________________
૨૦૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૭-૨-૧૯૩૬ સૂત્રોના અભ્યાસક્રમમાં આવશ્યકનું પ્રાથખ્ય વિગેરેના વિશેષણ તરીકે ચારિત્રક્ષifક્ષUTIK એ પદ
વળી સમગ્ર સત્રોની અંદર આ એકજ એવં શાસ્ત્રકારોએ વ્યાપકપણે રાખેલું છે. એટલે સૂત્ર છે કે જે ભગવાન્ જિનેશ્વર મહારાજથી મળેલી આચારની અપેક્ષાએ આચારાંગની સર્વ અંગોમાં ૩૫ર્નવા વિગેરે ત્રણ નિષધથી રચાએલા બાર
બા અને પૂર્વ કરતાં પણ પહેલી સ્થાપના કરી તેની માફક અંગમાં સ્થાન નહિ પામેલું છતાં ૧૧ કે ૧૨ અંગોના
પ્રતિદિન ઉભય સંધ્યાએ કરવાનું હોવાથી તે અભ્યાસમાં પ્રથમ સ્થાન આ આવશ્યકસૂત્રનેજ
આવશ્યકસૂત્રને પહેલું સ્થાન મળે તેમાં કોઈ જાતનું આપવામાં આવ્યું છે, અને તેથી જ સ્ત્રકારોએ આશ્ચર્યજ નથી. સમાફિયમાફમાડું રૂદાર ગંજાવું એવો તથા અધ્યયનમાં આવશ્યકની પ્રથમતાનું સૂચનસમયમાવિંતુHIRપ નંતિ એમ નિયુક્તિકાર મહારાજે
વળી આ આવશ્યસૂત્ર એટલી બધી જણાવી ૧૧ અને ૧૨ અંગોમાં અધ્યયનની
અભ્યાસની અપેક્ષાએ સ્વતંત્રતા ધારણ કરનારું છે અપેક્ષાએ પ્રથમ સ્થાન ૩૫ફવા વિગેરે ત્રિપદીની
" કે એમાં પુર્વ નાવ ના વિગેરે અતિદેશોને વખતે નહિ રચાયા છતાં અભ્યાસની અપેક્ષાએ આ
જણાવનાર એક પણ પદ નથી, અર્થાત્ આવશ્યક આવશ્યકનેજ મળેલું છે.
અને ઉવવાઇજી વિગેરે અંગ અને ઉપાંગ આદિ આચારાંગ અને આવશ્યકમાં પણ કોનું સૂત્રોમાં પૂર્વ નાવ વિગેરે અતિદેશ કરનારાં સૂત્રો પ્રાથચ્ચ -
હોવાથી જેમ અભ્યાસમાં અન્ય આગમના અર્થાત્ અંગપ્રવિષ્ટ એવા બારે અંગોની અભ્યાસથી આશ્રિતપણું રહે છે, તેમ આ રચના કરતાં જે ચૌદપૂર્વરૂપી પૂર્વગતશ્રતની પહેલાં આવશ્યક સૂત્રના અભ્યાસમાં અન્ય સૂત્રોના અભ્યાસનું રચના થયા છતાં અને તેમાં એટલે પર્વગતમાં અથવા આશ્રિતપણું નથી. આ અભ્યાસની દ્રષ્ટિએ વિચારતાં દૃષ્ટિવાદમાં સર્વ કહેવા લાયક પદાર્થોની રચના થઇ આવશ્યકની પ્રાથમિક અભ્યાસની સ્થિતિ ગયા છતાં સામાયિકચારિત્ર કે છેદોષસ્થાનીય સમજવાવાળો કયો મનુષ્ય આવશ્યકની મહત્તાને ચારિત્રના આચારને પાળવાની ઇચ્છાવાળા એવા
નહિ સમજે ? અને વિશેષાવશ્યક્કાર જિનભદ્રમંદબુદ્ધિ આદિ જીવોને માટે અને દૃષ્ટિવાદના
ગણિક્ષમાશ્રમણજીએ પણ માપ વિગેરે કહી અભ્યાસનું પાત્ર નહિં એવી સ્ત્રીઓના ચારિત્રના
આવશ્યકસૂત્ર અને તેના અર્થનું દેવું તથા લેવું સર્વ પાલનને માટે આચારાંગસુત્ર પર્વોની પછી રચાયું સૂત્ર અને અનુયોગની આદિમાં જણાવેલું છે તે છતાં તે આચારાંગને પ્રથમ મુકવામાં આવ્યું, અને સ્પષ્ટજ છે. તેથીજ સિદ્ધાંતના પ્રાકૃતપણાના ગુણને જણાવતાં સ્ત્રી (અનુસંધાન માટે જુઓ પેજ-૨૮૪)
*
*