________________
૫૪૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૨-૯-૧૯૩૫
• • • •
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
ધર્મ અને તેનાં પરિણામો
(પાના પ૨૯ થી ચાલુ) શાસ્ત્રકારોની દ્રષ્ટિ
આત્મા જ્યારે ધર્મ એટલે શું? ધર્મ કોને કહેવો? એ જ પ્રમાણે શાસ્ત્રકારો પણ એમજ સમજે ધર્મથી શાની પ્રાપ્તિ ઇચ્છવી યોગ્ય છે ? એ બધું છે કે તમને જે સુખો મળે છે તે પુણ્યથી જ મળે સમજશે ત્યારે તે એની મેળે જ વિષયસુખના છે પરંતુ તમે અધર્મ કરીને પાપ બાંધતા રહો તેના ધ્યયપૂર્વકના ધર્માચરણનો ત્યાગ કરશે અને સત્ય કરતાં ઇષ્ટ વિષયોની પ્રાપ્તિને અંગે પણ ધર્મક્રિયામાં સ્થાન રૂપ મોક્ષના ધ્યેયપૂર્વકના ધર્માચરણનો જોડાવો એ વધારે ઇષ્ટ છે. કારણકે જો જીવ આજે આરંભ કરશે. નિશાળે જતાં પહેલાં તમારો છોકરો ઈષ્ટ વિષયો મેળવવાને માટે ધર્મ ક્રિયામાં જોડાયો તમારી પાસે એવી માગણી કરે કે, “ઘડિયાળ હશે તો આવતીકાલે તે ધર્મનું ખરું સ્વરૂપ સમજશે અપાવો તો જ હું તો ભણું નહિ તો જાઉં અને એમ જાણશે કે વિષયોની દરકાર ન રાખતાં રખડવા!” તે છોકરાની આવી માગણીનું કારણ મોક્ષ મેળવવાને માટે જ ધર્મક્રિયાઓ કરવી એ એ જ છે કે તે દુનિયાદારીને સમજતો નથી. જ સાચો માર્ગ છે એમ જાણીને તે વિષયોને ધ્યેય છોકરાને જ્ઞાનની જરૂર છે પરંતુ તે જ્ઞાનને સમજી તરીકે ત્યાગી દેશે અને અંતિમ સ્થાન-મોક્ષ એને શકતો નથી, જ્ઞાનની મહત્તાને જાણતા નથી અને માટે જ ધર્માનુષ્ઠાન કરવા માંડશે. આવા ઉદેશથી
માત્ર પોતાની મોજશોખની વસ્તુરૂપ ઘડિયાળના જ, તમે અધર્મ કરતા રહો અને પાપ બાંધો તેના
બરાડા માર્યા કરે છે ત્યારે આપણે એ છોકરાની કરતાં વિષયસુખોની પ્રાપ્તિ માટે પણ તમે ધર્મ
અને ઘડિયાળ વચ્ચે નિશાળ ઘાલી દઇએ છીએ, કરીને પુણ્ય બાંધો એ શાસ્ત્રકારો ચહાય છે. નાના
કે ભાઈ ! નિશાળે જશે તો તને ઘડિયાળ મળશે બાળકને તમે નિશાળે મૂકો છો ત્યારે તેને
તે સિવાય ઘડિયાળ મળવાની નથી. જેમ બાળકને પતાસાની લાલચ આપો છો, ઘડિયાળની લાલચ
ઘડિયાળનો મોહ હતો તેમ અહીં જીવાત્માઓને આપો છો કે પૈસા તથા મીઠાઇની લાલચ આપીને
રાજપણાનો, દેવપણાનો મોહ હોય છે તે દરરોજ પણ તેને ભણાવો છો, પરંતુ M. A, B.A. કે L.L.B ની પરીક્ષા આપનારાઓને તમે શી
સુશરીર, સારું કુટુંબ, સારી આબરૂ, સારા વિષયો, લાલચો આપો છો ? આવી મોટી પરીક્ષાઓ
પૈસા, ઐશ્ચર્ય વગેરેની બૂમ માર્યા જ કરે છે ત્યારે આપનારાઓને લાલચ આપવાની હોતી નથી
શાસ્ત્રકારે જાણી લીધું છે આવાને સુધારવાનો આ તેઓ પોતાનું અંતિમ ધ્યેય જાતે સમજે છે અને
જ એક માર્ગ છે કે એને રાજાપણાની કે દેવપણાની સમજીને જ ભણે છે.
પ્રાપ્તિને અંગે પણ ધર્મને માર્ગે વાળવો અને એમ
ધારીનેજ શાસ્ત્રકારોએ કહી દીધું કે જો તું ધર્મ ધર્મ કોને કહેવો ?
કરશે તોજ તને પૌગલિક સમૃદ્ધિ પણ મળશે, એ જ પ્રમાણે ધર્મક્રિયામાં પ્રવૃત થયેલ ધર્મ વિના તે પણ મળવાની નથી.