________________
:
.
૧૭૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૪-૧-૧૯૩૬ કરીએ છીએ અમારા ધર્મમાં કંઈ ભૂલ નથી, પરંતુ પૂણિયા શેઠનું સામાયિક તમારૂં એ બરાબરપણું-તમારૂં એ સાચાપણું તે સામાયિકનું ફલ એ કાંઈ દશ્ય વસ્તુ નથી. પેલા છોકરાના જેવું સાચાપણું છે. આપણે માનીએ જો દશ્ય વસ્તુ હોય તો રાજા તેને ગમે તે પ્રકારે છીએ કે આપણે જે કરીએ છીએ તેજ ધર્મ છે તેજ લઈ લે. માલિક રાજીખુશીથી ન આપે તો સાચો માર્ગ છે પરંતુ આપણી ધારણા છોકરાના બળાત્કારથી પણ રાજા દશ્ય વસ્તુને તો ઝુંટવી જેવીજ છે.
ખુંચવી લઈ શકે છે, પરંતુ આપણે આગળ વારંવાર વચન છે પણ વર્તન નથી
વિચારી ગયા છીએ કે ધર્મ એ તો અવ્યક્ત વસ્તુ
છે, તે કાંઈ હાથમાં લઈને બતાવી શકાય એવી મોઢેથી તો આપણે વારંવાર બોલીએ છીએ
વસ્તુ નથી. આથી ધર્મ કે સામાયિકનું ફળ એ કાંઈ કે અમારી ધર્મમાં ભારે લાગણી છે, અમને ધર્મ
શ્રેણિક આવે કે શ્રેણિકનો બાપ આવે તો પણ બહુ વહાલો છે અને ધર્મને માટે તો જીવ આપવા તેનાથી ખૂંચવી લઈ શકાય એવું તો છેજ નહિ. પણ તૈયાર છીએ પરંતુ આપણા એ બોલી કેટલે અંશે પણિયા શેઠ પોતાના સામાયિકનું ફળ આપવા સાચા છે તે તો જ્યારે તપાસીએ ત્યારે જ ખબર પડે તૈયાર છે. શ્રેણિક મહારાજા વ્યાજબી કિંમત છે ! તમારે તમારા એ વચનની ખરેખરીદ કિંમત આપીને તે લેવા પણ તૈયાર છે પરંતુ એ આંકવી હોય તો તેનો બરોબર કસ કાઢો. એકાંતમાં સામાયિકનું મૂલ્ય કોણ ઠરાવી આપે ? હવે શ્રેણિક બેસો અને પછી શાંત ચિત્તે વિચાર કરો કે તમને મહારાજા અને પુણિયાશેઠ ભગવાન્ શ્રીતીર્થકર દેવ ધર્મનું કાર્ય સાધ્ય થાય તેથી જે આનંદ મળે છે તેથી પાસે ગયા. ત્યાં જઈને પૂછે છે કે આ પૂણિયાશેઠ વધારે ખુશી થાઓ છો કે ઇન્દ્રિયોના વિષયોનો જે સામાયિક ફળ યોગ્ય કિંમતે વેચાતું આપવા તૈયાર આનંદ મળે છે તેથી વધારે ખુશી થાઓ છો. અહીં છે અને શ્રેણિક મહારાજા એ ફળ લેવા પણ તૈયાર તમારું હૃદય જરૂર મપાઈ જશે અને તમારો ધર્મ છે તો હવે આ સામાયિકના ફળનું મૂલ્ય કેટલું એ સાચો ધર્મ છે કે છોકરો આપે છે તેવો જ જવાબ આંકવું ? ભગવાન્ શ્રીમહાવીરદેવે આ સમયે જે છે એ સ્પષ્ટ થઈ જશે. ભગવાન શ્રીતીર્થંકરદેવે એક ઉત્તર આપ્યો હતો તે દરેકે ખાસ ધ્યાનમાં રાખવા સ્થળે કહ્યું છે કે પુણીયા શેઠના સામાયિકના ફળ જેવા છે. આગળ મહારાજા શ્રીશ્રેણિકની રાજરિદ્ધિ પણ કોઈ સામાયિકની કિંમત જ ન થાય વિસાતમાં નથી એ પ્રસંગ વિચારો. એક વખતે એવું ભગવાન્ શ્રી મહાવીરદેવે કહ્યું કે સામાયિકના બન્યું કે મહારાજા શ્રીશ્રેણિકે પુણીયા શેઠને કહ્યું કે ફળની કિંમત જ્યાં સુધી હું શ્રેણિકની પાસે જોતો તારા એ ક સામાયિકનું ફળ મને આપી દે. પણીયાએ નથી ત્યાં સુધી મારે એ કિંમત કહેવી એ નકામુંજ કહ્યું કે વ્યાજબી કિંમત આપીને એક સામાયિકનું છે. પૂણિયાશેઠની સામાયિકની જે સ્થિતિ છે તે ફળ લઈ લો. મહારાજા શ્રેણિક પાસે ગમે એટલી શ્રેણિક લાવવી જોઈએ પરંતુ પૂણિયાશેઠના
સામાયિકની કિંમત તો શ્રેણિક તો શું પણ ત્રણ જગત રાજસત્તા હતી પરંતુ બળાત્કારથી સામાયિકનું ફળ
' પણ આપી શકે એવું નથી. ત્રણ જગતમાં જે કાંઈ લેવાની તેમાં તાકાત ન હતી.
દ્રવ્ય છે તેના કરતાં પણ પુણિયા શેઠના સામાયિકનું