________________
શાબરભાષ્યગત ભાષાવિચાર
.
१०. शब्देनाधाम्यते तस्कले, यत: फलमिति शब्द आह ततो न्याय्यम् ...तस्मादोमाफलमिति दनः फल मिति चान्याय्यम् ।
---मी शा. भा. २. २. २५. ११. होममाश्रितो गुण : फलं साधयति । यथा राजपुरुषो राजानमाशितो राजकर्म करोति ।... तेन दनो होमेन संबध्यमानत्वात् फलं भविष्यतीति ।
-भी. शा. भा. २. २. २६ १२. न तत्र प्रमाणमस्ति, सिद्धा एवं जातीयकाः सन्ति, ते च दृष्ट्वाऽऽक्षीरन्निति । तस्मा
देवंजातीयको देश एव नास्ति ।...तेन देशेन व्यवहाराभावात् कुतस्तस्याभिधायकः स्वर्गशब्दो भविष्यति?
-मी. शा. भा. ६.१.१ १३. प्रीतिर्हि स्वर्ग: । सर्वच प्रीति प्रार्थयते ।
-मी. शा. भा. ४. ३.१५ १४. इह पुन: स्वर्गशब्दः एव प्रीतेरभिधाता ।...... यागो गुणभूतः, प्रीतिः प्रधानम् ।...... प्रीत्यर्थ हि पुरुषो यतते ।
-मी. शा. भा. ६. २. १ १५. भवति चानादिष्टफले मणि स्वर्गः फलमिति । -मी. शा. मा. ४. ३.१६ . ११. सः स्वर्गः स्यात् सर्वान प्रत्यविशिरस्यात् । सर्वे हि पुरुषाः स्वर्गकामाः ।
-मी. शा. मा. ४.३.१५ १७. सूक्तमा जो हविर्भाजथ देवताः। -मी, शा. भा. १०. ४. २३
तस्मान्न किञ्चिदन्यार्थदर्शनं पुरुषविधतां देवतायामिदं ख्यापयति । न चेदं भोजनम् । न हि देवता भपते । तस्माद भोजनस्य तदर्थस्वादिति तदसवचनम् ।
-मी. शा. भा. ९. १. ९ न हि मान्ति देवताः ।
--मी. शा भा. ३. २. ३७ १८. यस्माद् द्रव्य देवता क्रिये यचतिशब्दो वतते। -मी. शा. भा. ६.१.२ २०. विप्रतिपत्तो हविषा नियम्येत । विप्रतिपत्तावेतस्यां हविदेवतयोः हविषा विध्यन्तो नियम्येत।
-मी. शा. भा. ८. १. ३२ गुणरये देवताश्रुतिः । द्रव्यदेवतं हि भूतं......। तत्र यद्यपि देवतार्थता योगस्य गम्यते. फलार्थताऽपि तेन न प्रतिषिच्यते । फलं च पुरुषार्थः । पुरुषार्था च नः प्रवृत्तिः । न चासो देवतायाः।
-मी. शा. भा. ९. १.९ २२ न देवनाग्निशब्दक्रियाणामुपचारे प्रतिनिधिना भवितव्यमिति । कुतः ? अन्यार्थसंयोगात् । प्रतिनिधीयमानमत्यदेवतेभ्यः । अन्यच्च तेषामर्थ न शक्नुयात, कर्तुम् ।
---मी, शा. भा. ६ ३. १८ ..
१८.
