________________
૫૨૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૨૮-૮-૧૯૩૫ આપણે રાજી થઇએ છીએ. આપણા સુખની ઉપરથી થતો નથી, પરંતુ એ અનુભવ દરેક જનતા કિંમત કરે કે ન કરે તેની આપણે દરકાર આત્માને સ્વતંત્રપણે જ થાય છે. તમારું સુખ કરતા નથી. આપણને પોતાને જે કાંઈ સુખદુઃખ તમારા ભાઈબંધને યા તમારા ભાઈબંધનું સુખ મળે તેથી જ આપણે રાજી થઇએ છીએ. તમને પોતાને પણ અનુભવ દ્વારા જાણવામાં :સુખદુઃખ સ્વાનુભવથી જ જણાય. આવતું નથી. તમારા ભાઈબંધને તાવ આવ્યો હોય તમને જે દુઃખ થાય છે તેની બીજાને
તો તેને તાવ આવ્યો છે એટલે દુઃખ થતું હશે માહિતી થતી નથી અથવા બીજાને જે દુઃખ થતું
અથવા દુઃખ થાય છે એ તમે જાણી શકો છો, હોય તેને તમે પણ જાણતા નથી. અર્થાત્ દરેકને
પરતું તાવનું સ્વયં અનુભવાતું દુઃખ જેવું તમારો થતું સુખદુઃખ તે, લોકો ઉપર આધાર રાખતું નથી,
તાવથી પીડાતો મિત્ર જાણી શકે છે તેવું તમે જાણી પરંતુ તે માત્ર પોતાના જાત અનુભવ ઉપર જ
શકતા નથી. હીરા, મોતી, સોનું એ બધાની કિંમત આધાર રાખે છે. તમારા દાંત કળવા લાગ્યા હોય
લોકોના કહેવા પ્રમાણે થાય છે. આ સધળાંની અને તમારી દાઢમાં કળતર સાથે કારમાં ચટકા
કિંમત બજારભાવે થાય છે, પરંતુ સુખ અથવા બેસતા હોય તો તમારું એ દુઃખ માત્ર તમે જ
દુઃખનું મૂલ્ય લોકોના કહેવા પ્રમાણે અથવા તો જાણી શકો છો. તમારા એ દુઃખને બીજા કોઈ બજારભાવે થતું નથી. તમોને મળતું સુખ દિવસે જાણતું નથી અથવા તમોને દુઃખ થાય છે એની
મળો, રાતના મળો, સવારે મળો, સાંજે મળો, દુનિયા સાક્ષી પુરવા આવતી નથી, પરંતુ દુનિયા
પરંતુ તેની કિંમત લોકોના વચનને આધારે કરી તમારા દુઃખને દુઃખ તરીકે ન માને તેથી તમે
શકાતી નથી. દુન્યવી વસ્તુઓ તેના મૂલ્યને માટે તમોને દુઃખ થતું નથી એમ માનતા નથી. તમો
આ સોંઘવારી મોંઘવારીનું પણ આલંબન લે છે, પરંતુ રોગથી મુકત હો અને આરોગ્યથી પરિપૂર્ણ હો. સુખ અને દુઃખ એ બે એવી ચીજો છે કે તેના તો એ સંયોગોમાં તમોને અવર્ણનીય એવો દુન્યવી
મૂલ્યાંકનમાં સોંઘવારી મોંઘવારી આલંબન પણ
લાકમાં સારવાર માઘ આનંદ થાય છે. એ આનંદ લોકો જાણતા નથી કે પરંતું તેથી તમોને થતો આનંદ જ નથી એવું તમે સુખનું કારણ કોણ ?: માનતા નથી, અને તમારા આનંદની કાંઈ કિંમત હવે એ પ્રશ્ન વિચારો કે આત્માના જે દુઃ નથી એમ તમે કહી શકતા નથી અર્થાત્ તમારું ખના કારણો છે તેની કિંમત શા ઉપર અવલંબેલી સુખ અથવા દુઃખ એ તમારે જ માત્ર તમારા છે ? જવાબ એ છે કે જે પ્રમાણે સુખ અથવા આત્માથી ભોગવવાનું છે. લોકો તમારા સુખને દુઃખ મળે છે તે પ્રમાણમાં તેના કારણની કિંમત સુખ તરીકે અથવા તો તમારા દુઃખને દુઃખ તરીકે થાય છે. આપણે સૌથી પહેલો એ પ્રશ્ન વિચારીએ માને કે ન માને તેની તમે દરકાર રાખતા નથી. કે સુખનું કારણ કોણ છે ? મિથ્યાત્વીઓ અને લોકવાણીથી મૂલ્ય ફરતું નથી. નાસ્તિકો કહે છે કે ઇચ્છિત વસ્તુનો સ્પર્શ, રસ,
સુખ કે દુ:ખનો અનુભવ તે લોકોના કહેવા ગંધ, રૂપ, શબ્દ, આ સઘળા સુખના કારણો છે.
હોતું નથી,