Page Text
________________
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૦-૧૧-૧૯૩૫ બત્રીસ આયંબિલથી અને પાંચમા નામસ્તવ ઉપધાન થએલાં ગણવામાં આવે છે એમ કહ્યું છે. (ચતુર્વિશતિસ્તવ)ની આરાધના એક છઠ્ઠ, એક એવી રીતે શાસ્ત્રોકત બીજી રીતિને સમજનારો ઉપવાસ અને પચીસ આયંબિલથી થતી હતી, એટલે મનુષ્ય ચાલુ તપસ્યાની રીતિને કોઈપણ પ્રકારે ત્રીજા ઉપધાનમાં ઓગણીસ ઉપવાસ અને પાંચમાં અયોગ્ય કહી શકે નહિ. ઉપધાનમાં સાડી પંદર ઉપવાસ થતા હતા, તે પ્રમાણે વર્તમાનમાં પણ પાંત્રીસ દિવસશસ્તવના ઉપધાનમાં
ઉપધાન અને પૌષધ. હોવાથી ચોવીસને છ આના ઉપવાસ થાય છે અને શ્રી મહાનિશીથસૂત્રમાં ઉપધાનના સામાન્ય નામસ્તવમાં સવાઓગણીસ ઉપવાસ થાય છે, એટલે અધિકારમાં સાક્ષાત્ પૌષધ કરવાનું વિધાન કરનારા શાસ્ત્રોમાં કહેલી તપસ્યા કરતાં કોઈપણ પહેલું, બીજું, અક્ષરો નથી, અને તેથી પૂજ્યપાદ શ્રીકુલમંડનસૂરિજી ત્રીજું અને પાંચમું ઉપધાન જેવી રીતિથી વહેવડાવાય વિચારામૃતસંગ્રહમાં અને શ્રીરનશેખરસુરિજીછે તેમાં તપસ્યા ઘટતી નથી પણ વધેજ છે, અને મહારાજ શ્રી આચારપ્રદીપમાં ઉપધાનવહન કરતાં ચોથું અર્હત્ ચૈત્યસ્વત નામનું અને છઠું શ્રુતસ્તવ કરાતા પૌષધને યોગવિધિની માફક આચારથી સિદ્ધસ્તવ નામનું ઉપધાન તો મૂળવિધિ એટલે કરવાનું કહે છે, પણ ફક્ત સાક્ષાત્ શબ્દો ઉપધાનમાં એકઉપવાસને ત્રણ આયંબિલ તથા એકઉપવાસ પાંચ પૌષધ કરવા અંગે ન હોવાને લીધેજ છે, નહિતર આયંબિલને એક ઉપવાસે શાસ્ત્રકારોએ કહેલું છે તેજ સૂચના તરીકે લઈએ તો પંચમંગલમહાશ્રુતસ્કંધજ પ્રમાણે કરવામાં આવે છે.
આરંભ, પરિગ્રહ ત્યાગ સિવાય કે તે ત્યાગપૂર્વક તપની વિધિના પરિવર્તનનો ખુલાસો
દેવાનું વિધાન છે, પણ બાકીના કોઈ પણ સૂત્ર
આરંભ પરિગ્રહના ત્યાગ સિવાય દેવાય નહિ એમ આ સ્થાને એ શંકા જરૂર થાય કે પહેલા, ચોખા શબ્દો હોવાથી પંચમંગલમહાશ્રુતસ્કંધ બીજા, ત્રીજા અને પાંચમા ઉપધાનમાં તપસ્યાનો ક્રમ શિવા
સિવાયના સૂત્રો માટે તો આરંભ, પરિગ્રહના શાસ્ત્રકારોએ કહેલો તે કેમ ફેરવ્યો? તેના ઉત્તરમાં
ત્યાગની આવશ્યકતા માનેલીજ છે, તેથી સમજવાનું કે શ્રીમહાનિશીથસૂત્રમાં પૂર્વે જણાવ્યા પ્રતિક્રમણઋતસ્કંધ વિગેરેને માટે આરંભ, પરિગ્રહ પ્રમાણે મૂળવિધિ જણાવ્યા છતાં અસમર્થને માટે તેજ
ત્યાગની સૂચના માનવી એ સર્વથા યોગ્ય છે. વળી ઉપધાન તપ પૂ કરવાને માટે ૪૫ નવકારસી પંચમંગલમહાશ્રુતસ્કંધમાં પણ સામાયિક કરેલું હોય કરવાથી, ૨૪ પોરસી કરવાથી, ૧૨ પરિમુઢ અગર ન કરેલું હોય તેવાને પણ આપવું એવું કરવાથી, ૧૦ અવઢ કરવાથી, છ નીવી (માત્ર વિકલ્પવાળું વ્યાખ્યાન હોવાથી એમ કલ્પના કરી છવિગયના ત્યાગ રૂ૫) કરવાથી અને ચાર શકાય કે મળવિધિથી વહેનારને સામાયિક (પૌષધ) એકાસણાં કરવાથી એક ઉપવાસ ગણવો એમ સ્પષ્ટ હોવા જોઈએ. અને ઇતર નકારસીઆદિ વિધિથી શબ્દોમાં કહેલું છે, એટલું જ નહિ પણ તપની સંખ્યા પૂરી કરનારને ઘણીજ લાંબી મુદત પંચનમસ્કારમહાશ્રુતસ્કંધના ઉપધાનની તપસ્યાના હોવાથી અર્થાત નકારસીથી કરે તેને ૫૪૦ દહાડા હિસાબને અંગે તો એટલા સુધી જણાવે છે કે વચમાં સુધી લાગલાગટ કરે તો પણ મર્યાદા પહોંચતી ન કરે અને આંતરઆંતરે કરે તો પણ તે હોવાથી તેવા તપ કરનારાઓને અને પોરસી વિગેરે આંતરઆંતરે કરાતી નોકારસી વિગેરેને પણ કરનારાઓને પણ લાંબી મુદત હોવાથી તેની સાથે હિસાબમાં લઈ તપસ્યાનો હિસાબ થતાં તેના પૈષધનું નિયમિતપણું ન કર્યું હોય તે સ્વાભાવિક
| SR No. | 520954 |
| Book Title | Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ashoksagarsuri |
| Publisher | Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti |
| Publication Year | 2001 |
| Total Pages | 696 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Siddhachakra, & India |
| File Size | 26 MB |