૭૩
શ્રી સિદ્ધ
તા. ૨૩-૩-૧૯૩૬
પરમપવિત્ર પર્યુષણાપર્વની વ્યવસ્થા
અને તેના પવિત્ર કાર્યો
. (અનુસંધાન પા-૧૫૩ થી ચાલુ) પચાસ દિવસની સંવછરીના આગ્રહવાળાની સંવચ્છરી માનનારાઓ તેજ રાત્રિએ થયેલા સ્થિતિ
અપરાધને અંગે સમુદાય, ઉપાધ્યાય અને આચાર્યને કદાચ આગ્રહની ખાતર એમ કહેવામાં આવે અંગે જે ભોજન, વંદન, અને સુત્રાર્થનો પરિહાર કે પોષ કે આષાઢ કોઇપણ વધ્યો હોય અને તે વર્ષ કઈ રીતિએ કરશે ? કેમકે તે પરિહારમાં બાર અભિવર્ધિત ગણાયું હોય, તો તે વર્ષમાં આષાઢ મહિનાથી અધિક સ્થાન નથી, અને આજ હિસાબે ચોમાસથી વીસ દિવસ એટલે શ્રાવણ સુદિ પાંચમે અજ્ઞાત કે જ્ઞાતિમાંથી કોઇપણ પર્યુષણા કોઇપણ સંવચ્છરી કરી જ લેવી, તો તેઓએ તેની પછીના દિવસે થાય, તોપણ સંવચ્છરી પડિકમણું તો વર્ષે શ્રાવણ સુદિ પાંચમે સંવર્ચ્યુરી કરવાનું માનવું ભાદરવા સુદ પાંચમેજ અને શ્રી કાલકાચાર્ય કે ભાદરવા સુદિ પાંચમે સંવર્ચ્યુરી કરવાનું માનવું? મહારાજ પછી ચોથને દિવસે જ યોગ્ય છે. ધ્યાન જો શ્રાવણ સૂદિ પાંચમે પર્યુષણા કરવાનું માનવામાં રાખવું કે સંવત્સરી પડિકમણું મુખ્યતાએ આવે તો બીજું વર્ષ અભિવર્ધિત ન હોવાને લીધે ખમતખામણાંને અંગે છે અને ખમતખામણાંનો પચાસ દિવસે પર્યુષણા કરવાનું છતાં વીસ દિવસેજ હિસાબ બાર મહિનાને અંગે નિયમિત રાખી. પર્યુષણા કરવાનું થાય એટલે અભિવર્ધિત અંગે ભાદરવાથી ભાદરવોજ મેળવેલો છે અને તેથીજ સર્વ કહેલો વિધિ ચંદ્રવર્ષને પણ ચોંટી જાય. અને જો શાસ્ત્રોમાં સંવચ્છરીનો સંબંધ ભાદરવા માસની ચંદ્રવર્ષમાં આષાઢ ચોમાસા પછી પચાસ દિવસે સાથેજ રાખેલો છે. પર્યુષણા કરવામાં આવે તો અભિવર્ધિત કે જેમાં પાક્ષિક, ચોમાસી અને સંવછરી પડિકમણાં મહિનો વધેલો હતો, અને જેમાં કાળમાસ તરીકે કરવાનાં કારણો ગણી શકીએ એવું હતું તેમાં તો કાલમાસ ગણ્યો એ વાત ધ્યાનમાં રાખવાની છે કે નહિ, અને જે ચંદ્રવર્ષ હતું અને જેમાં મહિનો જૈનશાસ્ત્રકારોનો મુખ્ય ઉદેશ સર્વ કર્મના નાશ રૂપી કાલમાસ તરીકે ગણાય એવો ન હતો, તેમાં એક મોક્ષ અગર સર્વ કર્મની જડરૂપ એવા મોહનીય કર્મને મહિનો અધિક કરવો પડયો તે કયા હિસાબે ? આ નાશ કરવા માટેનો રહેલો છે અને તેથી જ એક વસ્તુ વિચારતાં સ્પષ્ટ માલમ પડશે કે ગૃહીજ્ઞાત સંવચ્છરીથી બીજી સંવચ્છરીની વચ્ચે બાર માસ પર્યુષણાની તિથિએજ સંવચ્છરી પડિકમણું કરવું રાખી એક દિવસ પણ વધવાની મનાઈ કરવામાં તેવો આગ્રહ આગમ અને યુક્તિને અનુસરનારાને આવી છે, કેમકે જો તેમાં એક પણ દિવસ વધી તો શોભે તેવોજ નથી.
જાય, તો પંદરથી એક દિવસ વધતાં જેમ સંજવલન સંવચ્છરીનો દિવસ તો નિયમિત માસ અને કષાયપણું મટી પ્રત્યાખ્યાનાવરણીય કષાયપણું થાય નિયમિત પક્ષેજ હોવાનું કારણ
અને ચાર માસમાં એક પણ દિવસ વધતાં વળી અભિવર્ધિત વર્ષમાં શ્રાવણ સુદિ પાંચમે પ્રત્યાખ્યાનાવરણીયપણું મટી અપ્રત્યાખ્યાની