________________
૪૪૧
શ્રી સિદ્ધચક્ર
જુલાઈ - ૧૯૩૫ અને તેના પ્રશંસા, અનુમોદનાદિ કરવાં ફરજીયાત શ્રાવકો કે જેઓને સર્વસાવદ્યનાં પ્રત્યાખ્યાન નથી જ ગણાય અને તેથી જેમ વ્રતધારીને કાલાતિક્રમ તેઓએ પણ નિરવ જ ભક્તિ કરવી જોઈએ એવું કરીને દાન ન દેવું એ વ્રતનો અતિચાર એટલે કહેતાં વિચાર કરવાની ઘણી જરૂર છે, કેમકે જેમ અક્ષમ્ય દોષ છે, તેવી રીતે સમ્યગ્દષ્ટિના ગુણોની જિનેશ્વર મહારાજની દ્રવ્યપૂજા સર્વસાવના પ્રશંસા ન કરવી તે પણ દોષ જ છે.
ત્યાગવાળા સાધુઓને કરવી યોગ્ય નહિ છતાં પણ
શ્રાવકને દેશવિરતિ હોવાથી તે દ્રવ્યપૂજા કરવામાં એકલા સમ્યગદર્શનને અંગે પાત્રપણું
સ્વરૂપથી સાવદ્યપણું છતાં પણ સંસારને પાતળો આવી રીતે જ્યારે માત્ર સમ્યગ્દર્શન ધારણ
કરવાનું કહી સ્પષ્ટપણે નિર્જરા જણાવી છે, તો કરવાવાળો પણ ભક્તિનું પાત્ર ગણાય ત્યારે
જેમ પૂજા કરનારની સમ્યકત્વની શુદ્ધિને માટે શાસ્ત્રકારો જે વિવિઠ્ઠી નન્નપત્ત મુuોયä એમ કહી શાસ્ત્રકારો ચારિત્રપ્રાપ્તિ અને દેશ
કરાતી દ્રવ્યપૂજામાં સાવદ્યપણાનું નુકસાન થાય તે વિરતિધારકની ઉત્તમતાની અપેક્ષાએ જધન્યપણું
ગણવામાં આવતું નથી, તેવી રીતે સમ્યગદર્શનને જણાવવા છતાં ભકિતને પાત્રપણું અવિરતિ
ધારણ કરવાવાળા મહાપુરુષોની ભક્તિમાં સ્વ સમ્યગ્દષ્ટિને છે એવું જે જણાવેલું છે તે બરોબર
અને પર ઉભયનું સમ્યગ્દર્શન શુદ્ધ થતું હોવાથી યુક્તિસંગત જ છે.
સાવદ્યપણાનો ભય આગળ કરવો તે સમજદારની
દૃષ્ટિને શોભે તેમ નથી. દુર્ધર બ્રહ્મચર્ય અને સમિતિ આદિને ધારણ કરનારાઓની માફક સમ્યગદર્શનની દેવોને
માર્ગવાળાની ભક્તિમાં સાધિકરણપણા પણ પ્રશંસનીયતા
આદિનો વિચાર એ મિથ્યાત્વ આગળ જણાવ્યા પ્રમાણે માર્ગાનુસારિપણાને
વળી, કેટલાક સમ્યગદર્શન આદિવાળાની અંગે કે સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિને અંગે તે સમ્યગદર્શન
ભક્તિને અંગે સાધિકરણ અને નિરાધિકરણપણાનો અને માર્ગાનુસારિપણાને પ્રાપ્ત કરનારાની પ્રશંસા
વિચાર શ્રાવકોને અંગે કરે છે, તેઓએ પણ અને અનુમોદના કરવી તે દરેક સમ્યગદર્શનવાળાનું વિચારવું જોઈએ કે તીર્થકર મહારાજના કાર્ય છે, અને તેથી જ ઇંદ્ર વિગેરેએ અનેક આગમનની વધામણી લાવનાર મનુષ્યોને કરોડો સમ્યકત્વવાન જીવોની દેવતાની સભાઓ વચ્ચે સોનૈયા અને રૂપિયા આપવામાં આવે, અથવા પણ પ્રશંસા કરી એ વાત શાસ્ત્રસિદ્ધ છે, અને તેવી ભગવાન તીર્થકર સંવત્સરીદાન આપે, તો તેમાં શું જ રીતે અનેક સમ્યગ્દર્શનવાળાઓને અનેક દેવતા અધિકરણ ગણીને પાપબંધ ગણવો? શાસ્ત્રકારો તો અને ઈદ્રોએ ચિંતામણિ, સામાન્ય મણિ, ઔષધિ, વધામણીના દાનને ભક્તિ તરીકે ગણાવે છે, એવી આભૂષણ વિગેરે આપેલાં તે દ્વારાએ સમ્યગદર્શનનું રીતે સાધિકરણ, નિરધિકરણની અપેક્ષાએ ભક્તિનું બહુમાન જણાવી ભકિત કરે લી શાા છાંડવાલાયકપણું ગણવા જતાં અનુકંપાદાન પણ સાંભળનારાઓની ધ્યાન બહાર નથી.
છોડવું પડશે. માર્ગ આરાધકોની ભક્તિમાં
અનુકંપાદાનમાં પણ સાવધ કે સાવધનિરવધપણાના વિચારનો અભાવ સાધિકરણપણું વિચારાય નહિ?
કેટલાક સાધુમહારાજાઓને સાવદ્યનો ત્યાગ અનુકંપાને પાત્ર બનેલા પ્રાણીઓ તે હોવાથી સાવદ્યસ્વરૂપવાળી ભક્તિ ન હોય, પણ અનુકંપાથી દીધેલા દાનને લઈને કાંઈ માવજીવન