________________
• • •
• •
•
પ૬૪
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૭-૯-૧૯૩૫ શકાય કે ધર્મએ તો અફીણ છે. ધર્મ અને અફીણ અથવા ધર્મકાર્યો તરફ અરૂચિ જ રાખે છે પરંતુ એ બંનેની વચ્ચે જરા જરા સરખો પણ તફાવત અફીણ જેમ પહેલાં વળગવું મુશ્કેલ છે અને નથી જ ! !
વળગ્યું તો પછી છૂટવું મુશ્કેલ છે તે જ પ્રમાણે જેનધર્મની વૈજ્ઞાનિકતા
હરકોઈ ધર્મ હરકોઈ આત્માને પચવો મુશ્કેલ છે
પછી તે આર્યોનો ધર્મ હો અથવા તો યવનોનો ધર્મ માણસ હંમેશાં અફીણથી ડરતો રહે છે. હો, પરંતુ ધર્મ નામે આત્માને ગમવો જ મુશ્કેલ અફીણનું નામ સાંભળીને તેને બીક લાગે છે. છે છતાં જો એકવાર ધર્મ ગમી ગયો તો પછી તે અફીણને તે ઝેર માને છે અને અફીણથી દૂર ભાગે પાછો છૂટવો મુશ્કેલ છે. અફીણની ટેવ પડયા છે પરંતુ ધારો કે એ જ માણસને કોઈ સંયોગોમાં પછી અફીણીયાને જો અફીણ નથી મળતું તે તો અફીણની ટેવ પડી જાય અને પછી તમે તેની પાસે અફીણીયો ટાંટીયા ઘસતો બની જાય છે તે જ અફીણ છોડવવા જાઓ તો એ માણસ કદી પણ પ્રમાણે ધર્મનું વ્યસન લાગી ગયું પછી એ ધર્મ પણ અફીણ છોડી શકતો નથી. અરે, તેની પોતાની છૂટવો મુશ્કેલ બની જાય છે. અફીણ છોડવાની દૃઢ ઇચ્છા હોય તો પણ તેની બધું ખરું, પણ પહેલું અફીણ ! એ ઇચ્છા તે અમલમાં લાવી શકતો નથી. અફીણ
અફીણનો જે વ્યસની છે, જેને અફીણ સાથે ધર્મને સરખાવવાનું કારણ એ છે કે જેમ ખાવાની ટેવ પડી ગઈ છે તે અફીણને જ અમૃત અફીણ એ માણસને પહેલાં અપ્રિય ચીજ હોય છે માને છે. તેને અફીણના અવગુણનો ખ્યાલ આવતો અને તેને જો તેનો વ્યસની બનાવવો હોય તો તો જ નથી અને અફીણ ઉપર જ તેની સતત પ્રીતિ મહામુશ્કેલીએ તેમ કરી શકાય છે તે જ પ્રમાણે રહે છે. એ જ પ્રમાણેની દશા ધર્મરૂપ વ્યસનની ધર્મને પણ પચાવી જવો એ પહેલું મુશ્કેલે છે. પણ છે. અધર્મમાં દોરાયેલાઓ પાપને અને જૈનધર્મની જ આ વાત છે એમ સમજશો નહિ. પાપના કામોને જ ધર્મ માનનારાઓ આખી જિંદગી જૈનધર્મ એ નીતિનિયમો અને વિજ્ઞાનની છેક પાપ કર્યા કરે છે તો પણ તેઓ પાપ કરતાં થાકતા છેલ્લી કક્ષાએ વિરાજતો ધર્મ છે પરંતુ તમે એ વાત નથી અથવા તો તેમને પાપ કરતાં કંટાળો આવતો જવા દેશો અને આર્યોના બીજા સંપ્રદાયો તરફ નથી પરંતુ જેમ અફીણીયાને અફીણ ન મળે અને જોશો તો ત્યાં પણ એ જ દશા દૃષ્ટિએ પડશે. કંટાળો આવે છે તેમ તેમને પાપ કરવાનું નથી પ્લેચ્છોને અંગે જોશો તો ત્યાં પણ એ જ સ્થિતિ મળતું ત્યારે કંટાળો આવે છે. અધર્મમાં દોરાયેલાઓ છે પોતાના ધર્મના નિયમો પાળતાં પણ તેમને પોતે અધર્મને આદરતાં છતાં પણ જો એમ કહી નવનેજાં પાણી આવે છે !
દે કે ભાઈ ! અમારાથી વ્રત ઉપવાસો નથી કરી વળગેલો ધર્મ છૂટવો મુશ્કેલ છે.
શકતા, અમારી એટલી અશક્તિ છે તો તો એ ઠીક
જ છે, પરંતુ તેમ ન કહેતાં ઉલટા જેઓ વ્રત જગતમાં જ્યાં જુઓ ત્યાં એની એજ દશા
ઉપવાસો કરે છે તેમની જ તેઓ નિંદા કરે છે. છે કે માણસ માત્રને ધર્મ એ પહેલવહેલો કડવો
પોતાનાથી કોઇ કઠણ વ્રત કે ઉપવાસ અશક્તિ યા ઝેર જેવો લાગે છે. તે ધર્મને એક ભયંકરમાં
અસંયમને લીધે ન થાય તો જુદી વાત છે પરંતુ ભયંકર પ્રકારની આપત્તિ તરીકે વર્ણવે છે અને ધર્મ