________________
Vol-1, xxix
KŞETRAPĀLA - HIS VEDIC AND PURĀŅIC CONNECTIONS
घण्टामेखलघर्घरध्वनिमिलज्झङ्कारभीमं विभुं, वन्दे संहितसर्पकुण्डलधरं श्रीक्षेत्रपालं सदा ॥" एवं ध्यात्वा मानसैः सम्पूज्याय॑स्थापनं कृत्वा धर्मादिकल्पितपीठपूजां विधाय पुनात्वावाहनादिपञ्चपुष्पाञ्जलिदानपर्यन्तं विधायवरणपूजामारभेत् । अङ्गैः प्रथममावरणम् । अनलाक्षाग्निकेशकरालघण्टारवमहाक्रोधपिशितासनपिङ्गलाक्षोङ् र्गकेशैरष्टाभिद्वितीयम् । इन्द्रादिभिस्तृतीयम् । वज्रादिभिश्चतुर्थम् । ततो धूपादिविसर्जनान्तं कर्म समापयेत् । अस्य पुरश्चरणं
लक्ष्यजपः । साज्येन चरणा दशांशहोमः । तथा च निबन्धे । मन्त्रदेवप्रकाशिनी Ibid. p.260.1 .. 5. अथास्य बलिविधानम् । रात्रौ गृहाङ्गने स्थण्डिलं कृत्वा तत्र देवं सपरिवारं सम्पूज्य देवस्य हस्ते बलिमन्त्रेण बलिं दत्वा
सपरिवारगणेभ्य: स्वस्वनामभिर्बलिं दद्यात् । बलिमन्त्रस्तु । एह्येहि विदुषि सुरु सुरु भुञ्जय तर्जय तर्जय विघ्नपद विघ्नपद महाभैरव क्षेत्रपाल बलि गृह गृह्ण स्वाहा । तथा च निबन्धे । "पूर्बमेहिद्वयं पश्चात् विदुषि स्यात् सुरुद्वयम् । भुञ्जयद्वितयं भूयस्त यद्वितयं पुनः ॥ ततो विघ्नपदद्वन्द्वं महाभैरव तत्परम् । क्षेत्रपाल बलि गृह्ण द्वयं पावकसुन्दरी ॥" यद्वा, एह्येहि तुरु तुरु सुरु सुरु जम्भ जम्भ हन हन विघ्नं विनाशय विनाशय महाबलि क्षेत्रपाल गृह्ण गृह्ण स्वाहा । इति मन्त्रः । एष बलिविधिः सर्व्वग्रहनिवारको विजयश्रीकरश्च भवति । बलिमपि सोपदंशबृहत्पिण्डेन दद्यात् । फलन्तु । "बलिदानेन सन्तुष्टः क्षेत्रपालः प्रयच्छति ।
कान्तिधाबलारोग्यतेजः पुष्टियशः श्रियः ॥" इति तन्त्रसार: Ibid.p.260 6. तैस्तैर्जीवोपहारैरिह कुहरशिलासंश्रयामर्चयित्वा,
देवीं कान्तारदुर्गा कुधिरमुपतरु क्षेत्रपालाय दत्वा । तुम्बीवीणाविनोदव्यवहितसरकामहिन जीर्णे पुराणी,
हालां मालूरकोषैर्युवतिसहचरा बर्बराः शीलयन्ति ॥ ४४ ॥ योगेश्वरस्य quoted in सुभाषितरत्नकोष of विद्याकर. p.213 7. Gupte R.S., Iconography of Hindus, Buddhists and Jains: Bombay, 1972, p.76 8. Ibid, p.184
000
